OSISKI Tadeusz


Ur. 16 XI 1858 we wsi Szawły pow. konstantynowski, s. Franciszka, właściciela części wsi Szawły i Hieronimy z d. Mystkowskiej. Początkowo uczył się w domu, do szk. średniej uczęszczał w S. W 1878 wstąpił do Sem. Duch. w L., które uk. w 1883. Święcenia kapłańskie otrzymał 24 II 1883 z rąk bp. kujawsko-kaliskiego (włocławskiego) Wincentego Popiela-Chościaka. Od 26 II 1883 do 25 XI 1885 sprawował funkcję wikariusza w Parczewie, skąd został usunięty na polecenie władz i przeniesiony do Międzyrzeca Podl., stamtąd 20 VII 1886 również na mocy decyzji zaborcy odesłany do par. kockiej. Od 5 IX 1889 do 14 IV 1891 był wikarym w Łukowie w kościele pobernardyńskim. 15 IV 1891 mianowano go prob. par. pw. św. Trójcy w Radzyniu Podl., funkcję tę pełnił aż do swej śmierci. 15 IV 1896 został dziekanem radzyńskim, 23 VII 1908 kanonikiem kolegiaty zamojskiej, 16 X 1908 kanonikiem katedralnym lubelskim. 2 XII 1918 r. bp podlaski Henryk Przeździecki (zob.) uczynił go prałatem scholastykiem przyszłej kapituły podl. (wskrzeszona i instytuowana 22 III 1920), tego dnia wszedł również w skład kurii diecezjalnej i zajął stanowisko egzaminatora prosynodalnego, zasiadł także w komisji Consilium vigilantiae. Po wskrzeszeniu diec. podl. w 1918 mianowano go rektorem organizującego się sem. diecezjalnego w Janowie (jednak pierwszym rzeczywistym rektorem został bp sufragan Czesław Sokołowski). W 1920 na własną prośbę ze względu na zły stan zdrowia zwolniono go z obowiązków dziekana radzyńskiego, przekazano je proboszczowi wohyńskiemu ks. Edwardowi Szubstarskiemu, ks. O. wrócił na stanowisko dziekana po jego śmierci pod koniec w 1922. 24 II 1933 obchodził złoty jubileusz swego kapłaństwa i z tej okazji mianowano go infułatem. 1 IX 1940 został zwolniony z urzędu dziekana radzyńskiego co było podyktowane sędziwym wiekiem i problemami zdrowotnymi.

W l. 1921-1931 ks. O. był czł. komisji diecezjalnej do spraw organistowskich. W VIII 1923 wziął udział w synodzie diecezjalnym. Należał do komitetu organizacyjnego Kongresu Eucharystycznego w S., który odbył się w VI 1929. Przew. wtedy dwóm komisjom, jedna zajmowała się przygotowaniem historii diec. podl., a druga opracowywała temat obowiązków duchownych.

Ks. O. cieszył się uznaniem miejscowego społeczeństwa, był uważany za osobę wpływową i stale zapraszano go do udziału w różnych akcjach o charakterze społ.-obywatelskich. Władze pow. w okresie II RP bardzo dobrze oceniały jego postać. Nigdy nie brał czynnego udziału w życiu polit.

Od 1891 propagował szkolnictwo polskie wśród unitów w pow. radzyńskim. Kierował pracą siedemnastu tajnych szkół początkowych. Był założycielem i prezesem PMS na tym terenie. W 1906 brał udział w powołaniu spółdzielni o nazwie Okr. Spółdz. Stowarzyszenie Spożywcze w Radzyniu, wszedł w skład jej zarządu. Był też jednym z inicjatorów założenia Banku Spółdzielczego (1908) i przytułku dla sierot pw. św. Józefa (1919). W okresie międzywojennym dzierżawił lokale parafialne Stowarzyszeniu Spożywczemu i PMS. We IX 1939 był organizatorem pomocy dla ludzi uciekających na wschód przed wojskami niemieckimi, najprawdopodobniej nie został aresztowany tylko ze względu na podeszły wiek.

Ks. O. zm. 2 V 1942 w wieku 83 l. Ciało zmarłego było wystawione przez 3 dni na widok publiczny. Złożono je w krypcie kaplicy cmentarnej Szlubowskich, później miało zostać zabrane do „grobu proboszczów radzyńskich”, który w momencie śmierci ks. O. był jeszcze w fazie projektu. Zwłoki zasłużonego prob. radzyńskiego ostatecznie nie zostały przeniesione, gdyż planowany „grób…” ostatecznie nie powstał.

 

Aleksandrowicz P., Diecezja siedlecka czyli podlaska (1818-1968), S. 1971; Semeniuk T., Kalendarium dziejów parafii św. Trójcy w Radzyniu Podlaskim oraz dekanatu radzyńskiego, wyd. 2, Radzyń Podl. 2011; APL, Urząd Woj. Lubelski, Wydz. Społ.-Polit., sygn. 627; ADS, Akta osobiste ks. infułata O., Akta par. Radzyń.

(autor Jolanta ZAWADA)