TARNOWSKA KUJAWINSKA Lucyna

Ur. 1 X 1919 r. w Kornicy pow. Siedlce (ob. pow. Łosice). Rodzice Władysława z Gryglickich i Franciszek Czajka byli właścicielami młyna w Kornicy. Po uk. szk. powsz. i Gim. Kupieckiego w L. przy ul. Spokojnej 10 w 1937 r., podjęła naukę w Prywatnym Lic. Handlowym Michaliny Sobolewskiej przy ul. 1-go maja 10. W 1939 r. otrzymała świadectwo dojrzałości.

Pod koniec nauki w lic. rozpoczęła pracę jako sekretarka w biurze Państw. Fabryki Olejów Mineralnych P.F.O.M. „Polmin” przy Krakowskim Przedmieściu. Fabryka przestała pracować 10 IX, ponieważ budynek został zbombardowany przez samoloty niem. T-K wraz z ciotką i siostrami mieszkała w L. przy ul. Cichej 7, a po wysiedleniu przez Niemców rodzina zamieszkała na ul. Niecałej (obecnie Wyszyńskiego). Do poł. 1942 r. pomagała Siostrom Szarytkom w opiece nad chorymi. Dzięki zaświadczeniu o wykonywanej pracy uniknęła wywózki na przymusowe roboty do Niemiec.

Od 1943 r. T-K mieszkała w rodzinnym domu w Kornicy pomagając rodzicom w prowadzeniu młyna. Podczas sylwestra poznała swego przyszłego męża por. Kujawińskiego i d-cę oddz. „Zenona” Stefana Wyrzykowskiego (zob.). Podczas tej imprezy została zwerbowana do oddz. i pracowała jako łączniczka pomiędzy oddz. a inspektoratem B.Podl. oraz d-cą Radiostacji nr 31- por. „Żonkilem” (zob.) i szefem łączności „Marianem”. W I 1944 r. w Wólce Nosowskiej została zaprzysiężona i przyjęła pseudonim „Brylant”. Jako łączniczka przewoziła dokumenty, broń, paliwo do radiostacji, oraz ukrywała ludzi w specjalnych kryjówkach na terenie działalności oddz. Po poświęceniu sztandaru 29 VI 1944 r. w Jeziorach, odwiozła do B.Podl. gen. „Halkę”. Po powrocie w teren w dniu 2 VII wraz z „Żonkilem” pojechali do Kornicy do rodziców T-K, aby nast. dnia ks. Stefan Kinka, przybyły do par. z Pomorza, udzielił im ślubu. Ceremonia odbyła się w ścisłej konspiracji przy zamkniętych drzwiach w obecności partyzantów, bez udziału rodziców. Na szybkie zawarcie związku małż. została udzielona dyspensa przez bpa siedleckiego.

Podczas ostatniego pobytu T-K z meldunkiem w W., jak się później okazało tuż przed wybuchem powstania, udało jej się wydostać z m., omijając jednostki wojsk niem. i innych służb uciekających przed wojskiem radz. Po powrocie do oddz. dowiedziała się, iż oficerów aresztowano a władza radz. nadal szuka ludzi działających w podziemiu. Por. „Żonkil” z kilkoma partyzantami ukrył radiostację. NKWD aresztowało szwagra T-K, a ona sama wraz z matką ukryła się przed aresztowaniem. W domu pod opieką gosposi zostały bliźnięta, które wobec przeprowadzonej rewizji, a w rezultacie ograbienia całego domu nie przeżyły. Zostały pochowane na cm. w Białej. Po tych wydarzeniach używając panieńskiego nazwiska Czajka T-K wyjechała do L. i dostała pracę w Min. Aprowizacji i Handlu, jako sekretarka 3 adwokatów, Lindnera, Kierskiego i Piwowarskiego.

Na Podl. trwały poszukiwania partyzantów, mąż łączniczki został aresztowany i osadzony w więzieniu w L. Został skazany przez sąd na karę śmierci. W zmianie wyroku pomogli jej adwokaci, z których dwaj pierwsi, jak się później okazało, byli Żydami ukrywanymi przez Polaków podczas okupacji. Dzięki nim wyrok śmierci Stanisława Kujawińskiego zamieniono na wyrok 10 l. więzienia. 10 III 1945 r. Kierski załatwił widzenie z więźniem. Po tej wizycie mąż T-K zniknął z L. i dopiero w VIII odezwał się z więzienia na Mokotowie w W.

4 V 1945 r. T-K dołączyła do oddz. WiN „Jaracha”. Po liście od męża dostała zgodę na widzenie, lecz pod nadzorem strażnika nie dowiedziała się co się działo przez ten czas, gdy zaginął. Jak się później okazało próbowano użyć T-K jako świadka w sprawie przeciwko gen. Okulickiemu, ale bez powodzenia. Z Moskwy został przewieziony do W. na Rakowiecką. Po jakimś czasie pojawiła się możliwość załatwienia wcześniejszego zwolnienia z więzienia, oczywiście za odpowiednią opłatą. Po rewizji wyroku Kujawiński został zwolniony z więzienia pod koniec 1945 r.

Z Wronek pojechali odwiedzić rodzinę w L., gdzie spotkali się z innymi czł. oddz. Po ich wyjeździe do S. wszyscy tam przebywający zostali aresztowani. Przed wyjazdem Kujawiński opisał swoje przeżycia we wszystkich więzieniach i podczas wyjazdu do Moskwy, niestety całe sprawozdanie wpadło w ręce ubeków. Wobec ponownej próby aresztowania małżonkowie ukrywali się po całej Polsce aż 30 IV 1946 r. zostali przerzuceni z kurii biskupiej kard. Sapiechy przez granicę Polsko-Czeską ciężarówką UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration - Administracja Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy). 2 V 1946 r. udało się dotrzeć do Meppen, na teren stacjonowania Pierwszej DPanc. gen. Maczka, do obozu przejściowego. 28 IX 1946 r. T-K dołączyła do męża w Anglii i 2 X ur. w pol. szpit. wojsk. im. Paderewskiego, s. Stanisława. Po trzyletnim, pobycie w Szkocji ur. się drugi s. Artur i wobec braku pracy wrócili do Anglii. W 1952 r. ur. się c. Julia. Od 1966 r. mieszkali w Nottingham, gdzie pracowała jako krawcowa.

T-K udzielała się w par. kat., w Kole Kombatantów Spadochroniarzy, Kole AK w Londynie, Kole Emerytów, amatorskim teatrze. Za pracę społ. została odznaczona w 1973 r. Złotym Krzyżem Zasługi. W 1995 r. Stanisław Kujawiński po ciężkiej chorobie zm. W 1995 r. spotkała się z byłym narzeczonym Wacławem Tarnowskim ps. „Koral”, oficerem łączności Nowogrodzkiej Bryg. Kaw., służącym w 26 puł w Baranowiczach pod d-ctwem gen. W. Andersa. W d. 8 XII 195 r. pobrali się. W 2004 r. Tarnowski zm. i został pochowany na cm. w rodzinnym grobie na Powązkach.

T-K zm. w Nottingham 24 VII 2012 r. i została pochowana na cm. Wilford Hilll.

Odznaczona za służbę w AK Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. W d. 30 IV 2001 r. awansowana przez Ministra Obrony Narodowej w W. na st. kpt.

Frankowski K., Na ścieżkach Podlasia. Wspomnienia z lat dziecięcych, okupacji i pierwszych lat powojennych, Lublin 1995, s. 109-110, 182, 206-208, 216; Kłoś A., Aktywność kombatantów Oddziału Partyzanckiego „Zenona” 34 Pułku Piechoty Armii Krajowej, L. 2021, s. 13, 34, 98; APL, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Kornicy, nr zespołu 2354, sygn. 18; APS, Środowisko Żołnierzy Oddziału Partyzanckiego „Zenona” 34 Pułku Piechoty 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej, zespół nr 1894, sygn. 19, 36, 37; Lucyna Kujawińska-Tarnowska, [w:] Wyborcza.pl/Nekrologi, [online], http://nekrologi.wyborcza.pl/0,11,,171328,Lucyna-Kujawi%C5%84ska-Tarnowska-nekrolog.html.

(autor Anna KŁOŚ)