Ur. w Radzyminie 28 II 1850 w rodzinie naucz. osiadłej w tej m. w związku z zaangażowaniem o. Juliana w działalność przeniesionego tam w 1845 z Łowicza. Sem. dla Naucz. Szk. Elementarnych (szk., której kontynuatorem jest dziś LO im. Cypriana Kamila Norwida). O. Juliana przez wiele l. kierował radzymińską szkołą.
Rodzice zaszczepili w Julianie pasję nauki. Po śmierci męża w 1855 m. Juliana przeprowadziła się do W., gdzie w l. 60-tych kierowała Instytutem Aleksandryjskim Wychowania Panien. 0. uczył się w szk. w W. i L. W 1866 wstąpił na Wydz. Filoz.-Hist. Szk. Gł. Po jej likwidacji kontynuował studia na ros. UW, które uk. w 1872 na Wydz. Fiz.-Matem.
Już w czasie studiów eksperymentował z własnymi zdolnościami hipnotyzerskimi. Opisy doświadczeń publikował w czasopismach: „Kłosy" i „Przegląd Tyg.". Znane są nawet wcześniejsze podobne działania 0. z czasów pobytu w gim. w L. W czasach edukacji lubelskiej zapoczątkowana została także jego przyjaźń z Bolesławem Prusem (zob.). Wielokrotnie późn. współpracowali, np. przy red. czasopisma „Niwa". 0. stał się także inspiracją dla postaci zafascynowanego nieograniczonymi możliwościami ludzkiego rozumu pozytywisty Ochockiego w Lalce B. Prusa. Wczesne l. młodzieńcze to w jego biografii także okres poetycki. Swoje wiersze publikował w czasopismach pod ps. „Julian Mohort".
Gł. badania nauk. i paranauk., a co za tym idzie gł. dyskusje na temat twórczości 0., przypadają na czas po opublikowaniu przez niego rozprawy Wstęp i pogląd ogólny na filozofię pozytywnq (1872). 0. był postacią kontrowersyjną, co swoje odzwierciedlenie miało w polemikach na łamach prasy, szczególnie „Przeglądu Tyg.", gdzie zarzucano mu m.in. nieprzygotowanie erudycyjne i nieznajomość historii filoz., a nawet wprost odbierano mu prawo określania siebie mianem filozofa.
W l. 1873-1874 studiował na uniw. w Lipsku, gdzie obronił pracę dr. z pogranicza psychologii i fizjologii człowieka. Habilitował się natomiast w 1875 we Lw. i tam rozp. pracę dydaktyczną wykładając psychologię i filoz. W badaniach nauk. kierował się w stronę parapsychologii oraz eksperymentów z fizyki, np. transmisji dźwięku na odległość. Kontynuował też badania nad hipnozą, które stały się przyczyną jego konfliktu z częścią środowiska nauk., szczególnie medycznego. Wówczas 0. wyjechał do Paryża. Tam prowadził prace badawcze z zakresu elektrotechniki, z zakresu przesyłania dźwięku i praktykę psychologiczną we współpracy z paryskimi lekarzami.
W 1884 we franc. prasie nauk. opublikował artykuły traktujące o magnetyzmie i jego badaniach nad hipnozą. Publikacje te stały się przełomem w zagranicznej karierze 0. Dzięki pozytywnemu odbiorowi ze strony franc. towarzystw nauk. dopuszczony został do badań pacjentów szpit. Dzięki temu 0. stał się częstym gościem paryskich spotkań akad. i wykładowcą w towarzystwach na uk. Prowadził badania także we Włoszech.
W 1893 powrócił do kraju. Nadal prowadził doświadczenia psychologiczne. Mimo renomy międzynarodowego uczonego wciąż nie zyskal przychylności w-skiego środowiska nauk. Za namową przyjaciół postanowił w 1898 zamieszkać w Wiśle, którą uznał za znakomite miejsce na intensywne badania nad hipnozą. Jako jeden z inicjatorów powstania Tow. Miłośników Wisły stał się propagatorem zalet tej osady jako znakomitego uzdrowiska. W istniejącej do dziś willi zwanej „Ochorowiczówką" do przełomu 1912 i 1913 eksperymentował z osobami podatnymi na hipnozę. Swoje seanse opisywał i dokładnie dokumentował, m.in. fotograficznie. Po zakończeniu prac badawczych w Wiśle 0. powrócił do W. Dalej prowadził doświadczenia psychologiczne podważane przez część środowiska nauk. Zm. 1V 1917. Przed śmiercią uk. jedną ze swoich najważniejszych prac - Psychologia i medycyna.
Wielość zainteresowań 0. mieszczących się na pograniczu filozofii, psychologii i działań pozanauk. jest przyczyną skrajnych opinii o znaczeniu jego dzieła. 0. określano filoz., psychologiem, fizykiem eksperymentalnym - elektrotechnikiem, jednocześnie często wytykano mu nieznajomość podstawowych zagadnień z zakresu historii, filoz. i psychologii, odmawiając mu nauk. charakteru jego badań i nazywając go parapsychologiem i okultystą. Te krańcowo różne opinie dobrze określają trudne losy 0. jako wizjonera, wynalazcy, naukowca i eksperymentatora.
Współcześnie, w aspekcie jego działalności nauk., najczęściej określa się go jako propagatora i prekursora pol. pozytywizmu filoz. Choć bez wątpienia jego wczesne prace miały za zadanie propagowanie kierunku, którym był zafascynowany, to nie były one jednak ani pierwszą ani najbardziej syntetyczną prezentacją pozytywizmu pol. środowisk nauk. Bez wątpienia natomiast jego kontakty prasowe czyniły z niego mentora, szczególnie młodego pol. środowiska intelektualnego, oczarowanego pozytywizmem. Nie był jednak 0. konsekwentnym pozytywistą, co ujawniło się m.in. w znacznie poważniejszym pojmowaniu zadań psychologii deprecjonowanej w klasycznym pozytywizmie.
Wybrane ważniejsze publikacje 0: Wstęp i pogląd ogólny na filozofię pozytywną (1872); O twórczości poetyckiej ze stanowiska psychologii (1877); Wiedza tajemna w Egipcie (1898); Zjawiska mediumiczne (t. 1-5, 1913-1914); Psychologia i medycyna (t. 1-2, 1916-1917).
PSB, t. XXIII, (J.·Krajewski); R. Wajdowicz, Julian Ochorowicz jako prekursor telewizji i wynalazca w dziedzinie telefonii (1964); B. Skarga, Julian Ochorowicz. Pozytywizm i okultyzm, [w:] Polska myśl filozoficzna i społeczna, t. II (1975); P. Ziemski, Spory wokół filozofii Juliana Ochorowicza, „Nowa Krytyka", 1996 m 7, s.171-185; fot. [https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Julian_Ochorowicz_(cropped).jpg; dostęp 30.04.2021].
(autor Grzegorz P. DUDZIK)