SNIEZEK Wiktor

Ur. 13 IX 1898 we wsi Róża Stara (ob. gm. Stoczek Łukowski), s. Michała Śnieżka i Józefy z Michalaków. Był drugim z kolei dzieckiem w rodzinie, miał trzy siostry i młodszego brata. Wywodził się z rodziny włościańskiej. Jego przodkowie mieszkali pierwotnie we wsi Śnieżek, dopiero dziadek Grzegorz osiedlił się w Róży. Ukończył 4 klasy szk. powsz. Gdy miał 16 l., wybuchła I woj. świat. Wg przekazu rodzinnego jako ochotnik służył w Legionach Piłsudskiego i w trakcie działań wojennych dostał się do niewoli. Ok. 1923 r. ożenił się z Weroniką Okuń. Wkrótce w Róży Starej przyszły na świat dzieci: Wacław (1924), Henryka (1925-26), Władysław (1926) i Stefan (1929-33).

W 1929 r. wstąpił do Policji Państwowej (PP). Była to zaszczytna i dobrze płatna służba. Zarobki policjanta na posterunku w Domanicach pozwoliły mu na wybudowanie tutaj własnego domu, co w przyszłości pomogło jego rodzinie w przetrwaniu. Służbę w Domanicach pełnił w l. 1934-37. Gdzie służył wcześniej, nie wiemy. W 1937 r. został przeniesiony na posterunek PP w Sarnakach. Śnieżkowie zamieszkali w wynajętym mieszkaniu przy ul. Szkolnej. Od IX 1937 młodszy s. został zapisany do klasy V, zaś starszy do klasy VI w miejscowej szk. powsz. III st.

Przed IX 1939, w przewidywaniu wybuchu wojny, mieszkańcy mieli obowiązek przygotować w każdym budynku sprzęt przeciwpożarowy na okoliczność ewentualnych pożarów, co policja skrupulatnie sprawdzała. Na posterunku natomiast funkcjonariusze przeglądali mapy i broń, patrolowali też swój teren. W pierwszych dniach września Niem. zrzucili bomby na most na Bugu we Fronołowie oraz na Sarnaki.

10 IX 1939 premier RP podpisał dekret o mobilizacji PP, na mocy którego policja została włączona do sił zbrojnych i otrzymała kompetencje żandarmerii wojsk. Załoga posterunku w Sarnakach otrzymała rozkaz o ewakuacji na wschód. 11 IX 1939 policjanci: Ś., Feliks Kuć (zob.), Pawłowski (o nieznanym imieniu) oraz ich kmdt Michał Adamczyk (zob.), opuścili Sarnaki i udali się rowerami w kierunku Włodawy. W ogólnym zamieszaniu wkrótce stracili się z oczu. Ś. został aresztowany przez Rosjan w nieznanych okolicznościach. Brakuje informacji, do którego obozu przejściowego trafił przed osadzeniem w Ostaszkowie. Jego nazwisko pojawia się dopiero na liście wywozowej nr 026/1, podpisanej przez naczelnika NKWD 13 IV 1940. Wywieziony z Ostaszkowa między 16 a 19 IV, zginął od strzału w tył głowy w Kalininie między 17 a 21 IV 1940. Jego ciało wrzucono do jednego z dołów śmierci w Miednoje. Ś. przeżył 42 l., osierocił dwóch synów.

Żona już na pocz. wojny postanowiła wrócić w rodzinne strony. 25 XI 1939 opuściła Sarnaki i zamieszkała z dziećmi w Róży Starej przy teściach. Nie wiemy, czy poznała prawdę o losie męża. Po wojnie, podobnie jak inne osamotnione żony, poszukiwała go bez rezultatu poprzez PCK.

Pamięć o tragicznej śmierci Ś. i jego kolegów z sarnackiego posterunku została utrwalona w przestrzeni publicznej. D. 2 IV 1995 na ścianie kościoła św. Stanisława w S., z inicjatywy siedleckiej Rodziny Katyńskiej, wmurowano tablicę upamiętniającą funkcjonariuszy PP z rejonu siedleckiego, w tym Ś. 9 IX 2001 na ścianie zabytkowej dzwonnicy kościoła w Sarnakach została poświęcona i odsłonięta tablica epitafijna upamiętniająca kmdt. sarnackiego posterunku PP przodownika M. Adamczyka i jego podwładnych: posterunkowego Ś. oraz starszego posterunkowego F. Kucia. Podczas uroczystości na starym cm. w Sarnakach 17 IX 2010 dąb pamięci Ś. posadziła jego wnuczka Justyna Śnieżek-Sokół. Na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej z 5 X 2007 r. Ś. został pośmiertnie awansowany do st. aspiranta PP.


Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego
, W. 2015, t. 2, s. 920; Ubity w Kalininie, zachoronieny w Miednom. Kniga pamiati polskich wojenno-plennych – uznikow ostaszkowskogo łagieria NKWD SSSR, rasstrieliannych po reszen’iu politbiuro CK WKP (6) ot 5 marta 1940 goda, Moskwa, Memoriał 2019, s. 354; Bolesta H., Dobrowolski T., Kazun D., Wasilewska A., Katyniacy Ziemi łosickiej, Łosice 2020, s. 192-195; Erchard I., Krzyszkowiak K., Adamczyk R., Każdą wolną chwilę nam poświęcał [w:] Mój Ojciec cz. II (prace konkursowe) pod red. S. M. Jankowskiego, Kr. 1995, s. 27-33; Erchard I., Sarnaki, „Piłsudczyk” 2001, nr 11-12, s. 20-21, 34-35; Dokumenty i fot. udostępnione przez Irenę Promińską oraz Justynę Śnieżek-Sokół, wnuczki Ś.; Indeks Represjonowanych (www.indeks.karta.org.pl), nr 13715 (dostęp: 12 X 2017).
(autor Agata WASILEWSKA)