Ur. się 17 II 1873 w W. w rodzinie ziemiańskiej, był s. Edwarda, uczestnika powstania 1863 r., i Anastazji z Korytkowskich. Miał brata Alojzego (1886), hallerczyka, płk. WP. Po ukończeniu gim. w W. P. wstąpił do metropolitarnego warszawskiego seminarium duchownego, wyświęcony został na kapłana 22 XII 1895 przez bp. Kazimierza Ruszkiewicza, sufragana warszawskiego. Pogłębił wiedzę teologiczną w l. 1897–1901 w Akad. Teologicznej w Petersburgu, gdzie uzyskał st. magistra teol. Po powrocie do kraju pracował jako wikariusz w Makowie, Warce, Przybyszewie, następnie jako kapelan szpitala na warszawskiej Pradze, a od 1903 r. pełnił funkcję wykładowcy w Seminarium Duchownym w W. Wykładał dyscypliny teol., nauki społ., a także archeologię i ekonomię.
Równolegle z pracą nauk. brał aktywny udział w pracach społ. Od 1905 r. był czł. Komisji Społeczno-Religijnej archidiecezji warszawskiej. Współorganizował pierwszy Zjazd Demokracji Chrześcijańskiej, który odbył się w W. 19–20 IV 1906. D. 28 XII 1910 został mianowany prob. par. pod wezwaniem św. Józefa w Łodzi oraz kanonikiem hon. Prowadził działalność społ., m.in. przyczynił się do wydania tyg: „Przewodnik Katolicki” oraz „Gromada”, w których sprawował funkcję red.
W 1912 r. wyjechał do Rzymu, gdzie przedstawił papieżowi Piusowi X raport o ograniczeniach Kościoła kat. stosowanych przez władze carskie. Po powrocie do kraju został cenzorem ksiąg religijnych i wszedł do komitetu redakcyjnego Podręcznej Encyklopedii Kościelnej, w której zamieścił szereg opracowań z zakresu teol., socjologii i prawa kanonicznego.
Po wybuchu I woj. świat. organizował akcje charytatywne jako wiceprzew. Komitetu Niesienia Pomocy Biednym oraz czł. RGO, organizował schroniska i ochronki dla dzieci, prowadził kuchnię tanich obiadów. W 1915 r. został mianowany przez abp. warszawskiego Aleksandra Kakowskiego wikariuszem generalnym archidiecezji warszawskiej. W 1916 r., wydelegowany przez biskupów pol., wyjechał do Rzymu celem poinformowania papieża Benedykta XV o sytuacji w okupowanej Polsce. W tym czasie P. otrzymał nominację na prałata i uzyskał tytuł dr. teol. Począwszy od 1917 r. pełnił wysokie funkcje w organach przygotowujących funkcjonowanie państwowości Polski. Był najpierw czł. Tymczasowej Rady Stanu, a następnie Komisji Sejmowo-Konstytucyjnej, która przygotowywała projekt konstytucji. W l. 1917-8 na polecenie biskupów jeździł kilkakrotnie do Monachium, do ówczesnego nuncjusza apostolskiego Eugenio Pacellego (późniejszego papieża Piusa XII), aby wyjednać nominację nuncjusza apostolskiego dla Polski. Został nim ks. Achiles Ratti, późniejszy papież Pius XI. Równocześnie brał udział w pracach nad przygotowaniem konstytucji. W 1918 r. napisał Wstęp do dzieła Józefa Buzka pt. Projekt konstytucji państwa polskiego i ordynacji wyborczej sejmowej (W. 1918). W 1918 r. wszedł do Rady Regencyjnej i objął w niej referat stosunków z Watykanem. Na tym stanowisku przygotował drogę do zawarcia konkordatu ze Stolicą Apostolską.
D. 24 IX 1918 otrzymał nominację na bp. podl., sakry biskupiej udzielił abp A. Kakowski w W. 17 XI 1918, rządy diec. objął 30 XI t. r., a ingres do katedry w Janowie Podl. odbył się 5 I 1919. Za zgodą papieża Piusa XI z 1924 r. przeniósł stolicę biskupią z Janowa do S. Dopiero bowiem papież Pius XI bullą Pro recto et utili dioecesis regimine (25 I 1924) ustanowił S. stolicą biskupią, a diec. została nazwana siedlecką czyli podlaską na mocy bulli Vixdum Poloniae unitas z 28 XI 1925, w której ustanowiono nowe granice diec. w Polsce. W związku ze zmianą siedziby stolicy biskupiej zbiory archiwalne przewieziono z Janowa Podl. do S. i umieszczono w tutejszym Arch. Diecezjalnym.
Po objęciu rządów w diec. 2 XII 1918 P. przystąpił do organizacji instytucji diecezjalnych. Na pocz. mianował wikariusza generalnego, kanclerza, notariuszy, egzaminatorów prosynodalnych, cenzorów ksiąg religijnych oraz skarbnika diec. Bp. sufraganem został bp Czesław Sokołowski, pełnił też funkcję wikariusza generalnego aż do śmierci ordynariusza 9 V 1939. Siedziba kurii diec. pocz. znajdowała się w S., następnie w Janowie Podl., a od 23 VIII 1921 ponownie w S. Zasadniczy podział zadań w kurii nastąpił w 1929 r., w którym P. wydał Instrukcję dla Kurii Diec. Podl., dzieląc ją na dwanaście referatów – działów. Nadzór nad całością prowadzonych w kurii spraw sprawował kanclerz i wikariusz generalny. Do kolejnej reorganizacji siedleckiej kurii doszło 21 I 1939, kiedy to P. podpisał kolejną Instrukcję dla Kurii Diec. Podl., która obowiązywała od 1 II t. r.
Sąd Biskupi został powołany 2 XII 1918 na mocy nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 r. Większość spraw prowadzonych w sądzie dotyczyła unieważnienia małż. oraz separacji. Siedziba sądu mieściła się kolejno w Janowie Podl., Łukowie, ostatecznie w S. Wg Kodeksu Prawa Kanonicznego kapituła katedralna służyła ordynariuszowi w zarządzaniu sprawami diecezjalnymi. Podlaską Kapitułę Katedralną P. powołał 5 I 1919. Pierwsza sesja kapituły miała miejsce 18 II 1919. Na prałata dziekana kapituły P. powołał bp. sufragana Cz. Sokołowskiego 19 XI 1919, a 29 IV 1924 przeniósł dotychczasową kapitułę katedralną z Janowa do S.
Po przeniesieniu stolicy biskupiej do S., dotychczasowa katedra w Janowie Podl. pod wezwaniem Trójcy Świętej otrzymała tytuł kościoła kolegiackiego. W związku z tym powstała przy niej kapituła kolegiacka Capitulum Collegiale Insigne. Uczynił to papież Pius XI wydając 20 II 1924 breve apostolskie pt. Cum Venerabilis. Dekret wykonawczy papieskiego breve ukazał się 29 IV 1924. Kapituła katedralna została przeniesiona do S., natomiast w Janowie Podl. pozostało WSD.
Jako ordynariusz wykazywał się niezwykłą aktywnością duszpasterską. Prowadził rekolekcje kapłańskie, dokonywał rozlicznych wizytacji parafialnych, uczestniczył w uroczystościach seminaryjnych, przewodniczył w kongregacjach dekanalnych, odwiedzał ludzi starych i chorych w szpitalu, więzieniu, w przytułku dla starców, brał udział w pogrzebach kapłanów i zasłużonych ludzi świeckich.
P. przywiązywał dużą wagę do szkolnictwa. D. 8 X 1919 nastąpiło uroczyste otwarcie seminarium duchownego w Janowie Podl. Na Mszy Świętej w katedrze janowskiej P. odczytał dekret erekcyjny. Rektorem seminarium został bp sufragan Cz. Sokołowski. Za patrona seminarzystów obrano św. Stanisława Kostkę. Przychylając się do prośby P. papież zgodził się, by seminarium przyjęło imię: Seminarium Benedykta XV. Siedzibą od 8 X 1919 do wybuchu II woj. świat. był Janów Podl. W 1923 r. założył w S. Gim. Biskupie imienia świętej Rodziny. Szk. ta wydała wielu kandydatów do kapłaństwa. Dzięki staraniom P. utworzono Muz. Diecezjalne.
W d. 28-30 VIII 1923 zwołał w Janowie Podl. Synod Diecezjalny Podlaski, na którym uporządkowano prawodawstwo diec. oraz opracowano gł. założenia dotyczące charakteru i metod pracy duszpasterskiej. Ułożono 266 statutów synodalnych obejmujących sprawy religijne, duszpasterskie i prawne. Uchwały synodu weszły w życie 1 I 1924. Drugi synod miał się odbyć w 1938 r., jednak ze względu na chorobę i śmierć P. nie doszło do jego zwołania. W diec. powołał 66 nowych par., 11 dekanatów, poświęcił 106 kościołów, w sumie w 1923 r. diecezja dzieliła się na 18 dekanatów, 181 par., miała 262 kapłanów.
W d. 28-30 VI 1929 zorganizował w S. Diecezjalny Kongres Eucharystyczny. Uczestniczyło w nim kilku bp, a na zakończenie przybył z W. kardynał A. Kakowski. Odzyskał wywiezione przez Rosjan obrazy Matki Bożej z sanktuarium w Kodniu i Leśnej Podl. Sprowadził również, wspólnie z nuncjuszem apostolskim, relikwie św. Jana Bosko do Sokołowa Podl.
Na szczególne podkreślenie zasługuje działalność charytatywna. W listach pasterskich wzywał do udzielania pomocy ubogim oraz wojsku, patronował akcji pomocy dla tysięcy ewakuowanych z Król. Pol. w głąb Rosji. D. 20 XI 1930 powołał w każdej par., w której działała Akcja Katolicka, specjalną sekcję pod nazwą Miłosierdzia Chrześcijańskiego, przemianowaną w 1931 r. na stow. „Caritas”.
P. był propagatorem różnego rodzaju organizacji i bractw religijnych w diec., powołał następujące bractwa: Apostolstwo Modlitwy, Bractwo III Zakonu, Bractwo Trzeźwości św. Józefa, Bractwo Różańcowe, Bractwo Szkaplerza Karmelitańskiego, Bractwo Trójcy Przenajświętszej, Bractwo Najświętszego Sakramentu, Bractwo Nauki Chrześcijańskiej, Bractwo świętej Anny. Z organizacji należy wymienić: Akcję Katolicką oraz Stow. Młodzieży Męskiej i Żeńskiej.
Poza działalnością w diec. brał udział w analizowaniu i rozwiązywaniu problemów ogólnospoł. Popierał powstanie Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji, a także Stronnictwa Pracy. Zasiadał w kierownictwie Stow. Robotników Chrześcijańskich. W l. 1928-38 należał do kilku komisji Episkopatu: Papieskiej, Prawnej, Prasowej, Synodalnej oraz Rady Biskupów do Spraw KUL-u.
Brał udział w wielu kongresach, zjazdach i konferencjach nauk. w kraju i za granicą. W kraju uczestniczył w Kongresach Eucharystycznych w: Częstochowie (1928), Toruniu (1929), P. (1932). Za granicą wziął udział w następujących kongresach: w Welehradzie (1924), w Kongresie Eucharystycznym w Rzymie (1925), Chicago (1926), Pradze (1929), Paryżu i Kartaginie (1930), Dublinie (1932), Kownie (1934), Manili (1937). Odbył wiele podróży do Rzymu, poza wspomnianymi już do Piusa X w 1912 r. i do Benedykta XV w 1916 r., wyjeżdżał do Rzymu niemal corocznie w l. 1923-4, 1927-9, 1931-4.
P. wykazywał się wielką aktywnością jako czł. Episkopatu. W l. 1925-6 współpracował przy zawarciu konkordatu ze Stolicą Apostolską. Przez wiele lat był sekretarzem generalnym Episkopatu Polski. Od 1936 r. zasiadał w komitecie przygotowującym zestaw polskich pism na wystawę prasy kat. w Watykanie. W 1938 r. złożył w Rzymie materiały w sprawie beatyfikacji podlaskich męczenników.
Niezależnie od działalności duszpasterskiej i organizacyjnej przygotował wiele publikacji, m. in. na temat unii w Kościele: O pracy unijnej w Polsce (W. 1932, 1933), Unia florencka (Pińsk 1937). Oprac. liczne statuty i regulaminy dla stow. kat., listy pasterskie i przemówienia. Listy pasterskie P. są zawarte w dwóch tomach: Listy pasterskie i przemówienia 1918-28 (P. 1928) oraz Listy pasterskie i przemówienia 1928-38 (S. 1938). W listach i przemówieniach zabierał głos z okazji świąt religijnych, rocznic patriotycznych oraz ważnych problemów społ. Poruszał problemy narodowościowe, kwestię żyd., problematykę pracy, obowiązki pracodawców i urzędników. Podkreślał również tematykę istotną dla wychowania młodzieży, miłość ojczyzny, obowiązki obywatelskie.
W 1923 r. P. podczas pobytu w Rzymie otrzymał zgodę Kongregacji dla Kościołów Wschodnich na utworzenie nowego obrządku wschodnio-bizantyjskiego. Uregulował liturgię w nowym obrządku. W 1928 r. powołał do życia stow. stanisławitów w Janowie Podl. W 1932 r. został mianowany stałym konsultorem w Kongregacji dla Kościołów Wschodnich. Erygował 10 par. nowego obrządku, ostatnią w 1939 r. w B. Podl. P. podkreślał, że „jest tylko jeden prawdziwy Kościół Chrystusowy, którego widzialną głową jest Biskup rzymski, a obrządki nie dzielą Kościoła, podobnie jak nie dzielą języki jedności ludzkiej rodziny. W Kościele kat. nie ma lepszych lub gorszych obrządków, wszystkie są święte, wszystkie czcigodne” (cytat za E. Matyska, 2003, s. 65).
Współpracował z przedstawicielami WP. W listach pasterskich i odezwach apelował o ofiary na rzecz rozbudowy armii pol. Propagował tworzenie na terenie diec. Kół Opieki Religijnej nad Żołnierzami. Był czł. zarz. Podl. Komitetu Obywatelskiego Funduszu Obrony Narodowej, który powstał w XII 1936.
Za działalność społ. został odznaczony przez władze państw. m. in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą OOP (7 XI 1925) i Złotym Krzyżem LOPP (28 XI 1937).
Zm. podczas wizyty pasterskiej w Ortelu Królewskim 9 V 1939. Uroczystą mszę pogrzebową celebrował August kardynał Hlond, prymas Polski w asyście biskupów. W pogrzebie wzięło udział prawie 20 000 wiernych z całej Polski, ponad 250 kapłanów podl. Przybyli przedstawiciele stow. kat., organizacji społ., zaw. i relig., a także przedstawiciele władz państw.
PSB, T. XXIV, Wr.-W.-Kr.-Gd.-Łódź 1986, s. 68-70 (Stopniak F.); Błoński B., Bp Henryk Przeździecki – pierwszy ordynariusz wskrzeszonej Diec. Siedleckiej czyli Podl., „Wiadomości Diecezjalne Podlaskie” (dalej „WDP”) 1989, nr 4-5, s. 156-63; Niebielski Z. E., Przeździecki Henryk, [w:] Encyklopedia Katolicka, L. 2012, t. XVI, s. 719-21; Krawczyk R., Główne problemy diec. siedleckiej po odzyskaniu niepodległości w pismach i działaniach biskupa Henryka Przeździeckiego, „Warszawskie Studia Teologiczne” 2019 (w druku); Koszt S., Ostatnie dni i chwile w życiu Jego Ekscelencji ks. bp. podl. Henryka Przeździeckiego, „WDP” 1939, nr 6, s. 199-202; Szkopowski M., Zmarł świętej pamięci bp Henryk Przeździecki na posterunku 11.V.1939 r., „WDP” 1939, nr 7-8, s. 310-2; Balicki L., Bp Henryk Przeździecki jako negocjator z Rządem, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1985, z. 4, s. 5-6; Matyska E., Teologiczna koncepcja działalności pasterskiej ks. bp. podl. Henryka Przeździeckiego (1918-39), S. 2003; Przeździecki H., List pasterski wydany przy objęciu diec. podl. z dnia 21.XI.1918 r., „WDP”1918, nr 1; Instalacja Jego Ekscelencji księdza biskupa sufragana dr Sokołowskiego na prałata dziekana Kapituły Podlaskiej, „WDP” 1920, nr 1, s. 279-82; List pasterski z dnia 25.III.1920 r. do „Ukochanych Stowarzyszeń Polskiej Młodzieży Żeńskiej”, „WDP” 1920, nr 4, s. 136; Grabowski J., Początek Roku Seminaryjnego 1924–25 w Wyż. Seminarium Duchownym w Janowie Podl., „WDP” 1924, nr 8-10, s.154-7; „Vixdum Poloniae Unitas” z 28.X.1925, „WDP” 1925, nr 10-12, s. 254-60; Stefanowski M., Cudowny Obraz Matki Boskiej Kodeńskiej w S., „WDP” 1927, nr 8, s. 252; Instrukcja dla Kurii Diecezjalnej Podlaskiej z dnia 17.X.1929 roku, „WDP” 1929, nr 11, s. 279-82; Ojciec Aleksander, Powrót cudownego obrazu Matki Bożej do Leśnej na Podlasiu, Częstochowa 1933, s. 128-41; Włodarczyk J., Wskrzeszenie diecezji podlaskiej i jej organizacja, „WDP” 1968 nr 10, s. 224; Aleksandrowicz P., Diec. siedlecka czyli podl., S. 1971, s. 103-8; Rzemieniuk F., Kościół kat. obrządku bizantyjsko-słowiańskiego. Neounia, L. 1999, s. 62; Dudka F., Zarys historyczny dziejów Diec. Siedleckiej, S. 1999, s. 46-59; Dmowski R., Kapituły Diec. Podl. w l. 1918-39, „Prace Archiwalno-Konserwatorskie” 2012, z. 18, s. 75-95; Dmowski R., Unitis Viribus, W. 2013, s. 124, 151, 189-198; Jarmoch E., Bylina S., Te Deum Laudamus, S. 2018, s. 97-99; ADS, Akta osobowe bp. Henryka Przeździeckiego.
(autor Ks. Roman KRAWCZYK)