swiecicki


Ur. 17 IV w Żytomierzu-Torczynie na dawnych kresach Rzeczypospolitej, s. Szymona i Apolonii z d. Wicke. Pe zdaniu matury wstąpił do miejscowego sem. duch. 2 VII 1911 otrzymał święcenia kapłańskie, 1 VIII 1911 rozp. pracę duszpasterską jako wikariusz w par. w Starym Konstantynowie na Wołyniu, wchodzącej w skład diec. łucko-żytomierskiej. 8 XI 1912 mianowany prob. par. w Nowosielicy na Ukrainie. W nowym miejscu pracy duszpasterskiej przebywał od 1XIl 1912 do 1X 1918.

Wojna, która wybuchla w VIIl 1914 znacznie zmieniła zakres obowiązków młodego prob. W VIII 1915, po zwycięskiej ofensywie wojsk niem. i wycofaniu się Rosjan z Król. Pol. zetknął się z uchodźcami - Polakami z zach. rubieży imperium Romanowych. „W roku 1915, gdy ludność z Polski pędzona była przez moskali na Ukrainę i w głąb Rosji - pisał w 1919 r. - polecono mi przez bpa Mohylewskiego i bpa Żytomierskiego zająć się potrzebami duchowymi wygnańców w gub. Kijowskiej...".

24 VIII 1915 ukonstytuował się w Piotrogrodzie Centralny Komit. Obywatelski Król. Pol. w Rosji. W myśl uchwaly Rady Zjazdów Pol. Organizacji Pomocy Ofiarom Wojny, CKO KPR był jedną z organizacji niosących pomoc pol. emigrantom w Rosji. Opiekował się wygnańcami osiadłymi po wsiach i tych miastach, w których nie było innej pol. organizacji charytatywnej. Komit. gromadził rozrzuconą ludność pol. w większe skupiska i niósł jej pomoc. Jesienią 1916 pod jego opieką znajdowało się 334 tys. osób rozmieszczonych gł. na terenach sąsiadujących z Król. Pol. oraz w gub. płd. Najpowszechniejszą formą pomocy było udzielanie zapomóg na wyżywienie, mieszkanie i opał. Ks. Ś. został wówczas kapelanem Komit. Mimo objęcia nowego stanowiska w dalszym ciągu zarządzał par. w Nowosielicy.

Funkcję kapelana CKO KPR pełnił do IX 1918. Po uzyskaniu zgody bpa żytomierskiego, 2 XI 1918 przywiózł przez Lw. do L. transport 550 dzieci wygnańców z gub. kijowskiej. Nast. zamieszkał w W. i  od XII 1918 był kapelanem w zakładzie dla paralityków oraz prefektem szk. miejs. Pismem z d. 29 VII 1919 ks. Ś. zwrócił się z prośbą do bpa Przeździeckiego o przyjęcie do pracy duszpasterskiej w diec. podl. 22 VIII przybył do S. a cztery d. późn. otrzymał nominację (akt nr 1943 z 26 VIII 1919) na prefekta 8-klasowego Gim. w Sokołowie, na miejsce ks. Andrzeja Mazurkiewicza.

W Sokołowie Podl. pełnił nie tylko obowiązki prefekta, ale zaczął się również udzielać w pracach miejscowej drużyny harcerskiej, zorganizowanej w II 1916, która od 6 IX 1916 należała do Okr. Podl. z kom. w S. na czele z Bolesławem Łopatnikiem, a nast. od X 1919 do Okr. Polesko-Podl. kierowanego przez ks. Fabiana Szczerbickiego.

W d. 1 i 2 XI 1919 odbył się w Brześciu Lit. Zjazd Okr. Polesko-Podl. Harcerzy z Sokołowa reprezentowali: ks. Ś., Jan Ryciak - drużynowy 1 Męskiej Drużyny Harcerzy (MDH), Karol Wiński - przyboczny, zastępowi: Wacław Pawlik, Józef Żochowski, Januariusz Gerczek, Henryk Wąż, Franciszek Wolki i Stanisław Wyszomirski, Józefa Wyganowska - drużynowa 1 Żeńskiej. Drużyny im. Królowej Jadwigi, zastępowe: Stanisława Sobieszczak i Jadwiga Demidewicz oraz szeregowa Michalina Tomaszewska. 10 XI powstała Kom. Miejs. w Sokołowie z ks. Ś. jako k-ntem oraz Wacławem Pawlikiem jako przybocznym. W tym też mies. z inicjatywy ks. Ś. została utworzona w szk. miejs. drużyna zuchów. Drużynowym jej został Stanisław Wyszomirski. W d. 29 i 30 III 1920 odbył się w Brześciu Lit. nast. Zjazd Szarż Harcerskich Okr. Polesko-Podl., od drużynowych wzwyż, opiekunów, kapelanów i przedstawicieli patronatów. Środowisko Sokołowa reprezentowali członkowie Kom. Miejscowej ZHP oraz przedstawiciele 4 drużyn; 2 męskich oraz żeńskiej i zuchów. Jak wówczas stwierdzono, największy porządek administracyjny był w Kom. Miejscowej w Sokołowie kierowanej przez ks. Ś.

Latem 1920 harcerze z Sokołowa Podl. wzięli aktywny udział w obronie Ojczyzny. 14 VII 1920 Kuria Diecezjalna Podl. odpowiadając na prośbę ks. Ś. mianowała go kapelanem WP z pozostawieniem na stanowisku prefekta. W drugiej poł. mies. został on kapelanem 205 pp ochotniczej, dowodzonego przez mjr. Bernarda Stanisława Monda. „[...] ksiądz Święcicki - wspominał później dowódca pułku - sam harcerz, przyprowadził z sobą do pułku ok. 150 harcerzy i zaciągnął się wraz z nimi pod sztandary pułku. Opiekował się on nimi i strzegł ich jak ojciec, pozostając przez cały czas istnienia pułku przy swojej gromadce i dzieląc z nią wszystkie niebezpieczeństwa i niedole".

31 VII 205 pp. ochot. wyjechał na linię frontu pod Nowogród w Łomżyńskiem i rozp. swój szlak bojowy w wojnie z sowietami. W czasie walk ks. Święcicki „wykazywał zawsze nadzwyczajne poświęcenie i bohaterstwo, zyskując miłość żołnierzy. Słowem i przykładem wywierał na młodych żołnierzy - chłopców wpływ dominujący, przyczyniając się do utrzymania ducha i wysokich wartości moralnych i ideowych pułku". W walkach frontowych pułk poniósł znaczne straty.

4 XII 1920 ks. Ś. wrócił do Sokołowa. Nast. d. pisał do bpa diec. podl.: „W myśl rozkazu MSWojsk otrzymałem »urlop bezterminowy« od Kurii Biskupiej WP za Nr 10041 i od dowództwa 205 pp.o. za Nr 7107. [...] Obejmuję jutro stanowisko prefekta w gimnazjum tutejszym". Równocześnie objął obowiązki k-nta Kom. Miejscowej ZHP. 25 IX 1921 odbył się Zjazd Organizacyjny Okr. w Brześciu n. Bugiem. Podjęto na nim uchwałę o udziale harcerzy Okr. w Ogólnopolskim Zlocie Harcerzy w 1922. Grupę kolarzy miał przygotować ks. Ś. Ponadto zaakceptowano wniosek ks., aby w tyg. od 2 do 9 X, jeden dzień był poświęcony na dokonanie przez drużyny zbiorowego dobrego uczynku. W ramach realizacji tego zadania 1 drużyna pogłębiła staw przy rzece Cetynie, budując zbiornik wodny dla potrzeb straży pożarnej.

Rozkazem L. 6 z 25 IX 1921 Kom. Okr. mianowała ks. Ś. wizytatorem harcerstwa w S., Węgrowie i Drohiczynie n. Bugiem oraz powołała Kom. Hufca w Sokołowie z ks. prefektem na czele. W 1922 Kom. Okr. Brzeskiego (poprzednio Polesko-Podl.) zaczęła wydawać pismo pt. „Ognisko", kontynuację „Harcerza", wspomaganego w czasie wojny przez Dowództwo Armii Ochotniczej. W skład Komisji Red. wchodzili: Leokadia Kisielińska z Łukowa, Jerzy Kostecki z S. oraz ks. Ś. z Sokołowa.

W lecie 1922 ks. Ś. opuścił dotychczasowe miejsce pracy w Sokołowie Podl. Na stanowisku prefekta zastąpił go ks. Kudłacik. Pismem nr 3199 z 21 VIII mianowany został wikariuszem par. Wniebowzięcia NMP w Kocku. Mies. późn., 29 IX 1922 zwolniony z powyższych obowiązków, rozp. studia na Wydz. Teol. KUL w Lublinie. Trwały one 4 I. 10 i 12 VI 1926 odbyła się publiczna obrona tez i rozprawy ks. Ś. na st. dr. prawa kanonicznego pt. Przywrócenie do poprzedniego stanu w procesie kanonicznym.

W okresie studiów, w mies. letnich, wakacyjnych, ks. Ś. pracował jako wikariusz w Kocku (1923) i w Sadownem (1925); ponadto przez cały czas był prefektem w Szk. Powsz. nr 14, 15 i 18 w Lublinie.

Już po zakończeniu nauki, ks. Ś. wyjechał za granicę i od 1VII do końca VIII 1926 przebywał w Dijon we Francji. 1 VIII otrzymał nominację na prefekta szk w Garwolinie. Uczył religii w Szk. Powsz. nr 1 i 2 oraz w miejscowym gim. Ponadto w Szk Powsz. nr 1 prowadził od IX 1931 do VI 1935 koło LOPP, a nast. od IX 1936 koło PCK.

Na prośbę ks. prefekta, Dekretem nr 521z 24 I 1931 bp Przeździecki (zob.) erygował Sodalicję Mariańską przy kościele pw. Przemienienia Pańskiego w Garwolinie. Od 28 XI 1932 do 24 VIII 1934 ks. Ś. był moderatorem Diec. Sodalicji Mariańskiej Uczniowskiej. Oprócz pracy w szk. angażował się także w działalność harcerską i objął funkcję kapelana Hufca Garwolin. 10 II 1929 założył 83 MDH im. ks. Józefa Poniatowskiego przy Szk. Powsz. nr 1 im. ks. Stanisława Konarskiego i aż do 3 IX 1929 pełnił funkcję drużynowego. W czasie wakacji, od 12 do 28 VII 1929 wziął udział razem z 36-ciu druhami z 2 Garwolińskiej Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego działającej w miejscowym gim. w II Narodowym Zlocie Harcerzy w Poznaniu. Był także przewodn. 62-osobowego Koła Przyjaciół Drużyny im. Zawiszy Czarnego założonego w 1929. W nast. r. nie brał udziału w obozowej akcji letniej - pogryzł go pies i przez dłuższy czas musiał się leczyć.

Od 23 VI 1931 uczestniczył w zlocie Skautóvy Słowiańskich w Pradze. Uroczystości zwjązane ze Zlotem oraz obozy wędrowne w drodze powrotnej, wyznaczonymi trasami przez Czadeckie i Śląsk Cieszyński (po stronie czeskiej) trwały do 12 VII 1931. Nast. ks. Ś. wyjechał z drużyną im. Zawiszy Czarnego na obóz harcerski do „Okopów św. Trójcy". 2 1. późn. wziął udział w IV Jamboree na Węgrzech trwającym od 2 do 14 VIII 1933. W VII 1934 ks. dr Ś. uczestniczył w zlocie harcerzy łotewskich w Asari k. Rygi a nast. w zlocie w Rumunii. W 1. 1933-1938 był także kapelanem ZHP diec. siedleckiej czyli podlaskiej. Po nim funkcję tę objął komendant Hufca Dęblin ks. harcmistrz Stanisław Hładuniak.

W okresie od 28 XII 1937 do 7 I 1938 ks. dr Ś. przebywał z pielgrzymką w Rzymie. Udał się tam ponownie 12 IV 1938 na uroczystość kanonizacji bł. Andrzeja Boboli; w Rzymie przebywał wówczas do 22 IV 1938. W VII odpoczywał w Zakopanem, w VIII w Rumunii, a Boże Narodzenie 1938 spędził na Zaolziu, w Jabłonkowie i Boguminie. Był entuzjastą jazdy na nartach i jak wspominają jego byli uczniowie, wynajmował konia i jeździł za nim w okolicach Garwolina. Ks. dr Ś. był także kapelanem OSP Garwolin i jako kapelan wystąpił 22 VI 1930 na uroczystościach 50- lecia straży.

20 X 1939, po skompletowaniu personelu naucz. i zawiadomieniu uczniów, dyr. Zofia Ligowska wznowiła działalność Prywatnego Koedukacyjnego Gim. i Lic. im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Garwolinie. 16 XI czynne były już 4 kl. gim. Uczyło się w nich 138 uczniów, w lic. natomiast: w kl. I - 14, w kl. II - 9 uczniów. Nauka trwała do 27 XI 1939, kiedy na rozkaz ówczesnego starosty niem. dr. Hansa Kleina szk. zamknięto. W skład grona pedagogicznego wchodził m.in. ks. dr Ś. Od 20 XI 1940 do 30 VI 1942 uczył on, w uruchomionych za zgodą władz dystryktu w-skiego, dwuletnich Prywatnych Kursach Przygotowawczych do Szk. Zaw. II stopnia.

19 VIII 1942 ks. dr Ś. wystąpił z prośbą do kurii o urlop z pracy prefekta na czas kuracji gardła i serca. Zgodnie z orzeczeniem z 14 VII t.r. wystawionym przez dr Franciszka Litwina z W., cierpiał wówczas na chroniczny katar krtani, osłabienie mięśnia sercowego i ogólne wyczerpanie. Decyzją z 2 IX 1942 otrzymał roczny urlop zdrowotny; zastępowali go w tym czasie miejscowi księża wikariusze. 1 IX 1943, objął ponownie obowiązki prefekta szk. w Garwolinie.

Ks. dr Ś. pracował także w tajnej oświacie oraz uczestniczył w egzaminach maturalnych tajnego Lic. i Gim. im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Garwolinie. Zaświadczenie weryfikacyjne wystawili mu: Karol Pieczykolan, Marek Szanu·yk i Bolesław Jóżwicki. Od 1939 do 1943 był kapelanem miejscowego Hufca „Orłów", „Grab" Szarych Szeregów.

W okresie wojny oraz powojennym ks.· dr Ś. kierował pracami Zarz. Oddz. PCK w Garwolinie i udzielał pomocy poszkodowanym przez działania woj. W lecie 1944 z jego inicjatywy Oddz. PCK zacz.ął prowadzić działalność kult. Już w mies. VIII-IX zorganizowana przez niego grupa osób wystawiła tzw. Składanki - poezje A. Mickiewicza, J. Słowackiego, A. Asnyka, M. Konopnickiej i pieśni S. Moniuszki, w reżyserii Henryka Makulca. Dochód ze spektaklu przeznaczono na zakup żywności dla dzieci z Otwocka i prawobrzeżnej W. Zakupioną żywność przekazano Stefanowi Jaraczowi, kierującemu akcją pomocy. Na przełomie 1945/1946 zespół wystawił w sali gimnastycznej Szk. Podst. w Garwolinie komedię A. Fredry Pan Jowialski, w 1947 Mazepę J. Słowackiego, nast. Grube ryby M. Bałuckiego, Brata Alberta K. Bunscha. Kierownikiem zespołu był ks. dr Ś. Funkcję Pełnomocnika PCK na Oddz. w Garwolinie pełnił do 10 XI 1947.

20 IX 1944 podjął pracę w Prywatnym Koedukacyjnym Gim. i Lic. w Garwolinie. Pismem z 16 X 1945 dr Teofil Wojeński, kurator Okr. Szk. W-skiego informował, że z d. 1 IX przeniósł ks. Ś. ze Szk. Podst. nr 1 na prefekta Gim. I Lic. w Garwolinie. Nieco wcześniej, 21VI 1945 ks. Ś. otrzymał tytuł i niektóre odznaki kanonika „ad honores". W XII 1945 prywatne dotychczas Koedukacyjne Gim. i Lic. w Garwolinie stało się szk. państw. W 1947 z inicjatywy ks. prefekta powstała sekcja dramatyczna kółka literackiego. Późn. prowadził ją polonista Michał Baj-Trylowski. Na pocz. 1948 wystawiła ona kilkakrotnie w Garwolinie Zemstę A. Fredry, a w r. szk. 1949/1950 sztukę J. Blizińkiego Pan Damazy. Jako prefekt ks. Ś. pracował do 31VIII 1951.

1 IX 1951 zgodnie z Dekretem nr 1490 z 7 VII objął funkcję rektora Małego Sem. Diec. w S. W nast. r. decyzją z 7 IV, bp Świrski (zob.) mianował go kanonikiem Kapituły Kated. na miejsce zm. ks. kan. Wiktora Kamieńskiego. Tego samego d. ks. dr Ś. wysłał pismo do bpa. Pisał w nim „Znając... duże obowiązki i odpowiedzialność, jakimi jest obarczony kanonik Kapituły Kated., w moim wieku i z moim zdrowiem nie czuję się na silach odpowiedzieć temu zaszczytnemu zadaniu. Ośmielam się, przeto złożyć zrzeczenie się tej godności". 25 IV 1952 ks. bp zaakceptował prośbę ks. rektora.

Dekretem nr 785 z 28 IV 1954 bp Świrski przychylając się do prośby ks. Ś. z 1 II t.r., zwolnił go ze stanowiska rektora Małego Sem. Diec. po zakończeniu r. szk. 1953/1954 i mianował z d. 15 V administratorem niewielkiej, liczącej nieco ponad 2000 wiernych, par. Niemojki.

Dekretem z 31 III 1962 ks. dr Ś. mianowany został szambelanem papieskim. Uroczyste wręczenie nominacji odbyło się 4 X 1962. W nast. r. bp odpowiadając na ustną prośbę ks. Ś. zwolnił go z d. 25 X 1963 z administratora par. Niemojki (Dekret nr 1955/63 z 4 X 1963). 31 X 1963 ks. dr Ś. został mianowany Tajnym Szambelanem Jego Świątobliwości Ojca św. Pawła VI. Zamieszkał wówczas w Garwolinie, gdzie zm. 23 VII 1969 i spoczywa na miejscowym cm. par.


ADS, akta ks. Ś.; Sodalicja Mariańska S.III.7, t. 1-2; AAN, Zespół ZHP, 57, 230, 231, 1216, 12l7, 1219, 1223, 1260, 1262, 1280, 1316, 1372, 1865, 1943, 1945, 2070, 2071; CAW, Zespół Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości: Ś. 32-9617; B. S. Mond, J. Gintel, Historia 205 pulku piechoty ochotniczej im. Jana Kilińskiego, W. 1932; Z. Gnat-Wieteska, Ksiądz Szambelan dr Antoni Święcicki, Garwolin 2002; tenże, AK Obwód „Gołąb''; tenże, Biuletyn Informacyjny. Liceum Ogólnokształcące im. 2 Pułku Nocnych Bombowców „Kraków" w Garwolinie, Garwolin 1978; tenże, Dzieje harcerstwa; tenże, Dzieje parafii Garwolin; tenże, Organizacje społeczne i kulturalne w Garwolinie, [w:] Garwolin. Dzieje; W. Nekrasz, Harcerze w bojach, W. 1931.

(autor Zbigniew GNAT-WIETESKA)