BALICKI Leon

Ur. się 10 V 1921 w miejscowości Stare Rybie, w par. Nowe Rybie (pow. Limanowa), diec. tarnowska. Był szóstym dzieckiem w wielodzietnej rodzinie (jedenaścioro dzieci) Franciszka Balickiego i Heleny z domu Kąckiej, z zawodu rolników. Szk. powsz. ukończył w rodzinnej miejscowości, a następnie Gim. Rolniczo-Ogrodnicze w Łososinie Górnej. Został nawet wytypowany na studia rolnicze w Szwajcarii, jednak wybuch II woj. świat. uniemożliwił dalszą naukę. Na pocz. okupacji niem. został aresztowany i pracował przymusowo w kamieniołomach, w miejscowości Klęczany, skąd udało mu się uciec. Gdy Zarz. Kamieniołomów poszukiwał go w domu i bliskiej okolicy, na prośbę rodziców Urząd Gminy w Tymbarku i miejscowa par. podawały Niemcom informację, że poszukiwany prawdopodobnie nie żyje. Ukrywał się pracując w różnych miejscach i uczył się prywatnie z myślą o wstąpieniu do seminarium duchownego po zakończeniu okupacji.

Po wojnie uzyskał w 1954 r. świadectwo dojrzałości w Lic. Ogólnokształcącym dla Pracujących. Chcąc zdobyć pracę B. ukończył kurs przetwórstwa owocowo-warzywnego w Tymbarku, gdzie potem pracował w Dziale Przetwórczym Miodów i Win. Po pewnym czasie przeniósł się do Tarnowa, gdzie został zatrudniony w firmie JAROD Sp. z o.o. w dziale Wytwórstwa Farb i Pokostów. Tam zajmował się sprzedażą tychże produktów. Trudna ówczesna sytuacja ekonomiczna w Polsce sprawiła, że wspomniana wyżej firma handlowa uległa likwidacji. Wtedy B. podjął pracę w Centralnym Zarz. Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Tarnowie, jako z-ca kierownika Przetwórstwa Win i Miodów. Wkrótce został kierownikiem tego działu, a następnie zaprzysiężonym próbobiorcą Giełdy Zbożowo-Towarowej z siedzibą w Kr. na pow.: tarnowski, brzeski i dąbrowski.

Mimo licznych awansów zaw. powrócił do realizacji pierwotnych swoich marzeń, pielęgnowanych od wczesnego okresu młodości – do myśli o kapłaństwie. Pod wpływem swego brata został aspirantem stanisławitów w ówczesnej diec. podl., którzy nawiązywali do pierwotnego charyzmatu Zakonu Ojców Marianów (Białych), założonego przez błogosławionego ojca Stanisława Papczyńskiego, pod koniec XVII w. Jednym z celów stow. było praktykowanie i szerzenie modlitwy w intencji dusz cierpiących w czyśćcu, szczególnie poległych na wojnie i zmarłych podczas zarazy. Czł. nosili białą sutannę z pasem niebieskim i płaszczem niebieskim oraz różaniec przy pasie i krzyż na piersi. Stow. to zostało erygowane na prawie diecezjalnym przez bp. Henryka Przeździeckiego (zob.) w 1928 r. przy kościele filialnym św. Jana Chrzciciela w Janowie Podl. Po II woj. świat., na skutek braku perspektyw dalszego rozwoju, bp podl. Ignacy Świrski (zob.), dekretem z 1 IX 1955 rozwiązał stow.

W 1953 r. B., jako aspirant stanisławitów skierował prośbę o przyjęcie do WSD Śląska Opolskiego w Nysie. Ukończył tam pierwszy r. studiów. Od 1955 r. kontynuował studia seminaryjne w WSD w S. Święcenia kapłańskie otrzymał 17 I 1960 w katedrze siedleckiej z rąk bp. Ignacego Świrskiego, wiążąc na stałe dalsze swoje losy z diec. siedlecką. Przyłączył do grupy kilku diakonów, którzy święcenia otrzymali wcześniej, ponieważ potrzeba było kapłanów do pracy katechetycznej w diec. B. był depozytariuszem dokumentów i pamiątek dotyczących stanisławitów, które przed śmiercią przekazał kościołowi par. i diec. do muz. diecezjalnego, w którym wyeksponowano je w specjalnej sali pamięci.

Pierwszą placówką duszpasterską, na którą został skierowany jako wikariusz była par. w Ceranowie (dziś diec. drohiczyńska), gdzie przebywał w l. 1960-1. Następnymi były Skrzeszew (1961-2) i Żelechów (1962-3). Pierwszą samodzielną proboszczowską placówką była par. w Jabłecznej (1963-6), gdzie był rektorem filii duszpasterskiej, zaś po raz pierwszy został prob. w Czołomyjach (1966-74) jako administrator tejże par. S. były miejscem największych dokonań duszpasterskich, które dotyczyły par. św. Józefa, erygowanej ponownie 1 I 1984. Prob. tej par. mianowano go 7 I 1984 i przez 13 lat był jej duszpasterzem do 9 VII 1997, kiedy to przeszedł na emeryturę.

D. 6 XI 1972 B. został spowiednikiem zwyczajnym alumnów siedleckiego WSD. W dwa lata później, z uwagi na doświadczenia samodzielnej pracy duszpasterskiej na terenie diec., bp Jan Mazur (zob.) mianował go dyr. administracyjnym w WSD w S. Funkcję tę pełnił przez 10 lat w okresie od 20 III 1974 do 5 IV 1984. W tym czasie objął stanowiska dyr. siedleckiego Domu Księży Emerytów (nominacja 21 XI 1975) i administratora gmachów Kurii Diecezjalnej. Wreszcie w okresie od 28 IX 1978 do 5 IV 1984 pełnił funkcję prefekta WSD diec. siedleckiej czyli podl.

Jako ekonom podjął różnorakie bieżące prace remontowo-budowlane gmachów kurialnych, Domu Księży Emerytów, a przede wszystkim rozbudowę gmachu seminaryjnego w S. Nadbudowano wtedy jedną kondygnację gmachu seminaryjnego przy ówczesnej ul. 1 Maja, dobudowano jedno skrzydło gmachu, prostopadłe do ul. 1 Maja oraz wykonano prace adaptacyjne wewnątrz gmachu. Dziś w pomieszczeniach tych mają swoją siedzibę Muz. Diecezjalne, Katolickie Radio Podlasie, Bursa św. Stanisława Kostki oraz studenci I i II r. WSD diec. siedleckiej (do 2013 r.).

D. 1 I 1984 bp J. Mazur (zob.) erygował w S. nową par. pod wezwaniem św. Józefa, powierzając jej zorganizowanie od podstaw i budowę kościoła B., którego mianował prob. Par. miała do dyspozycji teren o powierzchni ok. 1,5 ha położony wówczas przy ul. Juliana Marchlewskiego (dziś Sokołowskiej). Działka była zabudowana w dużej części prywatnymi pawilonami handlowymi, wśród których była apteka. Trzeba było dopełnić wielu formalności, a potem wyburzeń, aby teren przejąć. B. był organizatorem życia par. i budowniczym kaplicy, a później kościoła par. i plebanii. Budowa kaplicy rozpoczęła się już w 1984 r., a pierwsza Msza św. sprawowana była w uroczystość odpustową św. Józefa, 19 III 1985. Na terenie par. utworzono w VIII 1985 dom zakonny sióstr orionistek, które podjęły posługę w par.

Prace wykończeniowe przy kaplicy z zapleczem sal katechetycznych oraz budowę plebanii ukończono w 1985 r. Jednocześnie rozpoczęto przygotowanie architektonicznego projektu budowy kościoła, a po uzyskaniu stosownych pozwoleń i przygotowaniu placu pod docelowy kościół, rozpoczęto jesienią 1987 r. pierwsze wykopy ziemne. D. 24 IX 1988 odbyło się uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego i aktu erekcyjnego kościoła pw. św. Józefa w S. Budowa nowego, murowane-go kościoła ukończona została w 1992 r., ale nadal trwały prace wykończeniowe. Uroczyste poświęcenie kościoła odbyło się 7 XI 1993, a konsekracja miała miejsce 1 V 1995 w liturgiczne wspomnienie św. Józefa, robotnika.

Wspomnienia z budowy i inne szczegóły opisał B. w publikacji Dzieje Parafii pw. św. Józefa w S. na przestrzeni l. 1931-88 (S. 1992). Warto tu zaznaczyć, że nowo zbudowany kościół, kubaturą użytkową jest największym z kościołów na terenie S. W jego części podziemnej od pocz. mieściło się, wzorowo funkcjonujące I Katolickie Lic. Ogólnokształcące (do 2008 r.) oraz filia Papieskiej Akad. Teologicznej z W. Podziemia kościoła z Instytutem Teologicznym dzieliło Gim. Katolickiego Stow. Wychowawców. Nadto lic. zagospodarowało, jako dużą salę gimnastyczno-sportową, wybudowaną wcześniej kaplicę, która przez kilka lat pełniła funkcję tymczasowego kościoła par., zanim właściwa świątynia pw. św. Józefa nie została zbudowana. Trzecim ważnym obiektem zbudowanym pod kierunkiem B. była dwupiętrowa plebania, z kilkoma pomieszczeniami w podziemiach, wykorzystywanymi przez różne wspólnoty par.

B. odbył studia magisterskie na KUL i uzyskał tytuł magistra teol. 7 VI 1976 po przedstawieniu i obronie pracy magisterskiej pt. Organizacja Akcji Katolickiej na terenie diecezji siedleckiej (1931-9). Promotorem był ks. prof. dr hab. Zygmunt Zieliński. B. kontynuował i rozwijał pracę nauk. Podjął studia doktoranckie na Wydz. Humanistycznym KUL w L., sekcja historyczna. Pod kierunkiem dr. hab. Czesława Blocha przygotował rozprawę doktorską pt. Dzieje ekonomiczne instytucji diecezjalnych diecezji siedleckiej 1918-1939 obronioną 28 I 1982, uzyskując st. nauk. dr. nauk humanistycznych.

B. był autorem wielu publikacji: Organizacja Akcji Katolickiej na terenie diecezji siedleckiej (1931-9), L. 1976 (mps, Bibl. KUL); Dzieje ekonomiczne instytucji diecezjalnych diecezji siedleckiej 1918-39, L. 1982 (mps, Bibl. KUL); Akcja Katolicka do czasu reorganizacji w 1934 roku, „Wiadomości Diecezjalne Podlaskie” (dalej „WDP”) 1981, nr 12, s. 364-71; Organizacja Akcji Katolickiej na terenie diecezji siedleckiej, czyli podl. (1931-9), „WDP” 1981, nr 9, s. 273-8; Reorganizacja Akcji Katolickiej i jej następstwa, „WDP” 1981, nr 12, s. 372-8; Założenie Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w S., „WDP” 1981, nr 8, s. 245-8; Z dziejów Instytutu Wyższej Kultury Religijnej w S., „Chrześcijanin w Świecie” 1982, nr 3, s. 29-37; Z dziejów ekonomiczno-społ. diecezji siedleckiej, czyli podl. (1918-39), „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, 1983, t. XXX, z. 4, s. 5-22; Wyższe Seminarium Duchowne Diec. Siedleckiej czyli Podl. w l. 1919-39, „Roczniki Humanistyczne KUL” 1984, t. XXXII, z. 2, s. 199-240; Dzieje gospodarcze diec. siedleckiej 1918-39, L. 1991.

Za zasługi dla diec. i Kościoła powszechnego B. był wielokrotnie odznaczany: otrzymał tytuł kapelana (prałata) Jego Świątobliwości Pawła VI (22 XII 1977), został kanonikiem gremialnym Kapituły Kolegiaty Janowskiej (21 I 1984), zaczął pełnić funkcję prałata scholastyka Kapituły Kolegiaty Janowskiej (24 X 1986); został prałatem hon. Jego Świątobliwości Jana Pawła II (8 III 1994), po osiągnięciu 75 r. życia przeniesiono go do grona kanoników hon. Kapituły Kolegiaty Janowskiej (23 I 1997), był dziekanem dekanatu katedralnego w l. 1984-94 i 1996-7, zwolniono go z tego urzędu 24 VI 1997. Przez wiele lat był także czł. diecezjalnej Komisji Architektoniczno-Budowlanej.

Przemęczenie i trud przy organizacji i prowadzeniu nowej par. doprowadziły w VI 1996 do choroby (wylew i paraliż) wymagającej leczenia szpitalnego. Siły fizyczne już mocno zostały wyczerpane, dlatego wkrótce ponownie dotknięty został chorobą, która osłabiła jego sprawność fizyczną i zdolność mowy. Z tego powodu został zwolniony z urzędu prob. par. św. Józefa w S. 9 VII 1997 i przeniesiony na emeryturę z zamieszkaniem na plebanii tejże par. Tutaj nadal modlił się w kościele, sprawował Msze św.

W par. obchodził Złoty Jubileusz 50-lecia kapłaństwa d. 10 I 2010. Uroczystościom przewodniczył bp siedlecki Zbigniew Kiernikowski. Na jubileuszu była obecna rodzina (siostrzeniec kapłan i drugi kapłan z rodziny), kapłani diecezjalni, goście i parafianie. Najtrudniejsze były ostatnie dwa lata postępującej choroby. Niezbędna była opieka duszpasterzy z par. św. Józefa oraz lekarzy i pielęgniarek, a szczególnie samarytańska pomoc i troska pani Eugenii Pieńkowskej, długoletniej gospodyni na plebanii, niezwykle oddanej aż do dnia śmierci B.

Zm. w siedleckim Szpitalu Miejskim, w czwartek, 26 IV 2012. Przeżył prawie 91 l., w tym 52 l. w kapłaństwie. Uroczystości pogrzebowe, celebrowane pod przewodnictwem bp. siedleckiego Z. Kiernikowskiego zgromadziły w kościele ponad 130 kapłanów i ok. 1500 świeckich. W pogrzebie uczestniczyła rodzina zmarłego, siostry zakonne, poczty sztandarowe straży pożarnej i z wielu szkół. Były też delegacje z par., w których wcześniej pracował B. oraz przedstawiciele władz na czele z prezydentem S. Wojciechem Kudelskim.


Drozd H. ks., Ks. prałat dr Leon Balicki 1921-2012, „Szkice Podlaskie” 2011-2, z. 19-20, s. 407-13; Drozd H. ks., Chromiński M. ks., Ks. prałat dr Leon Balicki, ”Wiadomości Diecezjalne Siedleckie” 2012, nr 4, s. 169-72 ; ADS, Akta osobowe ks. Leona Balickiego.

(autor ks. Henryk DROZD)