Ur. się 21 II 1915 we wsi Chądzyn w par. Sterdyń (ob. należącej do diecezji drohiczyńskiej). Szk. podstawową o profilu czteroklasowym ukończył w rodzinnej miejscowości w 1926 r., potem naukę kontynuował w Sterdyni. 25 VI 1929 został przyjęty do Wyż. Gim. Biskupiego Biskupa Podlaskiego w S. Maturę typu humanistycznego złożył 22 VI 1934 przed Państwową Komisją Egzaminacyjną powołaną przez kuratora Okręgu Szkolnego Lubelskiego i uzyskał świadectwo dojrzałości z wynikiem bardzo dobrym. Studia filozoficzno-teologiczne rozpoczął w 1934 r. w Wyż. Seminarium Duchownym im. Benedykta XV w Janowie Podlaskim. Świecenia kapłańskie otrzymał 8 IX 1940 z rąk bp. Czesława Sokołowskiego, administratora apostolskiego diecezji siedleckiej czyli podlaskiej w katedrze siedleckiej.
Od 1 X 1940 pełnił funkcję wikariusza w par. Starawieś (do 15 XII 1940), następnie w Ulanie (15 XII 1940-20 V 1941), w Radzyniu Podlaskim (20 V 1941-15 VIII 1942), w Borowiu (15 VIII 1942-10 XI 1943) i w Sarnakach (10 XI 1943-1 VII 1944). 1 VII 1944 r. objął stanowisko administratora par. Dołha. Mimo starań parafian, S. 15 IX 1946 zwolniono z funkcji administratora par. Dołha i mianowano prefektem Gim. i Lic. im. Tadeusza Kościuszki w Łukowie. Jak wielkim autorytetem cieszył się S. w par. Dołha, świadczy fakt, że 2 IV 1947 jej Rada Kościelna zwróciła się z ponowną prośbą do biskupa diecezjalnego o przywrócenie S. na stanowisko prob. w miejsce ustępującego ks. Jana Rębisza. Powyższą prośbę rozpatrzono pozytywnie i ponowne objęcie przez S. urzędu prob. w tej parafii miało nastąpić 10 V 1947. Jednak, na skutek prośby skierowanej przez zainteresowanego do biskupa ordynariusza Świrskiego, nominacja została odwołana, a 10 VII 1947 S. został mianowany administratorem par. Ugoszcz. Ofiarna i pełna poświęcenia służba kapłańska pełniona przez S. także i w tej par. spotkała się z serdecznym oddźwiękiem ze strony tamtejszych parafian, wyrażonym w liście dziękczynnym skierowanym do kurii diecezjalnej 3 X 1947. Na własną prośbę, 10 IX 1948, otrzymał zwolnienie ze stanowiska prob. par. Ugoszcz i mianowany diecezjalnym misjonarzem z równoczesnym zleceniem pełnienia posługi duszpasterskiej w par. pw. Przemienienia Pańskiego w Łukowie. Misjonarska posługa słowa, chociaż wymagała dużego poświęcenia, odpowiadała w pełni pragnieniom i zdolnościom S. Intensywna, trwająca dwa lata, praca misjonarsko-rekolekcyjna zakończyła się nominacją na stanowisko ojca duchownego w WSD w S. 25 X 1950. Kolejnych osiem lat życia to pełnienie odpowiedzialnego stanowiska służącego pracy nad rozwojem i umacnianiem życia duchowego adeptów do kapłaństwa. W tym okresie S. podjął dalsze studia z teologii dogmatycznej na Wydz. Teologii Katolickiej UW. Studia, rozpoczęte w 1950 r., finalizuje dyplomem magistra teologii. Pracę magisterską napisał pod kierunkiem ks. prof. A. Pawłowskiego, późniejszego ordynariusza diecezji włocławskiej.
Zakres pracy nad formacją duchową przyszłych kapłanów i aktualnych duszpasterzy został rozszerzony nominacją S. na dyr. Unii Apostolskiej Kleru z d. 21 II 1951. Powyższe obowiązki zbiegły się z zainicjowaną przez prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego Wielką Nowenną przed Millenium Chrztu Polski. W programie tej nowenny przewidziane byty liczne ogólnopolskie pielgrzymki na Jasną Górę. W związku z inicjatywą prymasa Polski, podjętą przez bp. Ignacego Świrskiego, S. został 26 II 1958 mianowany organizatorem pielgrzymki młodzieży żeńskiej z terenu diecezji siedleckiej w ramach ogólnopolskiej pielgrzymki organizowanej 1 VI 1958.
1 IX 1958 został zwolniony z posługi ojca duchownego w seminarium siedleckim i powołany na referenta kurialnego w Wydz. Duszpasterskim przy Kurii Diecezjalnej w S., a 1 IX 1959 mianowany prof. WSD w S. Pocz. wykładał patrologię i homiletykę, później obejmuje wykłady z teologii dogmatycznej i ascetycznej oraz prowadzi zajęcia z historii Kościoła. 24 IX 1969 otrzymał nominację na wicerektora ds. wychowawczych WSD w S., jednocześnie z d. 1 II 1961 został zwolniony z dotychczasowych obowiązków w referacie duszpasterskim. 21 XI 1962 uzyskał mianowanie na bp. tytularnego Zoary i pomocniczego diecezji siedleckiej. Konsekracji biskupiej w katedrze siedleckiej 21 IV 1963 dokonał prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński, zaś współkonsekratorami byli: bp Michał Klepacz, ordynariusz diecezji łódzkiej i bp Piotr Kałwa, ordynariusz diecezji lubelskiej. Wiadomość o nominacji przez papieża Jana XXIII na bp. S. wywołała powszechną radość w diecezji siedleckiej. Nowy bp za dewizę swojego posłannictwa biskupiego wybrał słowa: „Veritati et caritati”.
W okresie pięcioletniej współpracy z biskupem diecezjalnym Ignacym Świrskim odwiedzał parafie, udzielał sakramentu bierzmowania, spotykał się z duszpasterzami i wiernymi, odbywał coroczne wizytacje kanoniczne w kilku wyznaczonych dekanatach, udzielał posług i święceń alumnom WSD, przewodniczył rejonowym spotkaniom kapłanów w celu omówienia aktualnych zadań duszpasterskich, organizował i wizytował parafialną katechizację dzieci i młodzieży. Współpracował z bp. I. Świrskim w kierowaniu całą bieżącą działalnością Kościoła na Podlasiu, zmagającego się z wielorakimi trudnościami, zwłaszcza ze strony ówczesnych władz administracyjnych. W celu sprawnego wykonywania powyższych zadań otrzymuje od biskupa ordynariusza stosowne nominacje: 13 IX 1963 zostaje zwolniony z urzędu wicerektora WSD w S. i mianowany drugim wikariuszem generalnym; 30 X t. r. powołano S. na egzaminatora prosynodalnego; 12 II 1964 zostaje sędzią prosynodalnym; 23 XII 1963, na wniosek biskupa podlaskiego, papież Paweł VI mianuje S. dziekanem Kapituły Katedralnej w S. Uroczyste objęcie tego urzędu dokonało się 25 I 1964. Funkcję tę sprawował do 1992 r., kiedy po przeniesieniu na emeryturę zrezygnował z członkostwa w Kapitule Katedralnej Siedleckiej. Od 5 VI 1965 do 30 XI 1968 pełnił ponadto urząd prob. par. katedralnej w S. Na okres współpracy z I. Świrskim przypadają wielkie uroczystości diecezjalne i ogólnopolskie: koronacja obrazu Matki Bożej Leśniańskiej 18 VIII 1963 i obchody Tysiąclecia Chrztu Polski 17-18 IX 1966. W Kościele powszechnym w tym czasie trwał Sobór Watykański II, w którym brał również udział podczas II i IV sesji S. (II sesja 1963; IV sesja1965). Po zakończeniu II sesji Soboru Watykańskiego II wraz innymi biskupami z Polski odbył w d. 5-15 XII 1963 pielgrzymkę do Ziemi Świętej.
25 III 1968 zm. ordynariusz siedlecki, bp I. Świrski (zob.). Kapituła Katedralna następnego dnia w tajnym głosowaniu wybiera bp. S. na wikariusza kapitulnego diecezji siedleckiej, który piastował ten urząd przez siedem miesięcy aż do 24 X 1968 tj. do dnia nominacji nowego biskupa diecezjalnego. Nowym ordynariuszem diecezji siedleckiej został mianowany przez papieża Pawła VI bp dr Jan Mazur (zob.), dotychczasowy bp pomocniczy diecezji lubelskiej. Współpraca S. z nowym bp. diecezjalnym trwała prawie 24 lata, aż do 1 II 1992, czyli do czasu przeniesienia na emeryturę przez papieża Jana Pawła II. Już w dniu kanonicznego objęcia rządów w diecezji siedleckiej (24 X 1968), bp J. Mazur mianował S. wikariuszem generalnym. W 1970 r. w zastępstwie biskupa ordynariusza prowadził urzędowe rozmowy w Rzymie w kongregacjach watykańskich. Do dotychczasowych obowiązków, wynikających ze święceń biskupich oraz urzędu wikariusza generalnego, od 15 I 1972, dochodzi jeszcze przez jeden semestr urząd rektora WSD w S.
8 XII 1972 biskup diecezjalny J. Mazur zapowiada zwołanie synodu diecezjalnego w celu odnowienia życia religijnego zgodnie z wytycznymi Soboru Watykańskiego II. S. powołano 5 I 1973 na przew. Komisji Gł. II Synodu Diecezjalnego. Od chwili ukonstytuowania się diecezjalnej rady kapłańskiej pełni funkcję jej promotora; ponadto w myśl prawodawstwa kościelnego 30 XII 1972 zostaje mianowany czł. Rady Nadzorczej (Consilium a Vigilantia), zaś 23 XI 1977 na okres trzech lat wchodzi w skład Rady Duszpasterskiej Diecezji Siedleckiej. 20 IV 1979 S. delegowano do reprezentowania diecezji siedleckiej w warszawskim komitecie przyjęcia papieża Jana Pawła II podczas pierwszej pielgrzymki papieskiej do ojczyzny. Przez wiele lat, aż do 1 lI 1992, S. sprawował funkcję przew. Wydz. Nauki Katolickiej, był także przew. Diecezjalnej Komisji ds. Budownictwa Kościelnego i Wydz. Artystyczno-Budowlanego przy Kurii Diecezjalnej w S. Równocześnie też prowadził wykłady w WSD w S., aż do czasu zwolnienia z tej funkcji w VI 1996 przez bp. Jana Nowaka (zob.).
S. przez szereg lat uczestniczył w pracach wielu komisji na forum episkopatu Polski, m.in. ds. środków społecznego przekazu i ds. duszpasterstwa kobiet. Z ramienia diecezji był odpowiedzialny za koordynację współpracy duszpasterskiej z Kościołem na terenie Niemiec, a zwłaszcza z diecezją Speyer. Trzeba też podkreślić zaangażowanie S. w podejmowane wespół z bp. ordynariuszem J. Mazurem diecezjalne akcje duszpasterskie, wymagające wielkiego trudu i poświęcenia, jak: przewodniczenie obchodom Roku Świętego w każdej par. i uczestnictwo w peregrynacjach obrazów Matki Bożej Kodeńskiej i Matki Bożej Częstochowskiej do wszystkich par. diecezji siedleckiej. Do radosnych przeżyć S. zaliczyć należy jego osobiste uroczystości jubileuszowe, zwłaszcza: 25-lecie święceń biskupich, 50-lecie święceń kapłańskich, 30-lecie sakry biskupiej, 60-lecie święceń kapłańskich. Serdeczną wdzięczność za 30-letnią posługę pasterską w diecezji siedleckiej S. wyraził J. Mazur w liście skierowanym do Jubilata 16 IV 1992.
Zm. 25 VIII 2001. We wtorek 28 VIII o godz. 12-tej trumna z ciałem zmarłego została wystawiona w gmachu kurii diecezjalnej. Uroczystościom żałobnym w godzinach popołudniowych przewodniczył metropolita lubelski arcybiskup Józef Życiński. Mszę świętą w intencji S. sprawowało 5-ciu biskupów oraz ok. 120 kapłanów. Podczas Eucharystii homilię wygłosił bp J. Mazur. Uroczystościom pogrzebowym w dniu następnym przewodniczył ksiądz kardynał Józef Glemp, prymas Polski, zaś homilię wygłosił bliski przyjaciel S. bp Edward Materski z Radomia. W pogrzebie wzięło udział 30 bp. i ponad 400 księży z diecezji siedleckiej, drohiczyńskiej, warszawskiej, lubelskiej, łowickiej oraz z zagranicy (kilku księży pracujących w dawnym ZSRR i na Słowacji) i ok. 5 000 wiernych. W imieniu diecezji słowa podziękowania zmarłemu S. wypowiedział bp Henryk Tomasik. Po Mszy świętej trumna z ciałem S. została złożona, zgodnie z wolą zmarłego, na cm. centralnym w kwaterze zmarłych kapłanów. Bp S. w swoim testamencie prosił, żeby „pogrzeb był jak najskromniejszy, a ciało spoczęło na cmentarzu w Siedlcach, w ziemi, nie w grobie murowanym”.
Życiorys Ks. Biskupa Wacława Skomoruchy, „Wiadomości Diecezji Podlaskiej” (dalej „WDP”) 1964, nr 1, s. 8; Borkowski R. ks., Pokorna służba Prawdzie i Miłości. Na 25-lecie sakry biskupa Księdza Biskupa Wacława Skomoruchy, „WDP” 1988, nr 5, s. 154; Kusyk K. ks., 30-lecie sakry biskupiej Biskupa Wacława Skomoruchy, biskupa pomocniczego Diecezji Siedleckiej, [w:] Magnificat anima mea Dominum, red. bp H. Tomasik, ks. K. Korszniewicz, ks. J. Jóźwik, Marki-Struga k. W. 1993; Śp. Ksiądz Biskup Wacław Skomorucha (1915-2001), „Podlaskie Echo Katolickie” 2001, nr 36; Krawczyk R. ks., Biskup Wacław Skomorucha (1915-2001), „Szkice Podlaskie” 2002, z. 10, s. 253-60; Furman W. ks., Uroczystości konsekracji biskupiej J. E. Ks. Bpa Wacława Skomoruchy, Sufragana Podlaskiego, „WDP" 1964, nr 1, s. 8-13; List pasterski Biskupa Podlaskiego do wiernych, „WDP" 1964, nr 1, s. 4-5; Przemówienie księdza Biskupa W. Skomoruchy, „WDP”, 1964, nr 1, s. 21-2; Pielgrzymka mego życia. Wspomnienie z pielgrzymki Biskupów Polskich do Ziemi Świętej w 1963 r. Z ks. Biskupem Wacławem Skomoruchą rozmawia ks. Zdzisław Młynarski, „Podlaskie Echo Katolickie” 2001, nr 46, s. IV – wywiad został opublikowany również w „Ziemia Święta” 2001, nr 3, s. 48-9; Słowo Biskupa Henryka Tomasika wygłoszone na początku Mszy św. pogrzebowej, „Wiadomości Diecezjalne Siedleckie" 2001, nr 9, s. 341-4; Pieńkosz J. ks., Uroczystości pogrzebowe śp. Księdza Biskupa Wacława Skomoruchy „WDS" 2001, nr 9, s. 348-50; ADS, Akta osobiste bp. Wacława Skomoruchy.
(autor ks. Roman KRAWCZYK)