SIUTA Natalia


Ur. się 17 VIII 1895 w Niesułkowie k. Łodzi, c. Ignacego i Michaliny z Darnowskich. Rodzice byli niezbyt zamożnymi rolnikami utrzymującymi się z dwunastomorgowego gospodarstwa, mieli sześcioro dzieci. Rodzina (pocz. wyznania rzymskokatolickiego) podjęła hasła rozwijającego się ruchu mariawickiego i wraz z dużą częścią mieszkańców okolic Strykowa, Lipki, Niesułkowa i Woli Cyrusowej przeszła na mariawityzm.

S. wcześnie odkryła swoje powołanie do życia zakonnego; w 1916 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Mariawitek, przeżywającego w tym czasie wielki rozkwit. Dwa lata spędziła jako tzw. próbantka w domu zakonnym w Woli Cyrusowej, a następnie skierowano ją do klasztoru znajdującego się przy płockiej Świątyni Miłosierdzia i Miłości. 18 IX 1918 złożyła śluby trzyletnie w obecności Matki Marii Franciszki Kozłowskiej (zob.), duchowej przywódczyni mariawityzmu, która nadała nowicjuszce imię zakonne Maria Makryna. Śluby wieczyste S. złożyła 11 VI 1925, zaś 25 XII 1929 (po ustanowieniu przez abp. Jana Kowalskiego, formalnego zwierzchnika Starokatolickiego Kościoła Mariawitów, niewieściej hierarchii kapłańskiej) otrzymała święcenia diakonatu, po których mogła prowadzić adoracje eucharystyczne, przewodniczyć modlitwom, a także udzielać Komunii świętej.

Podczas pobytu w klasztorze w Płocku pełniła funkcję furtianki, a jednocześnie nauczyła się kroju i szycia – te umiejętności miały stać się źródłem jej utrzymania przez resztę życia, zgodnie z obowiązującą zasadą zakonną nakazującą siostrom mariawitkom utrzymywać się z pracy własnych rąk.

Od 1930 r. przebywała w Jędrzejowie, (par. mariawicka Cegłów), gdzie opiekowała się kaplicą mariawicką, mieszkając w maleńkim pokoju, w specjalnie dla niej zbudowanej przybudówce. Organizowała i sprawowała liturgię w kaplicy (do r. 1935), uczyła religii, brała udział w życiu mariawickiej społeczności. W odróżnieniu od innych zakonnic mariawickich sprawowała swoją posługę w odosobnieniu – żyjąc przy kaplicy zupełnie samotnie. Nawiązywała natomiast mocne więzi ze swoimi współwyznawcami z Jędrzejowa i okolic. Utrzymywała przyjazne kontakty także z innymi mieszkańcami wsi.

Prostolinijność, silny charakter oraz wyróżniająca S. duchowość nie pozwalały jej przymykać oczu na przejawy zła, nieuczciwości czy fałszu nawet za cenę konfliktu z przełożonymi. Z tego powodu w r. 1938 opuściła kaplicę w Jędrzejowie i blisko rok spędziła w rodzinnym Niesułkowie. Jednak na skutek próśb i interwencji jędrzejowskich mariawitów, apelujących do władz swego Kościoła, została przywrócona do funkcji opiekunki kaplicy i wróciła do Jędrzejowa.

W czasie okupacji hitlerowskiej przebywała w Jędrzejowie i kontynuowała swoją posługę religijną. Nawiązała też kontakt z podziemiem i podjęła działalność konspiracyjną jako łączniczka Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Współpracowała z mieszkającym w Cegłowie prezesem „Żegoty”, Julianem Grobelnym (ps. „Trojan”) - zob. Kontaktowała się także z Ireną Sendlerową (ps. „Jolanta”), p. Badalską (ps. „Irka”) i in. Pomagała ukrywającym się Żydom, m.in. rodzinie dr. Ludwika Landaua, Frajdzie Lewis, a także, dwunastoletniemu wówczas, Janowi Himilsbachowi. Z ramienia konspiracyjnej organizacji dostarczała im żywność i pieniądze. Jej skromne mieszkanie przy kaplicy wiele razy służyło jako doraźne schronienie dla potrzebujących, na stałe stanowiło zaś tzw. skrzynkę kontaktową.

Kolportowała także prasę lewicową (np. „Wolność, Równość, Niepodległość” i „Robotnika”) – przewoziła ją z W. do MM, Jędrzejowa, Cegłowa oraz S.

Po wojnie złożyła w Arch. Żydowskiego Instytutu Historycznego relację na temat swojej okupacyjnej działalności. Jej ofiarność, skromność, a przede wszystkim zaangażowanie w antyhitlerowską działalność konspiracyjną potwierdziły Irena Sendlerowa oraz Helena Grobelna.

W okresie powojennym S. nadal mieszkała w Jędrzejowie, gdzie (do późnej starości) pełniła swe obowiązki religijne. Do dziś pozostaje we wdzięcznej pamięci starszych mieszkańców wsi.

U schyłku życia została zabrana przez krewnych do rodzinnego Niesułkowa, gdzie zm. 23 VI 1987. Pochowano ją na cm. mariawickim w Lipce.


Grabowska U
., Stosunki mariawicko-żydowskie czasu Zagłady. Kilka przykładów z Mazowsza i Podlasia, [w:] Żydzi na Podlasiu. Pod red. Z. Chyry-Rolicz, S. 2012; „Maryawita” 1908; Ten jest z ojczyzny mojej. Red. Bartoszewski W., Lewinówna Z., Kr. 1966; Prekerowa T., Konspiracyjna Rada Pomocy Żydom w Warszawie 1942-5, W. 1982; Rybak S., Mariawityzm – studium historyczne, W. 1992; Gołębiowski S., Święta Maria Franciszka Kozłowska 1862-1921, Płock 2002; Arch. Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Płocku: Rejestr Sióstr należących do Zgromadzenia Sióstr Mariawitek, niepublikowane listy z korespondencji siostry M. Makryny; Arch. Żydowskiego Instytutu Historycznego, sygn.301/6129, relacja Natalii Siuty; fot. ze zbiorów autorki.

(autor Urszula GRABOWSKA)