Ur. 29 V w Kiełpińcu, gm. Sterdyń, pow. sokołowski. W 1910 rozp. naukę w szk. powsz. w Kiełpińcu. W 1913 przyjął komunię św. Po uk. szk. powsz. dalszą naukę kontynuował w gim. w Sokołowie Podl. 5 V 1922 jako uczeń V kl. gim. opuścił szk. i wstąpił do Małego Sem. Duch. w Wilnie; 25 II 1924 będąc alumnem drugiego kursu, wystąpił z sem. na własne żądanie i od VII 1924 przebywał w domu u rodziców w Kiełpińcu. 3 VII 1924 złożył podanie do rektora Sem. Duch. im. Benedykta XV w Janowie Podl. z prośbą o przyjęcie w poczet alumnów. Sem. uk. w 1929, święcenia kapłańskie otrzymał z rąk ks. bp. Henryka Przeździeckiego (zob.) 21XII 1929.
4 I 1930 jako neoprezbiter J. objął wikariat w par. Dęblin. Piastował tę funkcję do 22 I 1931, kiedy to otrzymał wikariat w Zbuczynie pow. siedlecki, a od 1 VII 1931 pracował w par. Ulan. Decyzją ks. bp. H. Przeździeckiego 1 IX 1931 został przeniesiony do par. Górzno. 5 VI 1933 ks. J. zwrócił się do ks. bp. Przeździeckiego z prośbą o pozwolenie na pracę w charakterze kapelana WP. W piśmie informował ordynariusza diec. siedleckiej, iż uzyskał już pozwolenie na tego typu pracę od bp. polowego Józefa Gawliny i złożył wymagane dokumenty w MSWojsk. Opinia o ks. J. wystawiona przez dziekana dek. garwolińskiego ks. Mariana Juszczyka na prośbę kurii, była dla niego b. niekorzystna. To spowodowało, że nie otrzymał on pozwolenia na tego typu pracę.
Od 1 VIII 1933 rozp. pracę jako wikary w par. Ryki. Z d. 15 XI 1933 został przeniesiony do Komarówki Podl. 17 I 1934 ponownie zwrócił się do kur·ii w S. z prośbą o kapelanię. Prośba ta została rozpatrzona negatywnie. W liście skierowanym przez ks. bp. Henryka Przeździeckiego do Kurii Polowej, bp Henryk Przeździecki pisał: „Uprzejmie wyjaśniam, że ks. Stanisław Jurczak dotychczasowym swoim postępowaniem nie wykazał się odpowiednim do duszpasterstwa wojskowego". 12 I 1935 został przeniesiony do pracy w par. Ostrów. 22 V 1935 po raz kolejny ks. J. zwrócił się z prośbą do ks. bp. H. Przeździeckiego o pozwolenie do pracy jako kapelan WP i tym razem również otrzymał odmowę. 15 IV 1936 rozp. pracę w par. Miastków, a od 22 VIII 1936 w par. Mordy. Od 10 IV 1937 J. pracuje jako wikary w par. Wodynie. 7 V 1938 został mianowany rektorem nowoutworzonej filii parafialnej przy kaplicy pw. Opieki św. Józefa w Wołyńcach. Od 31 V 1938 ks. J. stał się faktycznym administratorem par. Wołyńce.
1 IX 1939 wybuch wojny zastał ks. J. w Wołyńcach. 1XI 1939 za sugestią Jana Ostrowskiego wstąpił do SZP-ZWZ i został kapelanem. W 1943 ks. J. wstąpił za propozycją oficera sztabu XII Kom . Okr. NSZ kpt. Szczepana Piszczka „Hubert" do NSZ i objął funkcję kapelana XlI Okr. NSZ. Jego kapelanię zatwierdził ppłk Stanisław Miodoński „Sokół'', K-nt XII Okr. NSZ „Podl.".
Jako kapelan J. przybrał ps. „ Brzoza", „Kanty"; kontaktował się z Kurią Polową w W. z jej przedstawicielem ks. prałatem Tadeuszem Jachimowskim, który polecił mu objęcie funkcji kapelana nad wszystkimi oddz. NSZ operującymi na terenie pow.: siedleckiego, łukowskiego, węgrowskiego, sokołowskiego i części pow. włodawskiego.
W drugiej poł. 1943 kapelan KG NSZ ks. dr Michał Poradowski zwrócił się z prośbą do ks. kapelana XII Kom. Okr. NSZ, J. o mianowanie kapelanów NSZ na pow. wchodzące w skład Kom. Okr. Ks. J. udał się natychmiast do Kurii Diec. w S. i przedstawił tę sprawę ks. Andrzejowi Szklarskiemu, który żywo interesował się NSZ, został oddelegowany przez ks. bp. Czesława Sokołowskiego jako duszpasterz kurii ds. konspiracji. Po konsultacji ks. Szklarskiego z ks. bp. Cz. Sokołowskim co do listy nazwisk ks. kapelanów pow. NSZ, którą sporządził ks. J. jako dziekan XII Okr. NSZ, lista zawierająca nazwiska 6 księży została przekazana ks. Poradowskiemu.
J. będąc kapelanem XII Kom. Okr. NSZ „Podlasie" czynnie uczestniczył w pracach sztabu Kom. Okr. Utrzymywał ścisłe kontakty z k-nt. okr. ppłk Stanisławem Miodońskim „Sokół" i oficerami sztabu. Kapelani wojskowi kom pow. NSZ ściśle współpracowali z ks. J. Kierował do nich różnego rodzaju instrukcje i pisma. Rozprowadzał na terenie XII Kom. Okr. pismo skierowane do księży kapelanów „Lux Mundi". Od 12 III 1944 do pał. VI 1944 ks. J. przebywał w obozie leśnym „Jata", gdzie w kaplicy polowej udzielał sakramentów świętych przebywającym tam żołnierzom. Uczestniczył też w ważnych uroczystościach typu: poświęcenie sztandaru otwarcie, czy zamknięcie kursu podchor.
7 III 1944 podczas odprawy sztabu XII Kom. Okr. NSZ w mieszkaniu Rossałów przy ul. 1 Maja (Bp. I. Świrskiego) w S., poświęconego otwarciu II kursu szkoleniowego podchor. i podoficerów w obozie partyzanckim „Dym" w „Jacie", został areszt. przez gestapo na skutek zdrady; w niedzielę 12 III 1944 uwolniony przez oddz. AS NSZ, którym dowodził sierż. pchor. Stefan Kosobudzki „Sęk". W II poł. VI 1944 ks. J. udał się do ks. Eugeniusza Borkowskiego „Batory", który był kapelanem pow. NSZ w Węgrowie. Tam w Wierzbnie przebywał ok. 6 tyg. Brał czynny udział w pracy konspiracyjnej NSZ. Pod koniec VI 1944 razem z ks. E. B-skim udał się do W. po wytyczne KG NSZ. Po wkroczeniu Acz. na teren Podl. 2 XII 1944 ks. J. został skierowany do pracy w par. św. Mikołaja w Międzyrzecu Podl. Lata trwania w konspiracji odcisnęły piętno na jego zdrowiu. Od tego czasu b. często zwracał się do Kurii Diec. w S. o udzielenie urlopów zdrowotnych. Leczył się w Białobrzegach. W związku ze stabilizacją sytuacji duchowieństwa na Ziemiach Odzyskanych, ks. J. 22 III 1945 zwrócił się do bp. Cz. Sokołowskiego o wydanie zgody do pracy na ZO. Po otrzymaniu zgody pracował początkowo na terenie par. św. Józefa w Olsztynie, a nast. w par. Ostróda k. Olsztyna. 19 V 1951 ks. J. zwrócił się z prośbą do siedleckiej kurii o beneficjum w diec. warmińskiej, którą otrzymał 31 V 1951.
W V 1952 został areszt. przez funkcjonariuszy UBP pod zarzutem, że z 11/12 V 1944 na terenie obozu „Jata", brał udział w sądzie polowym, na którym zapadał wyrok śmierci na 8 partyzantach radz., którzy dokonali morderstwa na rodzinie Walentego Żaka (łącznika NSZ). W d. 26-28 II 1953 przed Sądem Woj. w W. odbyła się rozprawa, w wyniku której ks. J. został skazany na podstawie Dekretu o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego z d. 31 VIII 1944 na karę 7 1. więzienia i utratę praw obywatelskich na 3 1. Wyrok nie był prawomocny. 1 VII 1952 został przeniesiony z więzienia nr III w W. przy ul. Ratuszowej do więzienia w Iławie, a 10 III 1954 do Wronek. 15 V 1952 został formalnie zwolniony z pracy w par. w Ostródzie. Po wydarzeniach październikowych ks. J. wyrokiem Sądu Wojsk. w W. z 28 I 1957 został zrehabilitowany. Po uniewinnieniu pracował jako duszpasterz w par. Susz, a potem w Rakowcu k. Kwidzyna. Ks. J. zm. 29 IV 1963 w Rakowcu i na tamtejszym cm. został pochowany.
ADS, Akta osobiste ks. J.; Arch. Par. Wołyńce, Kronika Par. Wołyńce w l. 1938-2004; IPN, Protokoły Przesłuchań J., sygn. SWWW 627; Z. Klem, Uwolnienie oficerów Xll KO NSZ z więzienia w Siedlcach 12 IIl 1944 r., relacja w zb. W.Ch.; P. Kosobudzki, Przez druty, kraty i kajdany. Wspomnienia partyzanta NSZ, Wr. 1997, s. 172; H. M. Kosy, Parafia Wołyńce w latach 1938-2004, W. 2005 (pr. mgr napisana pod kierunkiem dr. T. Krawczaka i obroniona w Papieskim Wydz. Teologicznym w S.); -W. Charczuk, Formacje zbrojne, s. 130 i n.; L. Sawicki, Duszpasterstwo Narodowych Sil Zbrojnych w XIl Okręgu NSZ, [w:] Narodowe Siły Zbrojne, t. I, s. 235; L. Kuśmierczyk, L. Meresta, Kapelani Narodowych Sił Zbrojnych W. 2000, s. 55-57 in.; - W. Charczuk, Akcja Narodowych Sił Zbrojnych na więzienie w Siedlcach 12 marca 1944 r., „Szkice Podl.", [z. 8] 2000, s. 167-173; z. Klem, Akcja na więzienie w Siedlcach, [w:] T. Tomaszkiewicz, Cz. Mroczek, Z. Klem, T. Sobiepanek, J . Zalewski, Z. Sowa, Narodowe Siły Zbrojne pow. Węgrów 1942-1950, W. 1993, s. 23-36; „Wiadomości Diecezjalne" 1938; fot. J. w otoczeniu oficerów NSZ w bazie partyzanckiej w lasach Jaty pod Łukowem (styczeń 1944 r.) [https://www.facebook.com/KwartalnikWykleci/posts/3161075567299303/; dostęp 30.04.2021].
(autor Wiesław CHARCZUK)