PYTLEWSKI wierszcz Stefan


Ur. 10 II 1887 w Kaliszu, w rodzinie Franciszka i Stefanii z Turowskich. W l. 1905-1911 służył w armii rosyjskiej, początkowo w 41 pułku dragonów w Pińczowie. W 1907 rozpoczął naukę w Szkole Kawaleryjskiej w Twerze, którą uk. w 1909. 6 VIII 1909 został przydzielony w stopniu ppor. do 5 pułku czarnych huzarów w Kaliszu. Jesienią 1910 pułk został przeniesiony do Samary.

Wiosną 1911 P. wystąpił z wojska i w IV rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie w Dorpacie, które uk. w 1914. 12 VIII 1914 wstąpił w Kielcach do pułku Beliny Legionów Polskich. 1 XII 1916 awansował na por. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie (22 VII 1917 - 12 I 1918), nast. służył w Polskiej Sile Zbrojnej. Rotmistrz od 1 VI 1918. Od XI 1918 w WP. D-ca 2 szw. 5 puł. od 1 XI 1918. 2 I 1919 wyjechał jako d-ca dyo-nu 5 puł. (1 i 4 szwadrony) na front wołyński.

17 VI 1919 został po rtm. Stefanie Kwietniu d-cą Szwadronu Zapasowego 5 puł., stacjonującego od 13 V w Garwolinie. Kilka dni później, 26 VI, płk Roman Kawecki, Główny Inspektor Jazdy, przeprowadził przegląd szw. W sporządzonym raporcie pisał: „Stan liczebny: oficerów 11, szereg. 420, koni wierzch. 237, taborowych 23. Rekrut przeważnie z PKU w S. Bardzo chętny i dobry materiał. Konie materiał średni, przeważnie 3-latki - pomimo bardzo trudnych warunków żywienia, nie najgorzej się przedstawiają. Wobec dotychczasowego zupełnego braku ziarna ćwiczenia konne zaczynają się dopiero z dn. 30 bm. Koni chorych na świerzbę 29, zołzy 11, kulawizna i zranienia 6. Organizacja szwadronu i wyżywienie żołnierza na piechotę wzorowe. Ogólny wygląd koszar i stajni bez zarzutu. Szkoła podoficerska prowadzona pod osobistym kierunkiem dowódcy szwadronu zapasowego zapowiada się zupełnie dobrze. Pomimo spóźnionego rozpoczęcia się ćwiczeń konnych wobec dobrego materiału ludzkiego i kierunku dowódcy szwadronu możliwość wystawienia szwadronu marszowego na 15 lipca nie jest wykluczona. Brak ekwipunku ludzkiego i derek końskich. Brak instruktora dla oddziału technicznego oraz weterynarza. Dowódca szwadronu rtm Pytlewski jest bardzo sumienny i gorliwy oficer pod każdym względem odpowiada swemu zadaniu, a oddział pod jego dowództwem rokuje jak najlepsze nadzieje”.

25 VI szw. liczył 16 oficerów, 44 podoficerów, 606 szeregowych, 205 koni wierzchowych i 16 koni pociągowych. Szk. Podofic. liczącą 40 ludzi prowadził ppor. Michał Fuksiewicz, oddział rekrutów (3 oficerów, 2 podoficerów i 128 szeregowych) - por. Jerzy Świdziński, oddział karabinów maszynowych i techniczny (35 żołnierzy) - ppor. Stanisław Kozłowski, oddział rekonwalescentów (16 podoficerów i 107 szeregowych) - wachm. Władysław Hryniewiecki, oddz. magazynowy i ujeżdżaczy koni - por. Gracjan Wacław Jelita-Łapczyński, pluton trębaczy - kapelmistrz Faustyn Zygmuntowicz oraz dwa oddziały marszowe (4 oficerów, 11 podoficerów, 189 szeregowych i 114 koni wierz-chowych) - por. Kazimierz Halkiewicz i por. Włodzimierz Rytarowski. 15 VII 1920 rtm. P. awansował na mjr. ze starszeństwem od 1 IV 1920.

W niedzielę 3 VIII 1919 odbyła się na placu Saskim w W. uroczystość poświęcenia i wręczenia, sztandaru 5 puł. Ufundowało go „Koło Opieki 5 PUł” kierowane przez Marię Wędrowską. W uroczystości tej obok mieszkańców W. i honorowych oddziałów wojskowych uczestniczyli: d-ca pułku ppłk Stanisław Sochaczewski, adiutant por. Wacław Florkowski, przybyły spod Kowla, z linii frontu, pluton por. Jana Podhorskiego z 1 szw, pluton trębaczy oraz delegacja Szk. Podoficerskiej ze Szw. Zapasowego z Garwolina. Aktu poświęcenia sztandaru dokonał bp polowy ks. gen. Stanisław Gall, a wręczył go w imieniu Naczelnego Wodza gen. broni Karol Trzaska-Durski.

Trzy dni później, 6 VIII, w święto Przemienienia Pańskiego po mszy świętej polowej w Garwolinie odbyło się zaprzysiężenie Szwadronu Zapasowego. 8 VIII na linię frontu wyjechali: pluton Podhorskiego wraz ze sztandarem, pluton trębaczy z kapelmistrzem Zygmuntowiczem oraz szwadron marszowy w sile 2 oficerów, 136 ułanów i 63 koni wierzchowych. W tym czasie działało w Garwolinie Koło Opieki 5 puł. W skład jego wchodzili: J. Święcicka, Konrad Jankowski, ks. Franciszek Cieśliński, W. Majerówna, Józefa Makulcowa, ks. Józef Bloch, Jadwiga Kwiecieniowa i Z. Tyszko.

15 IX 1920 mjr P. został mianowany d-cą Szwadronu Zapasowego 7 puł. i opuścił Garwolin. 6 III 1921 został d-cą S/Z w 21 puł. 17 XII 1924 awansowany na ppłk. ze starszeństwem 15 VIII 1924 (Dz.Pers. Nr 131). 14 VI 1926 przeniesiony rozkazem MSWojsk. L.9941/V. G.26 do 6 psk na p.o. d-cy pułku. 22 VI 1926 objął dowództwo pułku (rozkaz pułkowy Nr 173/26). 4 I 1929 awansowany na płk (Dz.Pers. Nr 1/29, starszeństwo 1 I 1929). Dowodził 6 psk do 30 III 1934. Następnie (30 III - 31 VII 1934) został oddany do dyspozycji dowódcy OK. VI (Dz.Pers. 10/34). 31 VII 1934 przeniesiony w stan spoczynku. Zm. 20 V 1939 w W. Pochowany w Kielcach 24 V 1939.

 

„Dziennik Powszechny” nr 198, 3 VIII 1919, s. 6-7; Michniewicz M., „Zarys historii sztandarów 5 Pułku Ułanów”, rkps. z 20 IX 1987, s. 1; CAW, AP 8435, VM 53-4357, Jerzy Stefan Świerszcz P.; I.300.25.3; I.300.25.19; I.321.5.1, I.321.5.2; fot. [http://www.pytlewski.pl/index/drzewo/index.php?view=true&id=53; dostęp 29.04.2021].

(autor Zbigniew GNAT-WIETESKA)