Jastrzbiec


Ur. się ok. 1630 r. w gniazdowej Domaszewnicy lub w Olszewnicy k. Łukowa, chyba był s. Seweryna i bratem Władysława. Pochodził z niezamożnej rodziny szlacheckiej osiadłej w ziemi łukowskiej, której czł. wywodzili się ze wsi gniazdowej Domaszewnica w woj. lubelskim oraz byli spokrewnieni z zamożnym i wpływowym rodem Widliców Domaszewskich h. Nieczuja. D. rozpoczął służbę w wojsku koronnym przed 1655 r. jako towarzysz jazdy, a w l. 1655-61 był por. chorągwi kozackiej rotmistrza Stanisława Widlicy Domaszewskiego, starosty łukowskiego oraz uczestnikiem walk zbrojnych z wojskami szwedzkimi i siedmiogrodzkimi w latach Potopu. Brał zatem udział w wyprawie zimowej 1656 r., odznaczając się w bitwie pod Gołębiem (18 lI) i w kampanii pomorskiej 1657 r., m.in. w potyczce pod Chojnicami (2 I) oraz w wyprawie duńskiej w 1658 r. – tutaj chorągiew D. odznaczyła się w zdobyciu Koldyngi (8-9 XI) pod komendą regimentarza Stefana Czarnieckiego.

W III 1660 chorągiew kozacka S. W. Domaszewskiego, należąca do zgrupowania regimentarza S. Czarnieckiego i stacjonująca dotychczas w obozie pod Konstantynowem (Kozieradami), otrzymała kwatery w S. oraz w okolicach miasta, które należało do Tomasza Olędzkiego, ówczesnego kasztelana zakroczymskiego. Jednym z deputatów tej chorągwi był pamiętnikarz Jan Chryzostom Pasek, który rozdzielał dla swych żołnierzy miejsca w gospodach i pobierał kontrybucję od mieszczan siedleckich. Podczas pobytu w S. zmarło dwóch towarzyszy tejże chorągwi - Jan Rubieszowski i Jan Wojnowski, którzy to – „obadwa w Sielcach zachorowali i jednego dnia pomarli”. Wówczas D. „sprawił im pogrzeb taki, jako senator nie może mieć foremniejszego, in praesentia okolicznej szlachty i żołnierzów, także wiela duchowieństwa, w kościele sieleckim”. Pogrzeb miał miejsce w kościele parafialnym św. Stanisława w S. Jan Chryzostom Pasek (zob.), jako towarzysz jazdy i przyjaciel zmarłych, zapraszał zebranych na żałobną stypę, wygłaszając okolicznościową mowę; w imieniu zaproszonych gości mowę wygłosił Franciszek Gumowski miecznik łukowski, zaś od wojska – Wojciech Wolborski por. chorągwi kozackiej Jakuba Rokitnickiego, ówczesnego starosty dobrzyńskiego.

W V 1660 chorągiew rotmistrza S. W. Domaszewskiego opuściła S. i udała się do obozu pod Konstantynowem, przygotowując się do ofensywy przeciw wojskom moskiewskim. Jednak D. zrezygnował ze służby wojsk. i poświęcił się działalności publicznej, będąc uczestnikiem sejmików szlachty łukowskiej, oraz majątkowej w swych lubelskich wsiach.

Po rodzicach odziedziczył części we wsi Domaszewnica (w 1649 r. pozostałe części ojciec Seweryn odstąpił S. W. Domaszewskiemu) oraz części we wsi Krasów-Olszewnica (pozostałe części posiadał Jan Franciszek Szaniawski, łowczy łukowski) – z tej ostatniej opłacał pogłówne w wysokości 47 zł w 1673 r. W l. 1673?-1688 pełnił godność wojskiego łukowskiego, potwierdzoną 2 VI 1682, jednak z powodu ciężkiej choroby zrezygnował z niej przed 18 VI 1688 na rzecz krewnego Jana Stanisława Zarzeckiego.


Zm. w końcu 1688 r., jego żoną była zapewne Konstancja Olszamowska, ale brak informacji o ich potomkach.


Niesiecki K
., Herbarz Polski, t. III, Lipsk 1839, s. 371-2; Boniecki A., Herbarz Polski, t. IV, W. 1901, s. 370-2; Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. III, W. 1906, s. 370-3; Woliński M., Herbarz szlachty ziemi łukowskiej na Lubelszczyźnie, t. I, Szczecin 2011, s. 60-1; Wagner M., Słownik biograficzny oficerów polskich drugiej połowy XVII w., t. II, Oświęcim 2014, s. 76; Pasek J. Ch., Pamiętniki, oprac. W. Czapliński, Wr. 1968, s. 97-115; Urzędnicy woj. lubelskiego XVI-XVIII w. Spisy, oprac. W. Kłaczewski i W. Urban, Kórnik 1991, nr 649 s. 88; Bibl. PAUiPAN w Kr. nr 8325 k. 214; Bibl. Zakładu Naukowego im. Ossolińskich we Wr. nr 627 t. I s. 288; AGAD, Sigilla-ty nr 14 s. 115; AGAD, Akta Skarbowo-Wojskowe dział 85 nr 80 k.18-21v; fot. [https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Jastrz%C4%99biec_herb.svg; dostęp 30.04.2021].

(autor Marek WAGNER)