SKOLIMOWSKI Jerzy Walerian

Ur. się 9 XII 1907 r. w Łukowie ówczesnej gub. siedleckiej w rodzinie Mikołaja i Heleny Michaliny z d. Żyszkowska. Po uk. Publicznej Szk. Powsz. w rodzinnym m. w VI 1919 r., dalszą naukę na poziomie średnim kontynuował w Państw. Gim. im. Władysława IV w W. W okresie nauki w gim. S zdradzał duże zdolności plastyczne, należał do kola plastycznego i drużyny harcerskiej. Jeszcze jako uczeń szk. średniej zaczął uprawiać wioślarstwo w barwach Akademickiego Związku Sportowego (AZS) W.

Po zdaniu egzaminu dojrzałości w VI 1926 r. S zdecydował się, zgodnie z zainteresowaniami, na studia na Wydz. Architektury PW. Będąc studentem nadal uprawiał wioślarstwo oraz narciarstwo biegowe w barwach AZS W. Reprezentując barwy polskie na Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie w 1928 r. w ósemce ze sternikiem, wraz z Ottonem Grodziałkowskim, Józefem Łaszewskim, Wacławem Michalskim, Henrykiem Niezabitowskim, Andrzejem Sołtan-Pereświatem, Januszem Ślązakiem, Stanisławem Urbanem i Marianem Wodziańskim uplasował się na IV miejscu. W l. 1929-1931 został dwukrotnym Mistrzem Polski w czwórce ze sternikiem, oraz zdobył cztery brązowe medale w ósemce (1929 r., 1930 r., 1931 r.) i dwójce ze sternikiem (1931 r.). Po raz drugi startując w barwach reprezentacji Polski na Igrzyskach Olimpijskich w 1932 r. w Los Angeles, wraz z Jerzym Braunem i J. Ślązakiem wywalczył, srebrny medal w dwójce ze sternikiem oraz brązowy medal w czwórce ze sternikiem z J. Braunem, Edwardem Kobylińskim, S. Urbanem i J. Ślązakiem. W 1933 r. na Mistrzostwach Europy we wioślarstwie w Budapeszcie w dwójce ze sternikiem zdobył srebrny medal z J. Braunem i J. Ślązakiem, zostając wicemistrzem „Starego kontynentu”. Potwierdził prymat zdobywając ponownie tytuł Mistrza Polski w dwójce ze sternikiem (1933 r., 1936 r.) i czwórce ze sternikiem (1933 r.). Notował także sukcesy w narciarstwie biegowym. W l. trzydziestych XX w. odnotował liczne sukcesy w narciarskich Akademickich Mistrzostwach Polski i mistrzostwach m. W.

Po uk. studiów i obronie pracy magisterskiej w VI 1934 r., S otrzymał dyplom inż. architekta za projekt stadionu kolarskiego. Zdecydował się na prywatną praktykę architektoniczną. Niezwykle wszechstronnie utalentowany zaczął realizować nietuzinkowe projekty. Był współprojektantem wnętrz pol. transatlantyk6w m/s „Piłsudski” i m/s „Batory”. Zaprojektował górną stację kolejki linowej na Górę Parkową w Krynicy Górskiej i kolejki linowej na Kasprowy Wierch w Zakopanem. Był autorem ciekawego projektu osiedla robotniczego na wzór miasta-ogrodu w Rumii-Janowie k. Gdyni.

W 1938 r. S otrzymał pierwszą zespołową nagrodę w konkursie Stow. Architektów RP za projekt Pawilonu Polskiego na Światową Wystawę w Nowym Jorku, którego budowę nadzorował. Zdobył opinię znakomitego grafika i plakacisty. W 1929 r. wraz ze Stefanem Osieckim wygrał konkurs na projekt plakatu z okazji Narciarskich Mistrzostw Świata FIS w Zakopanem. Uczestniczył w międzynarodowych wystawach plakatu sportowego w Monachium w 1929 r., Los Angeles w 1932 r., Pradze w 1934 r., Paryżu 1937 r. i Nowym Jorku. Za projekty architektoniczne i graficzne zdobył szereg nagród i wyróżnień w konkursach krajowych i międzynarodowych.

Zmobilizowany wziął udział w Wojnie Obronnej Polski 1939 r. jako ppor. piechoty rez. WP. Po przekroczeniu granicy po 17 IX 1939 r. S z grupą oficerów został internowany w m. Tokaj na Węgrzech. Po udanej ucieczce w I 1940 r. przedostał się do Francji i wstąpił w szeregi Armii Polskiej w Bressoire. Wyróżnił się w walkach w Wogezach jako d-ca plut. Internowany ponownie w VI 1940 r. w Szwajcarii, ponownie zbiegł z grupą oficerów pol. latem 1941 r. Zaciągnął się do Samodzielnej Bryg. Strz. Karpackiej. Odbył kampanię afrykańską tej formacji, m.in. walczył pod Tobrukiem. Latem 1942 r. S jako znany architekt i grafik decyzją władz pol. skierowany został do Ugandy, gdzie zaprojektował i nadzorował budowę kompleksu mieszkalnego dla kilku tysięcy polskich uchodźców z terytorium ZSRR. Podczas pobytu we wspomnianym kraju afrykańskim, wraz ze znanymi taternikami polskimi: Jerzym Golczem i Michałem Makowskim zorganizował wyprawę wysokogórską w góry Ruwenzori uwieńczoną wejściem na szczyt Aleksandrę (5098 m) nową drogą od wschodu.

Po powrocie do służby wojsk. w VIII 1943 r. S przeszedł przeszkolenie w zakresie dywersji. Zrzucony we IX 1944 r. w okolice Lamin pod Termopilami (Grecja), zorganizował dezercję grupy ponad 120 Polaków pochodzących ze Ślaska i Pomorza z marynarki niem. zaokrętowanych w porcie wojennym Valos, którzy nast. po przetransportowaniu do Włoch służyli w szeregach II Korpusu WP. S służył w brytyjskich oddz. specjalnych, odznaczając się jako mjr „Denn”' pomysłowością i odwagą do zakończenia działań wojennych w II woj. świat.

Po 1945 r. S prowadził praktykę architektoniczna pod nazwiskiem George Skolly w Londynie. W l. 1949-1952 był dodatkowo wykładowcą projektowania i architektury w Pol. Uniw. na Obczyźnie w Londynie. W 1966 r. wyjechał do Republiki Południowej Afryki. Prowadząc prywatną praktykę architektoniczną S zapisał się jako projektant wnętrza reprezentacyjnych budynków w Pretorii, Johannesburgu, Nowym Londynie, Windhouk. Był też projektantem muz. kopalni diamentów w Kimberley i Pretorii. Jako zapalony turysta i podróżnik S odkrył w Afryce nieznane jeziora nazwane Jeziorami Polskimi. Sukcesy osiągał w projektowaniu tkanin przestrzennych pomagając żonie w prowadzeniu galerii i sztuki.

Po powrocie w 1979 r. do Londynu S nadal prowadził udanie praktykę architektoniczną. Nieśmiertelnym dziełem jego było współudział we wspłóprojektowaniu polskiego cm. wojennego na Monte Cassino.

Do końca życia uczestniczył aktywnie w środowisku polonii londyńskiej, służył pomocą współrodakom.

Zm. 12 II 1985 r. w Londynie. Zgodnie z ostatnia wolą prochy jego zostały złożone w grobie rodzinnym na Cm. Powązkowskim w W. Żonaty dwukrotnie, miał z drugą żoną Stanisławą Becker dwie c. Barbarę i Magdalenę.

S był odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, brytyjskim King’s Medal for Courage, francuskim Croix de Guerre. Był czł. Stow. Architektów RP i Society of British Industrial Art. Jego osobę upamiętnia także tablica w gmachu VIII LO im. Władysława IV w W.

Borucki T., Skolimowski Jerzy Walerian (1907-1985), PSB t. XXXVIII, W.-Kr. 1998 r., s. 233-236; Łoza S., Czy wiesz kto to jest. Uzupełnienia i sprostowania, W. 1938, s. 279-280; Lenartowicz E., Amarantowa koszulka z białym orłem, „Sport Wody” R 1934, Nr 2, s 23-25; Chwaściński B., Z dziejów taternictwa. O górach i ludziach, W. 1979 r., s. 225, 239; Pół wieku Akademickiego Związku Sportowego, W. 1983, s. 316-317, 349, 361; Kobendza R., Sekcja wioślarska AZS w Warszawie 1917-1939, W. 1991, s. 62-67, 77, 84-86; Radwańska-Paryska Z., Paryski W. H., Wielka Encyklopedia tatrzańska, Poronin 1995 r. 1100-1101; Duński W., Od Paryża 1924 do Sydney 2000. Polscy medaliści olimpijscy i paraolimpijczycy. Encyklopedia Ilustrowana, W. 2000, s. 801-803 (foto); Tuszyński B., Polscy olimpijczycy XX wieku 1924-2002, t. II, W. 2004, s. 179; „Życie Warszawy” Nr 190 z 16 VIII 1985 r., s. 8.

(autor Tomasz DEMIDOWICZ)