Ur. się 2 II 1913 r. we wsi Paszenki gm. Jabłoń w pow. Radzyń Podl. S. Piotra i Katarzyny z.d. Dąbrowska. R. miał trzy siostry: Stanisławę Zadrożną, Alinę Glinkę i Helenę Flisa.

Rodzice byli rol., prowadzili 7-hektarowe gosp. rolne. Wieś Paszenki w XVII w., do trzeciego rozbioru Pol. w 1795 r., należała do ziemi mielickiej woj. podl. W czasach współczesnych po podziale administracyjnym 1975-1998 do woj. bialskopodlaskiego. Ob. w pow. parczewskim woj. lubelskiego. Paszenki są siedzibą par. rzymskokatolickiej pw. Trójcy Świętej z zabytkowym kościołem wzniesionym w XVIII w. jako cerkiew unicka pw. św. Symeona. Po upadku powstania styczniowego carat próbował zlikwidować Kościół unicki.

Do wybuchu I woj. świat. w 1914 r. mieszkańcy wsi Paszenki toczyli walkę o wiarę i ziemię. Utworzyli w okresie zaborów jedną z najbardziej sprawnych konspiracji niepodległościowych. Wojna na tym terenie nie zakończyła się w 1918 r., ale trwała do poł. VIII 1920 r.

Rodzice R. dbali o wykształcenie dzieci. Uczęszczał on do szk. podst. w Jabłoniu. Nast. uczył się 6 l. w gim. kat. w Radzyniu. Miał zamiar zostać ks. Prawdopodobnie po przemyśleniu i dojściu do samodzielnych decyzji zmienił zdanie. Trudności finansowe zakończyły edukację R. w tej szk. W l. 1931–1932 uczył się w państw. gim. im. Adama Mickiewicza w Wilnie, gdzie też złożył egzamin maturalny.

Niewątpliwie wpływ na decyzję, czy zostać ks., mogła mieć sytuacja polit. w Pol. i narastający bunt w środowisku wiejskim przeciwko łamaniu prawa przez sanację, niesprawiedliwość społ., bezrobocie i bieda.

W Paszenkach działały aktywnie struktury SL i ZMW RP „Wici”. W l. 1929-1934 R. należał do ZMW RP „Wici” w Paszenkach, natomiast od 10 X 1934 r. – do SL.

W l. 1932-1934 pracował w Spółdz. „Społem” w Radzyniu, jako pomocnik buchaltera. W 1934 r. R. po zawarciu związku małż. z Otylią z d. (Byliera?) przeprowadził się do wsi Władysławów, gm. Jabłonna, w pow. sokołowskim. Wspólnie z małżonką uprawiał 2,8-hektarowe gosp. Nie mógł znaleźć dodatkowej pracy ponieważ należał do SL.

R. wstąpił do SL w pow. sokołowskim. Założył Koło SL we Władysławowie. Aktywnie działał społ. L. 1934-1939 wypełnione były udziałem w manifestacjach SL, współpracy z ZMW RP „Wici”, wystawianiu sztuk teatralnych w miejscowościach Jabłonna Lacka, Repki, Czekanów, Bujały, Tchórznica.

Od 15 III 1936 r. do 15 IX 1937 r. odbywał służbę wojsk. w 42. pp w Białymstoku w st. starszego strz. Pełnił funkcję pisarza bat. Po powrocie z wojska pracował w gosp. rolnym we Władysławowie. Zmobilizowany do wojska 23 VIII 1939 r. przydzielony został do 114. pp w 41. DP Rez. Jego d-cą plut. był Stefan Matuszczyk. W oddz. pełnił funkcję amunicyjnego. W kampanii wrześniowej 114. pp i 115. pp oraz komp. ckm (razem 3300 żołnierzy) broniły od d. 4 do 6 IX Różana. Z płn. nacierała DPanc „Kempf” i bryg. kaw. – łącznie 30 tys. żołnierzy. 6 IX o 6 rano rozpoczęło się forsowanie przez Niemców rzeki Narew na odcinku 25 km. O godz. 10.30 oddziały pol. otrzymały rozkaz wycofania się spod Różana. 7 IX w rejonie Ponikiewy 114. pp odparł natarcie niem. kaw. Tego samego d. 41. DP z Puszczy Białej wycofała się na Wyszków, aby bronić linii Bugu. Podporządkowana została organizacyjnie Armii Modlin. 41. DP zgrupowała się pod Łazami, później wycofała za rzekę Liwiec. 20 IX R. dostał się do niem. niewoli.

28 X 1939 r. R. został przewieziony do Filii Stalagu A Riesenburg (Prabuty), w rejonie Marienwerder (Kwidzyn). Od V 1940 r. przeniesiony został do Stalagu VI G, nr jeńca 31524 w miejscowości Surth b/ Köln. W trakcie pobytu w Stalagu został oddelegowany do prac cywilnych w pow. Köln.

W niewoli przebywał R. od 20 IX 1939 r. do V 1945 r., łącznie 68 mies. Po powrocie z obozu wrócił do Władysławowa, gdzie pracował w gosp. rolnym. Od 1946 r. rozpoczął pracę społ. i polit. na terenie gm. Jabłonna Lacka. Organizował struktury SL. W pow. Sokołów Podlaski na przełomie 1945 i 1946 r. ukształtowało się pow. kierownictwo SL. Prezesem został Franciszek Turski, wiceprezesem Józef Kuźma, sekr. Józef Bandos, skarbnikiem Czesław Skibniewski.

Władze pow. SL zmieniały się dynamicznie W następnych l. corocznie powoływano nowy zarząd pow. SL. Nie wpływało to na stabilność działalności SL i jego aktywność w terenie.

Powstanie PSL 22 VIII 1945 r. spowodowało zmianę w geografii pol. ruchu lud. Większość działaczy SL i zarz. pow. złożyły akces do PSL. Tylko nieliczni działacze SL nadal kontynuowali działalność przy wsparciu administracji państw. Utrzymanie jednak struktur SL miało duże znaczenie dla późniejszych wydarzeń w ruchu lud. po wyborach 19 I 1947 r. Wtedy to pod wpływem terroru UB nastąpił powolny proces odchodzenia działaczy od PSL. R. znalazł się polit. między apologią i negocjacją. Wybrał rozsądnie i w 1947 r. wstąpił do Lewicy PSL. Po zjednoczeniu ruchu lud. w 1949 r. wstąpił do ZSL i został pozytywnie zweryfikowany. Pol. zniszczona gospodarczo, pozbawiona inteligencji potrzebowała kadr. R. rozwinął swój talent w działalności społ.-kult. i samorządowej.

W tej działalności miał sojuszników w Sokołowie. Poznał tam 3 l. starszego Jana Kuca (zob.) – wiciarza, spółdzielcę, rol. ze wsi Czerwonka. Był on, tak jak R., współorganizatorem strajków chłopskich w Sokołowie jako czł. SL. Przedwojenne kontakty Jana Kuca i R. zostały wzmożone po wojnie. Jan Kuc prześladowany przez UB za działalność przeszedł do Lewicy PSL i został prezesem Pow. Komitetu. R. współpracował z nim w powstałej Lewicy PSL. Prawdopodobnie wtedy poznał osobiście Czesława Wycecha (zob.). W 1947 r. działał w kole w gromadzie Wierzbice-Gruzy.

Od 1948 r. R. rozpoczął pracę etatową w urz. gm. Jabłonna z siedzibą w Jabłonnej (Lackiej) w pow. sokołowskim. Pracę w gm. zakończył w 1951 r. na stanowisku kierownika referatu finansowego. W l. 1948-1953 był sekr. gromadzkiego komitetu ZSL w Jabłonnej.

Od 1952 do1953 r. R. pracował w charakterze inspektora kontroli w Prezydium PRN w Sokołowie Podl. Wybrany został w 1953 r. wiceprezesem Pow. Komitetu ZSL w Sokołowie Podl. Były to czasy bardzo trudne polit., wymagały odwagi i hartu ducha. W l. 1953-1959 aktywizował się zawodowo na różnych stanowiskach, aż do funkcji sekr. PRN włącznie. Mieszkał w Sokołowie.

W 1960 r. R. przeniósł się do Łosic, gdzie objął stanowisko Przew. Prezydium PRN. W strukturach pow. ZSL został wybrany wiceprezesem Pow. Komitetu ZSL. W Pow. Komitecie ZSL w l. 1961-1969 współpracował z prezesami: Antonim Łagodzińskim, Janem Osypinkiem, Piotrem Jaroszkiem, wiceprezesem Czesławem Gawrysiukiem oraz sekr. Kazimierzem Gosiem i Piotrem Kalickim.

Łosice były młodym pow. powstałym 1 I 1956 r. Pow. Łosice to 1 m. i 30 gromad, które przyłączono z trzech ościennych pow. Łosice często odwiedzał Czesław Wycech – Marsz. Sejmu. Pow. potrzebował doświadczonych kadr związanych z ruchem lud. Jako przew. Prezydium PRN, R. przewodniczył Komisji ds. RN. W 1966 r. powierzono R. funkcję Przew. Społ. Funduszu Budowy Szk. i Internatów. Celem funduszu była budowa nowych szk. i modernizacja istniejących internatów. Od 20 IX 1966 r. w 71 szk. w pow. łosickim uczyło się w 404 oddziałach 8452 uczniów. Ważnym wydarzeniem było oddanie do użytku nowego budynku LO w Łosicach w XII 1961 r. W VIII 1961 r. szk. otrzymała imię wybitnego nauczyciela i ludowca Józefa Pietruczuka (zob.), jednego z twórców szk. Szk. wybudowano w ramach ogólnopolskiej akcji „1000 szkół na 1000-lecie Państwa Polskiego”, jako Pomnik 1000-lecia Państwa Pol. i sfinansowano ja ze Społ. Funduszu Budowy Szk. i Internatów. W l. 1966-1967 szk. została rozbudowana ze środków Wydz. Oświaty i Kult. Prezydium PRN w Łosicach, przy udziale czynów społ. rodziców i uczniów. W LO działało Koło ZSL. W 1966 r. dyr. LO został Marian Kwiatek – ludowiec – wspierany przez R.

Ważnym wydarzeniem w dziejach m. były uroczyste obchody 700-lecia Łosic (17 i 18 IX 1966 r.). W budynku Lic. zorganizowano sesję historyczną pod patronatem Mazowieckiego Ośrodka Badań Nauk. i prof. Stanisława Herbsta oraz wystawę pt. VII wieków Łosic. R. aktywnie uczestniczył w planowaniu i realizacji działań oświat. Wspólnie z kolegami z Pow. Komitetu ZSL budował szk. i przyczynił się do wzrostu prestiżu Stronnictwa. Wysoko oceniał jego działalność Czesław Wycech i działacze samorządowi pow. łosickiego. W Łosicach współpracował ze środowiskiem ludzi kultury, naucz. Jego mieszkanie w Łosicach przy ul. Międzyrzeckiej było miejscem spotkań inteligencji łosickiej i działaczy lud.

Pow. Komitet ZSL w Łosicach wystawił R. bardzo wysoką ocenę ideowo-polit. i organizacyjną. Potwierdzali to sołtysi z gmin pow. łosickiego. Z szacunkiem wyrażał się o R. także jego bliski znajomy sołtys wsi Świniarów Paweł Gmitruk (zob.).

Kiedy R. obejmował w 1960 r. funkcję wiceprezesa Pow. Komitetu ZSL w Łosicach, organizacja Stronnictwa liczyła 368 czł. w tym 21 kobiet. W pierwszym półroczu wstąpiło w szeregi ZSL 31 czł., co sytuowało organizację na drugim miejscu na 28 pow. Ale już 1 I 1966 r. organizacja powiatowa ZSL liczyła 633 czł. w tym 74 kobiety. Stronnictwo rozwijało się i kiedy R. odchodził z Łosic w 1969 r. liczyło 814 czł. w tym 111 kobiet, zachowując stałą dynamikę wzrostu. Było to drugie miejsce pod względem liczebności Stronnictwa w woj. i to było niewątpliwą zasługą R.

Łosice często odwiedzał Marsz. Sejmu i Prezes ZSL Czesław Wycech. Wyposażenie siedziby Pow. Komitetu ZSL pochodziło z gabinetu prezesa w W. Były to biurko, szafa, krzesła, stół, sekretarzyk. Nastąpiło to po przeniesieniu siedziby na ul. Grzybowską 4 w d. 29 VII 1966 r.

9 VI 1968 r. Marsz. Czesław Wycech z Tadeuszem Ilczukiem przybyli do pow. łosickiego, gdzie razem z Przew. PRN R., sekr. Pow. Komitetu ZSL Piotrem Kalickim i prezesem Gm. Spółdz. Sarnaki Heleną Lisiecką odwiedzili nadbużańskie miejscowości letniskowe. W Sarnakach ludowców przyjmowała Helena Lisiecka, działaczka ruchu robot., była radna WRN w W. Od 2 XII 1978 r. była ż. Stanisława Jaszczuka (zob. wybitnego działacza ruchu lud. ziemi siedleckiej. Helena Lisiecka była malarką.

Kiedy R. zmienił miejsce zamieszkania i pracę ZSL obchodziło w 1970 r. 75. rocznicę powstania ruchu lud. We wszystkich pow. woj. warszawskiego odbyły się uroczyste plenarne posiedzenia i konferencje historyczne.

25 II 1970 r. R. uczestniczył w obradach VIII Woj. Zjazdu Delegatów ZSL. Wybrano Woj. Komitet ZSL liczący 51 czł. Plenum, 11 zastępców czł. Plenum i 13 czł. Woj. Komisji Rewizyjnej. Prezesem został Henryk Skrobisz, wiceprezesami: Stefan Paszkowiak, Bolesław Rak, Adam Semeniuk, Jan Śliwa, sekr. Ryszard Nowak. Przy Woj. Komitecie ZSL działało 19 komisji problemowych, w skład których wchodziło 247 działaczy. R. czuł się częścią tej wielkiej społeczności ludowej. Odejście Czesława Wycech z funkcji prezesa NK ZSL w II 1971 r. być może miało wpływ na dalszą działalność samorządową i polit. R.

R. w 1969 r. na stałe zamieszkał w Nowym Dworze Mazowieckim przy ul. Spacerowej, razem ze swą ż. Anną Cecylią Cutkowicz, z która ożenił się w 1959 r. W l. 1969-1972 pracował na stanowisku wiceprzew. PRN w Nowym Dworze Mazowieckim. W tym czasie działał, jako wiceprezes Pow. Komitetu ZSL.

Organizacja ZSL w Nowym Dworze Mazowieckim była porównywalna liczbowo do łosickiej i liczyła w 1971 r. 888 czł. w tym 130 kobiet i daleka była od stabilizacji. Praca organizacyjno-polit. w Pow. Komitecie ZSL wymagała zaangażowania. R. miał słabsze umocowanie administracyjne i polit. niż w Łosicach

W l. 1972-1974 R. pracował, jako z-ca Prezesa Spółdz. „Zakroczymianka” w Nowym Dworze Mazowieckim. W 1974 r. w wieku 61 l. zakończył pracę zaw., przechodząc na rentę.

Zm. 1 VII 1995 r. w W. Miał dwóch s. i dwie c. Z pierwszego małż. z Otylią z d. (Byliera?) s. Jana Ryszarda Raboszuk i c. Krystynę Wrzosek. Z drugiego małż. z Anną Cecylią Cutkowicz, s. Wiesława Mariusza Raboszuk i c. Bożenę Marię Falisiak.

R. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim OOP, Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi, „Medalem 10-lecia PRL” i medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939 roku”.


Słownik biograficzny Południowego Podlasia i wschodniego Mazowsza
, Tom. V, redaktorzy: J. Piłatowicz, K. Maksymiuk, H. Świeszczakowska (red. jęz.), S. 2020; Raboszuk W., Wykaz wojewódzkich i powiatowych władz stronnictw ludowych, (w:) Ruch ludowy na Mazowszu, Krupiach i Podlasiu. Materiały z sesji popularno-naukowej zorganizowanej przez Zakład Historii Ruchu Ludowego przy NK ZSL i Komisję Historyczną WK ZSL w Warszawie w dniu 20 I 1973, red. nauk. A. Łuczak, W. 1975; Powiat Sokołów Podlaski. Materiały z sesji naukowej „Represje i opór przeciw rządom komunistycznym w powiecie Sokołów Podlaski po 1944 roku” zorganizowanej 10 IV 2006 przez Oddział IPN w Warszawie i Światowy Związek Żołnierzy AK, red. J. Krajewski, K. 1, W. 2006; Gmitruk J., Popiel P., Ruch Ludowy na Mazowszu w latach 1949-1975, W. 2010; Wycech Cz., Dzienniki (1964-1967), Cz. 1; (1968-1971), Cz. II, Wprowadzenie J. Gmitruk, S. J. Pastuszka, R. Turkowski, przypisy sporządził R. Turkowski, W.-Kielce-Pińczów 2018, 2019; Kalendarium życia i działalności Józefa Raboszuka, oprac. w 2021 r. (zbiory autora); AAN, Raboszuk Józef, Karta kwalifikacyjno-weryfikacyjna, Fundacja Polsko-Niemiecka Pojednanie, sygn. akt 06180; Arch. Zarz. Wojewódzkiego PSL w W., Raboszuk Józef Akta personalne nr 19245; Polski Czerwony Krzyż, sygn.. Biura Informacji 38421/P; Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, akta kombatanckie Józefa Raboszuka; Urząd Stanu Cywilnego m. st. W. Odpis skrócony aktu zgonu Józefa Raboszuka, sygn.. VII – 1773/95;


(autor Janusz GMITRUK)