RUMIK Jozef

Ur. się 30 III 1905 w unickiej rodzinie Aleksandra (zm. w 1956 r.) i Michaliny z Nurskich (zm. w 1945 r.) jako najmłodsze dziecko. W domu przy ul. Bialskiej w Łosicach mieszkał wraz z trójką rodzeństwa. Dwoje z rodzeństwa nie dożyło wieku dorosłego. Rodzina utrzymywała się z 5-morgowego gosp. i pracy ojca przy budowie domów żydowskich w centrum Łosic. Po ukazie carskim z 1905 r., Rumikowie i kilkaset innych łosickich unitów przeszło na obrządek rzymskokat. Od najmłodszych l. matka opowiadała dzieciom o historii kraju i prześladowaniach unitów przez zaborcę. O. potajemnie uczył kilkuletniego Józefa jęz. pol. Gdy w 1915 r. Łosice opuściły wojska ros. i została zorganizowana szk. pol., rozpoczął w niej naukę. W 1922 r. zaczął uczęszczać do Państw. Seminarium Nauczycielskiego w S. Z powodu kłopotów finansowych dorabiał podczas nauki udzielając korepetycji młodszym kolegom. Po skończeniu gim., ze względu na zły stan zdrowia nie podjął pracy w zawodzie naucz. Od 1928 r. pracował jako praktykant a potem sekr. Szpitala Powiatowego w Łosicach a w l. 1929-39 w Urzędzie Pocztowo-Telekomunikacyjnym w Łosicach. W 1932 r. ożenił się z Feliksą Kasprzyk (30 V 1901-23 V 1993). Ich jedynym dzieckiem była c. Aniela (1933). Oprócz pracy zarobkowej rodzina prowadziła 1,5 ha gosp.

W okresie okupacji prowadził własną betoniarnię, handlował zbożem i pomagał w tajnym dostarczaniu żywności do W. W jego sklepie papierniczym wytwarzano specjalne pudełka służące do wysyłania paczek żywnościowych dla jeńców wojennych i pracowników przymusowych przebywających na robotach w Niemczech. Wraz z Zygmuntem Nowaczykiem zorganizowali grupę mieszkańców m., którzy ze starych ubrań szyli czapki i wysyłali je do obozów jenieckich, i oddz. partyzanckich.

Po wyzwoleniu od 15 VIII 1944 do 1 II 1945 był pierwszym przew. Prezydium MRN. Za działalność społ. był represjonowany przez władzę komunistyczną. W d. 27 I 1945 oddz. AK wykonał wyrok na Józefie Pietruczuku (zob.). Tej samej nocy UB z S. aresztował R. i dwudziestu innych mieszkańców Łosic. Kilku mężczyzn wtargnęło do mieszkania podając się za oddz. AK, zażądali jedzenia i picia. Po skończonym posiłku wyciągnęli R. na podwórko oddając kilka strzałów. Żona i 12 letnia c. były przekonane, że został zabity, a to była tylko forma zastraszenia. Przez cały okres pobytu w więzieniu rodzina bezskutecznie próbowała się z nim skontaktować. Skutki aresztowania i osadzenia w siedleckim więzieniu odczuła nie tylko rodzina, której unikali sąsiedzi, ale też sam zatrzymany. Brutalnie przesłuchiwany, oskarżany przez prokuratora i sądzony przez sąd został wypuszczony 12 V 1945 do domu z uszkodzonymi nerkami. Pod troskliwą opieką rodziny wrócił do zdrowia i pracy.

Od 1 I 1946 do 20 IV 1950 pracował w Kasie Spółdzielczej w Łosicach. Od X 1950 do 7 III 1951 był pracownikiem Nadleśnictwa Państw. w Łosicach. Od 1 VIII 1951 do 2 VIII 1956 w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Łosicach gdzie był wiceprezesem ds. skupu. W l. 1956-58 pełnił funkcję prezesa Zarz. Gminnej Kasy Spółdzielczej. Do l. 70-tych aktywnie działał w Radzie Nadzorczej i przewodniczył jej w l. 1963-71. Od 23 II 1958-21 VII 1961 sprawował funkcję przew. Prezydium MRN w Łosicach. Od 1 IX 1961-30 IV 1965 przew. Prezydium PRN a od 1 VII 1964- 30 VII 1969 przewodniczył Prezydium MRN. Był założycielem i społ. księgowym Kółka Rolniczego przez okres trzech l., przew. Komisji Rewizyjnej Prezydium Zarz. Kółek Rolniczych, działał w OSP i Pow. Komitecie Przeciwalkoholowym w Łosicach. Był czł. Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowej. Przez wiele l. wspierał swoim doświadczeniem Bank Spółdzielczy w Łosicach. Otrzymał hon. odznaczenie za zasługi dla organizacji społ.

W 1965 r. wraz z Marianem Wyczółkowskim, Romualdem Mikoszewskim i Michałem Lelejko założył Tow. Przyjaciół Ziemi Łosickiej. Stow. regionalne powstało aby uczcić obchody 1000-lecia Państwa Polskiego i 700-lecia powstania m. Łosice. Czł. tow. upowszechniali wiedzę o historii, organizowali spotkania, konferencje i publikowali artykuły o Ziemi Łosickiej. W 1976 r. ukazała się książka R. Historia Banku Spółdzielczego w Łosicach, wydana w W. przez Mazowiecki Ośrodek Badań Nauk. R. zamieszczał także swoje artykuły w pracach zbiorowych m.in. W obronie herbu Łosic, [w:] Dobrowolski T., Łosice 1264-1966, W. 1969, s. 83-84.

Zm. 31 X 1987 w Łosicach i został pochowany na miejscowym cm. par. (sektor K, rząd 1, nr grobu 9 ). Po śmierci R., c. Aniela Rumik-Pawelec jego bogatą kolekcję zbiorów historycznych przekazała do Bibl. Pedagogicznej im. H. Radlińskiej w Łosicach. Zbiory te miały znaleźć się w Muz. Regionalnym w Łosicach, niestety do tej pory nie powstało. Kolekcja ta cieszy się zainteresowaniem badaczy historyków z różnych placówek nauk. W 2000 r. R. pośmiertnie został uhonorowany odznaczeniem Tow. Przyjaciół Ziemi Łosickiej „Zasłużony dla Ziemi Łosickiej”.




Rumik J., Historia Banku Spółdzielczego w Łosicach, W. 1976, s. 23,29,54,70-71,99; Dobrowolski T., Razem przez pokolenia 1928-2013, [w:] 85 lat Banku Spółdzielczego w Łosicach, Łosice 2013, s. 152-69; Jerzman M., Po drugiej stronie rzeki, Łosice 2014, cz.8, Wspomnienia, s. 72-73; APS, Zespół Prezydium PRN w Łosicach, sygn. 14, k. 635; IPN, BU 854/3170, Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w S. 1944-46, Akta w sprawie J. Rumika imię ojca Aleksander ur. 30 III 1905 oskarżony o przestępstwo z art. 1 Dekretu o Ochronie Państwa; IPN, BU 872/1373, Akta w sprawie karnej: J. Rumik s. Aleksandra ur. 30 III 1905, oskarżony z art. 4 &1 Dekretu o Ochronie Państwa z d. 30 X 1944. Część informacji dotyczących aresztowania R. uzyskałam od Marka Jerzmana, naucz. historii z Łosic, któremu przebieg tamtych wydarzeń opowiedziała kilka l. temu podczas pobytu w Łosicach Aniela Rumik-Pawelec, ob. mieszkająca w Kielcach. TPZŁ - Historia (tpzl.info).

(autor Anna KŁOŚ)