Grauman nowa


Ur. się 20 XII 1899 w Turku (woj. poznańskie), został wychowany w tradycji ewangelicko-augsburskiej w rodzinie rzemieślnika Juliana Graumana. Edukację rozpoczął w Gim. im. Tadeusza Kościuszki w Turku, które ukończył w 1919 r. i wstąpił na Wydz. Prawniczy UW. W trakcie nauki, od 10 X 1919 do 20 VII 1920 zarabiał na utrzymanie pracując w charakterze z-cy wychowawcy w Bursie VII dla młodzieży rzemieślniczej, prowadzonej przez RGO w W., gdzie został zapamiętany jako „energiczny i pożyteczny pracownik.” Od 3 VIII 1920 do 31 I 1921 uczęszczał do szk. wojsk. w Biedrusku pod P., gdzie przez kilka miesięcy pracował także jako instruktor, opuścił szk. w st. ppor. rezerwy. W X 1923 otrzymał dyplom ukończenia studiów, a 11 XII t. r. mianowano G. aplikantem przy siedleckim SO. W tym czasie pracował m.in. w Wydz. Odwoławczym Karnym pod okiem wiceprezesa Józefa Słomczyńskiego, w prokuraturze kierowanej przez Zygmunta Skibniewskiego, Wydziałach Cywilnym i Hipotecznym kierowanych przez sędziego Zdzisława Paszyńskiego. Od 12 I 1924 pracował przy kancelarii sędziego pokoju i sędziego śledczego w S.

Po egzaminie sędziowskim oddelegowano G. do pełnienia obowiązków sędziego śledczego rewiru pow. siedleckiego za przebywającego na zwolnieniu sędziego Józefa Mieczysława Sikorskiego. W XII 1926 otrzymał delegację do zastępczego sprawowania czynności sędziego pokoju w S. za ustępującego w stan spoczynku sędziego Stanisława Żukowskiego. Od 28 IV 1927, po egzaminie sędziowskim, otrzymał oficjalną nominację na to stanowisko. Rok 1928 przyniósł G. falę przeniesień i delegacji, m.in. w styczniu do SPow. w Garwolinie, w kwietniu do Wydz. Cywilnego I instancji w SO w S., w maju do SPow. w Wiśniewie.

2 XI 1928 sędzia G. złożył podanie o zwolnienie z zajmowanego stanowiska w związku z deklarowaną chęcią przystąpienia do adwokatury. W odpowiedzi na zapytanie Rady Adwokackiej o kwalifikacje zawodowe i etyczne G. ówczesny prezes SO w S. Stanisław Wróblewski pisał m.in. „ (…) Teodor Grauman – zapasowy sędzia pokoju w okręgu sądowym siedleckim jest człowiekiem zdolnym, sumiennym i jako sędzia stojącym na wysokości swojego zadania. Nadmieniam przy tem, że etyczne kwalifikacje p. Graumana są bez zarzutu.” Podczas pracy w okręgu siedleckiego sądu G. zamieszkał przy ul. 3-go Maja 19. 9 I 1929 sędzia rozpoczął urzędowanie jako adwokat w S., jego kancelaria mieściła się przy ul. Sądowej 1. Młodemu mecenasowi przyjaźnią i pomocą służyli starsi koledzy, m.in. Aleksy Chrzanowski (zob.).

Oprócz pracy zaw. G. udzielał się społ., był m.in. prezesem Zarz. Patronatu nad Więźniami, wiceprezesem Związku Ligi Obrony Powietrznej i czł. Rady Nadzorczej Towarzystwa Przyjaciół Osiedla Robotniczego w S. Przez cały okres okupacji przebywał w S. pracując jako adwokat i równocześnie utrzymując kontakt z organizacjami konspiracyjnymi. W 1941 r. został aresztowany za zamach na niem. żołnierza i osadzony w siedleckim więzieniu na trzy tygodnie. Z powodu tego incydentu gestapo próbowało G. aresztować jeszcze dwa razy, jednakże udało mu się zbiec.

Po wyzwoleniu kontynuował prywatną praktykę adwokacką, zaś od 2 X 1952 do 30 IV 1976 w Zespole Adwokackim nr 1 w S. Poza pracą zaw. kontynuował również działalność społ. Po wyzwoleniu przez dwa lata pracował w Zarz. Koła Zrzeszenia Prawników Demokratów w S. oraz jako czł. TPPR. Mecenas był również aktywnym czł. samorządu adwokackiego, bowiem od 11 X 1956 do 16 VIII 1962 pełnił funkcję z-cy rzecznika dyscyplinarnego Rady Adwokackiej w W.

G. za długoletnią pracę otrzymał 13 IX 1938 Srebrny Krzyż Zasługi z rąk Prezesa Rady Ministrów. W 1968 r. został odznaczony przez ZG Zrzeszenia Prawników Polskich Złotą Odznaką.

G. pochodził z dość licznej rodziny, miał trzech braci i siostrę. Najstarszy brat Edward był prof. w jednym z warszawskich gim., w czasie wojny wykładał na tajnych kompletach, młodszy Karol pracował jako referent w Urzędzie Skarbowym w Turku, najmłodszy Waldemar był oficerem WP w randze por. – w czasie II woj. świat. dostał się do niewoli niem., wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oranienburgu – zmarł. Siostra Eugenia Bobińska mieszkała z mężem w Turku.

G. zm. w S. 21 X 1980. W małż. z Haliną Cichocką, miał c. Marię – absolwentkę Gim. im. Królowej Jadwigi w S. oraz Wyż. Szk. Rolniczej w Olsztynie.


Okniński W
., Sowińska D., Sędziowie i prokuratorzy siedleckiego okręgu sądowego w l. 1917-50, S. 2013, s. 36-7; APS, SOwS, Akta osobowe o służbie G., sygn. K.P. No 98; AZORAwWOwS, Akta osobowe G. – adwokata w S., sygn. 377.

(autor Danuta SOWIŃSKA)