Ur. się w Kutaskach w 1783 r. w rodzinie Wojciecha i Brygidy z Krasnodębskich. Miał jeszcze sześciu braci oraz co najmniej trzy siostry. Wojciech i Brygida Kosińscy byli właścicielami Jabłonny (ob. Jabłonna Lacka) oraz Kutasków (ob. Poniatowo w gm. Małkinia Górna).

7 III 1807 r. wstąpił do gwardii galicyjskiej i rozpoczął naukę rzemiosła wojsk. we Wiedniu. Na jesieni t.r. awansował do st. chor. Po r. K. otrzymał patent oficerski i przydział do 8. pułku kirasjerów austriackich, który w l. 1808-1809 stacjonował w garnizonie Kittsee. Pod koniec IV 1809 r. bił się z Francuzami pod Ratyzboną, a potem w bitwie Aspern (21-22 V 1809 r.) oraz pod Wagram (pocz. VII 1809 r.), gdzie trzykrotnie w ciągu jednego d. był ranny. Po bitwie pod Wagram mimo, że dostał się do niewoli franc., w ramach wymiany jeńców powrócił do swego macierzystego pułku, gdzie służył do jesieni 1812 r.

Do WP K. wstąpił 4 X 1812 r., do Dywizji Nadbużańskiej pod komendę gen. „Amilkara” Kosińskiego. Wówczas K. wziął dymisję z armii austriackiej i otrzymawszy st. Por. został adiutantem „Amilkara”. Jesienią 1812 r. K. wziął udział w wyprawie wołyńskiej i bił się pod Pawłowicami, potem pod Uściługiem (7 XI), Włodzimierzem i Dubienką. 10 XII 1812 r. bronił Włodawy przed zagrożeniem ros. 26 XI 1812 r. udekorowany został orderem VM (z numerem 3779). Wkrótce ze swego stanowiska zrezygnował niedołężny „Amilkar”, a Kosiński razem z oddziałami płk Bazylego Wierzbickiego wycofał się za Wisłę. 11 II 1813 r. przeniesiono go do 10. pułku jazdy huzarów Jana Nepomucena Umińskiego. W nowej formacji nie wytrwał jednak długo, bo już 2 V 1813 r. w Kr. uzyskał pozwolenie opuszczenia służby dla poratowania zdrowia.

Do wojska powrócił w 1814 r. i otrzymał stanowisko wojskowego kmdta pow. łosickiego i bialskiego, ale nie wiadomo przed, czy po powrocie reszty oddz. pol. z Francji. Jeszcze dwa l. później, w 1816 r. źródła wymieniały go w stopniu kpt., sprawującego funkcję kmdta pow. łosickiego, w Łosicach mieszkającego. W 1816 r. K. przeniesiono na reformę do 3 pp liniowej i jako oficer reformowany tego pułku podpisywał się jeszcze w 1826 r.

W oparciu o odziedziczone po swym wuju Janie Stanisławie Krasnodębski (łowczym podl., pośle na Sejm Wielki i Grodzieński, zob.) odziedziczył dobra w Jabłonnie, lecz dokończywszy regulacje własnościowe tej miejscowości sprzedał je najpierw Łukaszowi Turskiemu, a potem (w wyniku niewypłacalności Turskiego) Ludwikowi Bienieckiemu.

W 1819 r. K. zamieszkał w S., gdzie kupił posesję z domem przy Prospektowej 33 (ob. ul. Mieczysława Asłanowicza). W czasach Król. Pol. pożyczał pieniądze m.in. dla m. Węgrowa, Michałowi Kuszlowi z pow. łosickiego (zob.), Adamowi Turskiemu z Siennicy, Janowi Pszczółkowskiemu z Sionny oraz Franciszkowi Ksaweremu Rzewuskiemu, z Przesmyk. W 1819 r. K. był też świadkiem wydzierżawienia przez Komisję Woj. Podl. domu w S. przy ul. Prospektowej, należącego do Leona Raczyńskiego.

K. przed 1824 r. wyjechał z S. i osiadł najpierw w Ossówce, a następnie w Husince w pow. bialskim. Powodem zamieszkania pod Białej był zakup w 1823 r. części Ossówki od Ludwika Bienieckiego. W 1829 r. funkcjonował także jako właściciel Husinki i Koczukówki, które w VII 1827 r. kupił od Felicjana Turskiego. Zakup Husinki i ciążących na tych dobrach wierzytelności był jednak powodem trudności finansowych K., z którymi borykał się będzie do swej śmierci.

Trudna sytuacja ekonomiczna zmuszała go do korzystania ze wsparcia finansowego udzielanego przez TKZ w postaci pożyczek hipotecznych w celu uregulowania części ciążących na hipotece należności. Pożyczki te umożliwiły mu uregulowanie m.in. zaciągniętych kredytów na Husince jeszcze przez Łukasza Turskiego. Trwająca latami, trudna sytuacja finansowa zmuszała K. do zaciągania pożyczek także u osób prywatnych. W VII 1846 r. K. figurował w wykazie osób uprawnionych do odbioru należności za dostawę koni wystawionych na okoliczność przejazdu cara Mikołaja I w V 1845 r. do W. Od poł. lat 20tych XIX w. w Husince urząd pisarza propinacyjnego sprawował Marceli Brzóska – o. ks. Stanisława Brzóski

W 1830 r. K. poślubił Teodorę Glinkę, c. Teodora i Katarzyny z Felkierów małż. Glinków, właścicieli dóbr Jastrzębie-Łupiny, ale jego ż. Zm. w Husince 18 VII 1830 r. czyli niespełna trzy mies. od zawarcia związku małż. Potomstwa zatem nie mieli, a K. po raz drugi nie ożenił się. W 1849 r. K. rozpoczął starania usynowienia swego siostrzeńca Feliksa Kudelskiego, s. Łukasza i Józefy z Kosińskich Kudelskich. W d. 23 III 1850 r., na mocy wyroku TC Gub. Lubelskiej w S. z 9 I 1850 r. i potwierdzającej ten wyrok decyzji SA Król. Pol. z 21 II 1850 r., przed prob. par. w Horbowie – księdzem Julianem Trętowskim spisano akt przysposobienia Feliksa Władysława Joachima Kudelskiego.

Niespłacone długi ciążące na Husince i Koczukówce sprawiły jednak, że K. zmuszony został do opuszczenia Husinki i Koczukówki i zamieszkania na powrót w S. Tu zm. 14 V 1869 r., miał wówczas 79 l.

K. zapamiętany został przez jemu współczesnych – nie jako żołnierzy czy właściciel dóbr pod Białą, ale jako facecjonista i brzuchomówca. O jego psotach wspominali m.in. Jan Gloger, Władysław Wężyk oraz Kajetan Kraszewski.


Niesiecki K.
, Herbarz Polski, t. V, Lipsk 1840, s. 285; Boniecki A., Herbarz polski, t. XI, W. 1907, s. 274; Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. IV, W. 1907, s. 177; Lista imienna oficerów wojska Księstwa Warszawskiego 1809-1814 roku, s. XIX, [w:] Gembarzewski B., Wojsko Polskie. Księstwo Warszawskie 1807-1814, W. 1905; Gloger J., Szkoła bialska i czteroletni w niej pobyt J.I. Kraszewskiego, B.Podl. 1928, s. 20-21; Demokracja polska w powstaniu styczniowym. Wybór źródeł, oprac. E. Halicz, I. Koberdowa, I. Radtke, pod red. E. Halicza, Wr. 1961, s. 33; Chankowski S., Powstanie styczniowe w Augustowskiem, W. 1972, s. 30; Wężyk W., Kronika rodzinna, oprac. M. Dernałowicz, W. 1987, s. 210; Kraszewski K., Silva rerum. Wspomnienia i zapiski dzienne z lat 1831-1881. Kronika domowa, wstęp i oprac. Z. Sudolski, współpraca I. Najda, W. 2000; Jastrzębska K., Olędzcy właściciele dóbr na Łupinach, „Szkice Podlaskie”, R. VIII (2000), s. 39; Rytel-Adrianik P., Sanktuarium i parafia Trójcy Przenajświętszej i św. Anny w Prostyni, Drohiczyn-Rzym-Oxford 2010, s. 150; Rogalski A., Ludność napływowa w Liwie, „Rocznik Liwski”, t. V (2012/2013), s. 164; Jakubik E., Kapliczki i krzyże przydrożne w parafii Prostyń, Prostyń 2013, s. 91; Kalinowski S., Powstanie styczniowe w powiecie bialskim, B.Podl.-Międzyrzec Podl. 2013, s. 18; Niemirka B., Historia gminy Jabłonna Lacka, Jabłonna Lacka 2015, s. 46; Motor J., Kozietulski w Białej (1815-1863-1928), oprac. A. Chojnacki, A. Ziontek, Radzyń Podl. 2016, s. 45-51; Całujcie mię wszyscy w... Życie i sprawy Stefana Kosińskiego, red. A. Chojnacki, I. Nestorowicz, A. Ziontek, Kosów Lacki 2018, s. 20-191; Dudziński J., 13 pułk piechoty Księstwa Warszawskiego. Zarys działalności 1809-1815, http://napoleon.nazwa.pl/13pp.pdf, [dostęp 22.09.2022 r.]; AGAD, Komisja Rządowa Wojny, Stan służby przykomenderowanych do pułków oficerów z reformy, Stan służby Stefana Kosińskiego, mkrf. nr 35414, sygn. 360; APL, Księga ur., małż. i zgonów par. bialskiej w 1829 r., Akt ur. nr 27 z 13 IV 1829 r., sygn. 29, s. 13; APL, Księga ur., małż. i zgonów Par. Rzymskokatolickiej w Horbowie w 1826 r., Akt ślubu nr 1 z 8 I 1826 r., sygn. 15, s. 13; APL, Księga ur., małż. i zgonów Par. Rzymskokatolickiej w Horbowie w 1830 r., Akt zgonu nr 2 z 18 VII 1830 r., sygn. 19, s. 15; APL, Księga ur., małż. i zgonów Par. Rzymskokatolickiej w Horbowie w 1850 r., Akt przysposobienia nr 3 z 23 III 1850 r., sygn. 39, s. 2-3; APL, Urząd Gubernialny Siedlecki do Spraw Włościańskich, sygn. 1153, s. 25-28; APS, Akta Franciszka Roguskiego, Akt nr 64/1814 z dn. 20 IV 1814 r., sygn. 4; APS, Akta not. Adama Chojnackiego, Akt nr 124/1819 z dn. 19 V 1819 r., sygn. 2; Akt nr 242/1819 z dn. 21 VI 1819 r., sygn. 2; Akt nr 279/1819 z dn. 5 VII 1819 r., sygn. 3; Akt nr 328/1819 z dn. 23 VII 1819 r., sygn. 3; Akt nr 353/1819 z dn. 11 VIII 1819 r., sygn. 3; Akt nr 29/1827 z dn. 24 II 1827 r., sygn. 15; Akt nr 61/1829 z dn. 20 IV 1829 r., sygn. 17.; Akt nr 148/1829 z dn. 4 XI 1829 r., sygn. 17; APS, Akta ur., zejścia i małż. par. Skibniew w roku 1828, Akt nr 24 z 30 III 1828 r., sygn. 3, s. 8; APS, Akta ur., małż. i zgonów Par. Rzymskokatolickiej pod wezwaniem Św. Stanisława w S. w roku 1869, Akt zgonu nr 81 z 15 V 1869 r., sygn. 71, s. 165; APL-ORP, Hipoteka w Białej Podlaskiej, Dowody do dóbr ziemskich Husinka z okr. bialskiego, sygn. 14; Bibl. PAN w Kórniku, Raporty podprefektów departamentu siedleckiego o poruszeniach wojsk moskiewskich od 30.06.1812 r. do 03.01.1813 r., Babski do Grzybowskiego z Parczewa 12 grudnia 1812 r., sygn. 1033; „Dziennik Urzędowy Guberni Lubelskiej” z 4 VII 1846 r., nr 27, s. 540.


(autor Andrzej CHOJNACKI)