MAZUR Jan


Ur. się 5 VI 1920 w Płoskiem w par. Wielącza (ob. należącej do diecezji zamojsko-lubaczowskiej) k. Zamościa w rodzinie rolniczej. Do szk. podstawowej o profilu siedmioletnim uczęszczał w l. 1927-35 w Zarudziu (klasy I-III), Złojcu (klasy IV-VI) i Sitańcu (klasa VII). Następnie kontynuował naukę w Gim. i Lic. im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Zamościu w l. 1935-9. Naukę szkolną przerwał wybuch II woj. świat., dlatego egzamin maturalny zaliczył w konspiracji w 1942 r. w Zamościu. W 1944 r. wstąpił do Lubelskiego Wyż. Seminarium Duchownego, które pocz. mieściło się w Krężnicy Jarej, a po zakończeniu działań wojennych w L. Święcenia kapłańskie otrzymał 26 VI 1949 z rąk bp. Zdzisława Golińskiego, sufragana lubelskiego, po czym został skierowany do pracy duszpasterskiej w charakterze wikariusza najpierw do par. w Bychawie (1949-52), następnie do Zemborzyc (1952-3). Po trzech latach pracy parafialnej władze kościelne skierowały M. na KUL, na studia specjalistyczne z teologii dogmatycznej. Ukończył je w 1956 r. uzyskując st. dr. teologii na podstawie rozprawy: Nauka Św. Tomasza o udziale człowieka w rządach Opatrzności Bożej, napisanej pod kierunkiem ks. rektora KUL prof. Wincentego Granata.

Podczas studiów nie zaniechał pracy duszpasterskiej, głosząc rekolekcje, konferencje i kazania. Ponadto prowadził katechizację dzieci w kilku par. Od 1954 r. pełnił zastępstwo w par. św. Jana Nepomucena w Zwierzyńcu. W 1955 r. rozpoczął swoje wykłady w seminarium duchownym, najpierw jako lektor jęz. łac., następnie zaś prowadził wykłady z teologii pastoralnej oraz z różnych dziedzin teologii i filoz. W 1957 r. został mianowany sekr. Wydz. Duszpasterskiego Kurii Biskupiej w L. Tę ważną i odpowiedzialną funkcję sprawował do 1968 r., to jest do czasu nominacji na bp. siedleckiego. Doceniając olbrzymi wkład pracy i zaangażowanie duszpasterskie M. bp lubelski Piotr Kałwa 1 IX 1959 mianował go kanonikiem gremialnym Kapituły Katedralnej Lubelskiej. W 1961 r. papież Jan XXIII powołał M. do godności biskupiej (bp tyt. Bladia) i przydzielił obowiązki sufragana lubelskiego. Sakrę biskupią otrzymał 6 VIII 1961 w katedrze lubelskiej. Wraz z godnością biskupią doszły nowe obowiązki i zadania, został mianowany wikariuszem generalnym bp. lubelskiego, przew. Diecezjalnej Rady Budowy i Odbudowy Obiektów Sakralnych oraz wizytatorem domów zakonnych. Ponadto w l. 1965-8 pełnił funkcję oficjała Sądu Biskupiego. Wchodził też w skład Consilium Vigiliantiae – rady troszczącej się o stan duchowy kapłanów. Z wyboru księży został powołany na prezesa Związku Kapłanów Unitas. Związek ten na terenie diecezji lubelskiej otaczał wszechstronną opieką księży chorych i niezdolnych do pracy. W ramach Konferencji Episkopatu Polski pełnił funkcję przew. Komisji ds. Trzeźwości. W czasie Soboru Watykańskiego II M. uczestniczył w II Sesji Soborowej (1963 r.).

26 IX 1968 we wspomnienie liturgiczne Matki Boskiej Leśniańskiej, papież Paweł VI mianował M. – dotychczasowego sufragana diecezji lubelskiej – bp. diecezjalnym diecezji siedleckiej czyli podlaskiej. Decyzja papieska została podana do wiadomości czł. Kapituły Katedralnej w S. 24 X 1968. Tego samego d. M. objął diecezję po zmarłym 25 III 1968 bp. Ignacym Świrskim. Uroczysty ingres do katedry siedleckiej miał miejsce 17 XI 1968.

M. kładł szczególny nacisk na rozwój duszpasterstwa, organizował i przewodniczył wielu akcjom pastoralnym realizowanym w diecezji. Służyły temu częste wizyty w parafiach, troska o właściwy poziom katechizacji młodzieży, a także wysoki poziom życia chrześcijańskiego w rodzinie. Chętnie i często spotykał się z wiernymi, zadziwiając ich swą bezpośredniością oraz znajomością ludzkich problemów.

Czas posługi pasterskiej M. w diecezji siedleckiej charakteryzował się niezwykle wzmożonym ruchem budowlanym w dziedzinie budownictwa sakralnego. O dynamice budowlanej na terenie diecezji świadczyć może liczba wzniesionych w tym czasie obiektów: 54 nowych kościołów parafialnych, 110 kaplic, 144 domów parafialnych oraz powołanie do istnienia 32 parafii. Przedsięwzięcia budowlane wynikały z palących potrzeb religijno-duszpasterskich, a także uwarunkowań polityczno-społecznych oraz wydarzeń historycznych. Wieloletnie utrudnienia w zaspokajaniu potrzeb budowlanych ze strony władz państwowych i administracyjnych wobec Kościoła doprowadziły do swego rodzaju eksplozji budowlanej. M. często odwiedzał i wspierał moralnie i materialnie księży budujących kościoły i inne obiekty służące potrzebom duszpasterskim; pośredniczył też wielokrotnie w osiąganiu na ten cel zagranicznej pomocy finansowej. Jego osobiste zaangażowanie podczas prowadzenia żmudnych negocjacji o pozwolenie na lokalizacje i budowy z władzami administracyjnymi miały niewątpliwy wpływ na tak imponującą liczbę wzniesionych obiektów sakralnych.

Szczególną troską otaczał diecezjalne seminarium. Obejmując rządy w diecezji, zastał bardzo skromną bazę lokalową seminarium mieszczącego się w pobliżu katedry. Dlatego szybko podjął decyzję o rozbudowie tego gmachu, której dokonano w l. 1972-3, a następnie w 1978 r. Podczas tej rozbudowy – a były to czasy totalitaryzmu komunistycznego – sam pracował fizycznie na budowie razem z klerykami. W późniejszym czasie (1990 r.) powstał nowy gmach seminaryjny w Opolu Nowym k. S., którego fundatorem był ks. infułat dr Antoni Chojecki.

M. w posłudze biskupiej kładł nacisk na rozwój duszpasterstwa sakramentalnego, szczególnie zaś na Eucharystię. Podczas licznych spotkań zachęcał wiernych do częstej Komunii świętej, a co za tym idzie do korzystania z sakramentu pokuty. Kapłanów zaś zobowiązywał do służebnej posługi w konfesjonale. W Polsce tematyka eucharystyczna była szczególnym przedmiotem inicjatyw duszpasterskich w l. 1987-90. Przyczynił się do tego II Krajowy Kongres Eucharystyczny, który był uroczyście celebrowany przez Ojca Świętego Jana Pawła II w d. 8-12 VI 1987. W następnym roku M. zainicjował w diecezji II Diecezjalny Kongres Eucharystyczny, który odbył się w d. 26 VI – 3 VII 1988. W ramach przygotowań do przeżycia kongresu odbywały się liczne wykłady dla duchowieństwa i świeckich, katechezy, adoracje i nabożeństwa eucharystyczne. Odpowiadając na apel M. liczna rzesza wiernych uczestniczyła w pięciu stacjach kongresu diecezjalnego: w B. Podl., Garwolinie, Parczewie, Węgrowie i S. M. przewodniczył tym uroczystościom, a w homiliach zachęcał wiernych do częstej Komunii świętej w celu umocnienia w nich życia Bożego.

M. był wielkim czcicielem Maryi. Swoje posługiwanie biskupie zawierzył Najświętszej Maryi Pannie. „Magnificat anima mea Deum - uwielbia dusza moja Pana" - te słowa umieścił w swoim herbie biskupim, traktując je jako program pracy pasterskiej. Ta szczególna więź z Maryją realizowała się na Podlasiu przez 40 lat pełnej poświęcenia służby pasterskiej. Już w 1973 r. diecezja przeżywała jubileusz 250-lecia koronacji obrazu Matki Bożej Kodeńskiej. W 1977 r. przypadła 50. rocznica powrotu obrazu Matki Bożej Kodeńskiej z wygnania carskiego. Z tej racji M. zarządził, aby kopia obrazu kodeńskiego nawiedziła wszystkie kościoły dekanalne. W ten sposób wierni z każdego dekanatu mogli w pobliżu swego zamieszkania przeżyć dzień modlitwy, pokuty i dziękczynienia. Zwieńczeniem tej peregrynacji były uroczystości jubileuszowe odbyte 4 IX 1977 w Kodniu, podczas których kazanie wygłosił kardynał Karol Wojtyła. Wielu kapłanów sugerowało wówczas, aby zorganizować peregrynację Matki Bożej Kodeńskiej do wszystkich parafii, a M. uznał te sugestie za słuszne i ogłosił peregrynację obrazu kodeńskiego na l. 1980-1.

R. 1982 to czas jubileuszu 600-lecia obecności Maryi w cudownym obrazie na Jasnej Górze. Z tej racji kopia tego obrazu Matki Bożej Częstochowskiej przez 7 pierwszych dni lipca gościła w katedrze siedleckiej. Każdego dnia przybywały do katedry z całej diecezji różne grupy ludzi na modlitewne czuwania. W tym samym roku diecezja przeżywała jeszcze jedną uroczystość maryjną. 5 IX 1982 odbyła się koronacja Matki Bożej w Woli Gułowskiej. Z rozporządzenia M., w adwencie t. r. rozpoczęło się nawiedzenie rodzin przez obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Każda rodzina, po przeżyciu Mszy Świętej, zanosiła obraz Matki Bożej do swego domu, by tam modlić się, rozważać swoje zadania i złożyć dar duchowy wcześniej przygotowany – modlitwy różańcowej, wzajemnego pojednania i abstynencji.

W 1983 r. miały miejsce dwa wydarzenia maryjne w diecezji. W d. 12-9 V 1983 odbyła się peregrynacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej do gł. miast diecezji. Było to przedłużenie obchodów jubileuszu jasnogórskiego. Natomiast w d. 3-4 IX t. r. w Leśnej Podlaskiej odbyły się uroczystości jubileuszowe 300-lecia zjawienia się wizerunku Matki Bożej w Leśnej Podlaskiej. Jednym z darów ofiarowanych w czasie tej uroczystości była księga, w której znajdowały się deklaracje ze wszystkich parafii, w których kilkanaście tysięcy rodzin z Podl. zobowiązywało się do codziennej modlitwy różańcowej.

Po zakończeniu obchodów jubileuszu jasnogórskiego episkopat Polski podjął decyzję, aby kopia obrazu Jasnogórskiej Pani nadal odbywała wędrówkę po par. W ten sposób rozpoczęła się druga peregrynacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w Polsce. Diecezja siedlecka tę peregrynację przeżywała w l. 1985-6. W każdej par. nawiedzenie było poprzedzone misjami, podczas których zwracano uwagę na pogłębienie znajomości prawd wiary przez wiernych, rozmodlenie rodzin przez życie sakramentalne, starania o trzeźwość i ożywienie pobożności maryjnej. Druga peregrynacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej rozpoczęła się 16 VI 1985 w Sokołowie Podlaskim i trwała do 9 III 1986. Na szlaku nawiedzenia ostatnią par. w diecezji siedleckiej była katedra. Po raz kolejny diecezja za czasów pasterzowania M. przeżywała wielką uroczystość maryjną 2 IX 1990 podczas koronacji obrazu Matki Bożej w Orchówku k. Włodawy.

Od pierwszych dni swego pasterzowania M. usilnie zabiegał o wyniesienie na ołtarze męczenników z Pratulina. Po wieloletnich intensywnych pracach w 1995 r. M. przekazał Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II tzw. Positio przygotowane przez postulatora procesu w Rzymie ks. dr. Mariana Babulę wraz z Listem Postulacyjnym Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski podpisanym 17 VI 1995 w Szczecinie w sprawie beatyfikacji męczenników pratulińskich. Złożył też osobistą wizytę ks. kardynałowi Myrosławowi Lubaczywskiemu, zwierzchnikowi grekokatolików we Lw. prosząc, aby skierował odpowiednie pismo do papieża Jana Pawła II o przyśpieszenie rozpatrywanej sprawy męczenników z racji zbliżającego się jubileuszu 400-lecia Unii Brzeskiej. Odpowiedź hierarchii grekokatolickiej była pozytywna.

26 I 1996 Komisja Teologiczna w Rzymie pozytywnie oceniła dostarczony materiał dotyczący męczenników podlaskich, podobną też ocenę wydała Komisja Kardynalska 16 IV 1996, a 24 VI t. r. papież Jan Paweł II zatwierdził przygotowany przez Kongregację ds. Kanonizacyjnych Dekret o męczeństwie Sług Bożych z Pratulina i wyznaczył termin beatyfikacji na 6 X 1996. Trwający prawie 60 lat proces beatyfikacyjny męczenników z Pratulina, rozpoczęty w 1938 r. przez bp. Henryka Przeździeckiego (zob.), a następnie kontynuowany po II woj. świat. przez bp. Ignacego Świrskiego (zob.), formalnie został zakończony przez M.

Na uwagę zasługuje działalność M. na polu trzeźwości. Był wieloletnim (1965-88) przew., a następnie wiceprzew. Komisji Episkopatu Polski ds. Trzeźwości. Zgodnie z zaleceniami episkopatu Polski nakazał, aby w każdej par. powstał apostolat trzeźwości i była prowadzona parafialna Księga Trzeźwości, do której wpisywaliby się wszyscy podejmujący dobrowolną abstynencję. Polecił też opracować odpowiedni wzór przyrzeczeń abstynenckich dla dzieci pierwszokomunijnych. Od rodziców zaś domagał się pisemnego zobowiązania, aby przyjęcia rodzinne z racji chrztu oraz pierwszej komunii świętej odbywały się bez podawania alkoholu. Wprowadził też zasadę, że przyrzeczenia komunijne kandydaci do bierzmowania przedłużają do 21 roku życia jako wyraz apostolstwa świeckich oraz nadzieję trzeźwości w późniejszych latach. Wspierał też wszelkie ruchy i grupy działające na rzecz trzeźwości. Nie tylko wzywał do abstynencji, ale sam dawał dobry przykład rezygnując ze spożywania alkoholu. Ponadto sprawę trzeźwości narodu otaczał ciągle osobistą modlitwą.

Powszechnie znana była opcja charytatywna M., rozumiana jako wychowanie ludzi do dzielenia się z innymi tym, co mają. Przez ponad 20 lat organizował doroczne szkolenia w dekanatach, gdzie spotykał się z parafialnymi zespołami charytatywnymi. Podczas tych spotkań, zachęcał do odwiedzania i opieki nad chorymi, niesienia im pomocy duchowej i materialnej. Warto też wspomnieć, że w ramach prac Konferencji Episkopatu Polski w l. 1975-96 był opiekunem duszpasterstwa niewidomych.

Po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego, 18 XII 1981 powołał do istnienia Komitet Pomocy Represjonowanym. Swoją siedzibę komitet miał w klasztorze Sióstr Benedyktynek-Sakramentek przy ul. Rawicza w S. Pomoc polegała na wspieraniu więzionych i ich rodzin. Czł. i współpracownicy komitetu jeździli po diecezji i przy kościołach sprzedawali książki katolickie, aby w ten sposób zyskać pieniądze na pomoc. Paczki, które przygotowywały siostry były rozwożone do więzień, w których znajdowali się represjonowani działacze Solidarności. W każdą niedzielę - jak wspomina ks. Józef Miszczuk, kapelan Solidarności – M., wraz z ks. Kazimierzem Białeckim, jechał do B. Podl., Włodawy i L., gdzie więziono zatrzymanych działaczy Solidarności, aby tam sprawować Mszę Świętą, modlić się i wzmacniać na duchu. Na paczkę mógł liczyć każdy więziony nie tylko z diecezji siedleckiej.

Szerokim echem w świecie odbiła się postawa M. w czasie obrony krzyży w Zespole Szkół Rolniczych w Miętnem k. Garwolina w 1984 r. Bp pocz. działał zgodnie z obowiązującymi procedurami, komunikując się z różnymi organami władzy, które opiekowały się młodzieżą. Kiedy jednak to nie przyniosło rezultatu, aktywnie wsparł młodzież, która protestowała wobec władz komunistycznych nakazujących zdjęcie krzyży z sal lekcyjnych. Zdecydowana postawa M., a przede wszystkim jego głodówka miała ogromny wpływ na przebieg wydarzeń i doprowadziła po 5 miesiącach trwającego konfliktu do zawarcia kompromisu. Opowiadając się po stronie młodzieży broniącej krzyża w szk. w Miętnem bp udowodnił, że zawsze stanie za swoją trzodą, tak jak przystało na prawdziwego pasterza.

Był otwarty na troski i problemy kapłańskie, stąd jego relacje z kapłanami układały się bardzo dobrze. Jako jeden z pierwszych biskupów polskich powołał Radę Kapłańską, której zadaniem było przedstawianie problemów nurtujących księży. Szczególną opieką otaczał Wyższe Seminarium Duchowne (WSD). Sam modlił się i często zachęcał do modlitwy innych o powołania kapłańskie. Wiele też uwagi i troski poświęcał przygotowaniu odpowiedniej liczebnie i jakościowo kadry profesorskiej. Temu celowi służyły przede wszystkim specjalistyczne studia poszczególnych kapłanów, kolejno powoływanych w miarę potrzeby na określone stanowiska w seminarium. Warto wspomnieć, że w l. 1968-96 liczba zatrudnionych prof. w WSD wzrosła z 13 do 30, a seminarium zostało afiliowane do Papieskiego Wydz. Teologicznego w W. w 1992 r. i w ten sposób WSD uzyskało rangę wydziału uniwersyteckiego. Trudno wymienić w sposób wyczerpujący wielorakie formy realizowania pasterskiej posługi wobec adeptów do kapłaństwa, jakie podejmował M. Sam co tydzień prowadził wykłady z teologii pastoralnej dla kleryków V i VI roku studiów. W ciągu 28 lat pasterskiej posługi na Podlasiu udzielił święceń kapłańskich 415 absolwentom WSD.

Szczególną troską M. otaczał małżeństwo i rodzinę. Inspirowany nauką Soboru Watykańskiego II pragnął, aby rodzina mogła osiągnąć pełnię swego życia i posłannictwa. W tym celu w 1968 r. powołał do istnienia Diecezjalne Poradnictwo Rodzinne, którego zadaniem było przygotowanie wykwalifikowanej kadry do pracy w Katolickich Poradniach Rodzinnych, które utworzono w 1970 r. Powołano wówczas do istnienia 22 poradnie rejonowe. W następnych latach siatką poradni rejonowych, dekanalnych i parafialnych objęta została cała diecezja. Rosnące potrzeby w duszpasterstwie rodzin przyczyniły się do powołania w 1993 r. Stowarzyszenia Rodzin Katolickich. Celem stowarzyszenia jest oddziaływanie na życie małżeńskie i rodzinne zgodnie z etyką katolicką oraz wspieranie czł. stowarzyszenia w ich życiu małżeńsko-rodzinnym. Ważna była działalność M. dotycząca prawnej ochrony dziecka poczętego, ustanowił czwartą niedzielę Wielkiego Postu (a ob. piątą) jako dzień pokuty za wyniszczanie polskiego narodu w jego najmłodszych, bezbronnych obywatelach.

W 1989 r., kiedy w Polsce nastał etap transformacji politycznej, do Sejmu wpłynął projekt ustawy o prawnej ochronie dziecka poczętego. Projekt ten poparł M., zwracając się z apelem do diecezjan o zbieranie podpisów i wysyłanie petycji do Sejmu o zagwarantowanie rangą konstytucyjnego zapisu prawa do życia każdej istoty ludzkiej od momentu poczęcia. Niewątpliwie w tej batalii miał swój wielki udział M.

W okresie swojego pasterskiego posługiwania M. nieustannie zabiegał o właściwą formację religijną młodzieży. Każdego roku organizował liczne spotkania z młodzieżą i ich naucz., z rodzicami i ich dziećmi nie tylko podczas wizytacji kanonicznych, ale także przy każdej możliwej sposobności. Podczas wizytacji miał też bardzo długie spotkania z młodzieżą. W głoszonych konferencjach starał się nawiązać kontakt z nimi, ale też uważnie słuchał tego, co mówią młodzi. W celu ożywienia duszpasterstwa powołał do istnienia Radę Duszpasterską, dzięki jego inicjatywie powstawały Rady Parafialne. Wspierał Ruch Światło-Życie, często odwiedzał oazowe dni wspólnoty w czasie ich trwania. Szerząc katolicką naukę społeczną reaktywował do istnienia działającą w diecezji przed II woj. świat. Akcję Katolicką. W ten sposób, włączając wiernych świeckich w dzieło ewangelizacji, pogłębiał w nich świadomość roli i miejsca w Kościele.

Dzięki osobistemu zaangażowaniu M. (w 1991 r.), do którego zwróciły się ówczesne władze siedleckiej uczelni, rektor KUL-u przyszedł z pomocą tworzącemu się Wydz. Humanistycznemu WSRP (ob. UPH), delegując odpowiednio przygotowanych profesorów do objęcia opieki nad dwoma kierunkami studiów filologii polskiej i historii. Rada Wydz. Humanistycznego AP w VI 2008, za zasługi dla siedleckiej humanistyki, odznaczyła M. Medalem im. Księżnej Aleksandry Ogińskiej.

W celu pogłębienia formacji religijnej laikatu M. powołał do istnienia w 1993 r. Diecezjalne Kolegium Teologiczne. Równocześnie podjął starania o utworzenie Instytutu Teologicznego w S. oraz afiliację tegoż instytutu do Papieskiego Wydz. Teologicznego w W. Placówka ta jest pierwszą teologiczną uczelnią wyż. w dziejach diecezji siedleckiej, w której studia na poziomie akademickim mogą podjąć osoby świeckie i zakonne.

Za czasów pasterzowania M. zostało powołane do życia Katolickie Radio Podlasie. Inicjatorem powstania radia był bp Alojzy Orszulik, ówczesny bp pomocniczy diecezji siedleckiej. W VIII 1991 za aprobatą M. zostały podjęte kroki zmierzające do zorganizowania i uruchomienia radia. Oficjalnie radio rozpoczęło swoja pracę 9 VII 1992. Jest to bardzo ważne narzędzie ewangelizacyjne we współczesnym świecie.

W 1993 r. za aprobatą M. powstał diecezjalny tyg. „Podlaskie Echo Katolickie” (aktualna nazwa „Echo Katolickie”). Gazeta ta służy do wymiany myśli pomiędzy Kościołem a światem na płaszczyźnie przekazywania informacji i pomocy w organizowaniu współpracy w duchu katolickim między różnymi instytucjami.

25 III 1996 M. został zwolniony z obowiązków bp. diecezjalnego i przeniesiony na emeryturę, co było odpowiedzią na pismo M. skierowane do Stolicy Apostolskiej w VI 1995, w związku z osiągnięciem wieku 75 lat. W okresie emerytalnym kontynuował aktywność pasterską.

Zm. 26 IX 2008 w 40. rocznicę powołania na urząd bpa diecezji siedleckiej. Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się 29 IX, przeniesiono wówczas w uroczystej procesji trumnę z ciałem M. z kurii biskupiej do katedry, gdzie odprawiono nieszpory, eucharystię i modlitewne czuwanie. Następnego d. Msza Święta pogrzebowa pod przewodnictwem kardynała Józefa Glempa prymasa Polski rozpoczęła się o godzinie 11.00. W uroczystości pogrzebowej uczestniczyło 30 bp. wraz z nuncjuszem apostolskim w Polsce abp. Józefem Kowalczykiem. Mszę Św. za Zmarłego Pasterza Siedleckiego wraz z bp. koncelebrowało ponad 500 kapłanów z różnych diecezji pol. i z zagranicy. Po Mszy św. trumna z ciałem M. została złożona w krypcie katedralnej obok innych bp. ordynariuszy diecezji siedleckiej. W dotychczasowej historii diecezji siedleckiej M. był najdłużej urzędującym bp., bo prawie 28 lat jako ordynariusz i ponad 12 lat jako bp senior.


Krawczyk K. ks
., Biskup Jan Mazur – Pasterz Kościoła Siedleckiego, „Szkice Podlaskie” 2008, z. 16, s. 151-67; Prokop K.R., Biskupi Kościoła Katolickiego w III Rzeczypospolitej. Leksykon biograficzny, Kr. 1998, s. 91-2; Bp Siedlecki Zbigniew Kiernikowski o zmarłym Biskupie Seniorze Janie Mazurze, „Wiadomości Diecezjalne Siedleckie” (dalej „WDS”) 2008, nr 10, s. 338; Dudka F. ks., Mobilizował do mówienia o Pratulinie, „Echo Katolickie” (dalej „EK”) 2008 z 2-8 X, s. 16; G. A., Prawdziwy Pasterz swojej diecezji, „EK” 2008 z 2-8 X, s. 12-3; Jóźwik J. ks., Niestrudzony duszpasterz, „EK” 2008 z 2-8 X, s. 15; Korszniewicz K. ks., Przyjaciel Boga i ludzi, „EK” 2008 z 2-8 X, s. 10; Krawczyk R. ks., Pasterz i zatroskany o Seminarium Duchowne Ojciec, „EK” 2008 z 2-8 X, s. 11; Lipińska M., Świadectwo naszej wiary, „EK” 2008 z 2-8 X, s. 16; Solidarny z represjonowanymi, „EK” 2008 z 2-8 X, s. 14; Młynarski Z. ks., Magnificat, Rzym 1974, s. 6; Celej Z. ks., Srebrne Magnificat, [w:] Magnificat anima mea Dominum, [red. bp H. Tomasik, ks. K. Korszniewicz, ks. J. Jóźwik], Marki-Struga k. W. [ca 1993], s. 247; Gomółka J. ks., Duszpasterstwo młodzieży, [w:] Magnificat anima mea Dominum..., s. 148-65; Jarmoch E. ks., Duszpasterstwo rodzin i kobiet, [w:] Magnificat anima mea Dominum …, s. 51-60; Krawczyk R. ks., Wyż. Seminarium Duchowne, [w:] Magnificat anima mea Dominum…, s. 21-3; Kulik T. ks., Wydział Artystyczno-Architektoniczny, [w:] Magnificat anima mea Dominum …, s. 213; Walka o krzyże. Miętne-Włoszczowa 1984, W. 2004 - wspomnienia M. dotyczące strajku młodzieży szkolnej w 1984 r.; Mazur J. bp, Listy pasterskie, S. 1986, s. 12; Mazur J. bp., Krótki opis bliższych przygotowań procesy beatyfikacyjnego Sług Bożych Męczenników Pratulińskich, „WDS” 1999, nr 1, s. 42-8; Kiernikowski Z. bp, Posłuszeństwo Ewangelii - Eucharystia. List Pasterski biskupa Zbigniewa Kiernikowskiego ordynariusza Diecezji Siedleckiej do kapłanów i wiernych świeckich, S. 2002, s. 20; ADS: Akta osobowe bp. Jana Mazura, Listy pasterskie z d. 17 XI 1968 i 2 II 1977, Homilia Księdza Biskupa Jana Mazura wygłoszona w Katedrze Siedleckiej w d. Ingresu 17 XI 1968 (tekst autoryzowany), Powitanie Arcypasterza w imieniu duchowieństwa przez Dziekana Kapituły Katedralnej Księdza Biskupa Wacława Skomoruchę (tekst autoryzowany), Abp B. Pylak, W służbie Kościołowi Lubelskiemu (wspomnienie o Biskupie Janie Mazurze - mps); Przemówienie Ojca Jerzego Tomzińskiego – Generała Zakonu Ojców Paulinów – tekst nieautoryzowany.

(autor Ks. Roman KRAWCZYK)