OSISKI Czesaw


Ur. 25 XII w Kisielanach Kucach w rodzinie chłopskiej. Był jednym z siedmiorga dzieci Bronisława i Lucyny z d. Świniarskiej. Początkowo zamieszkiwał w rodzinnej miejscowości, gdzie rozpoczął naukę w miejscowej placówce oświatowej.

W 1911 wraz z rodzicami przeniósł się do S. Tam kontynuował edukację w jednej ze szk. elementarnych. W 1913 wstąpił do czteroklasowego męskiego progim. im. K. Michajłowskiego. Po likwidacji szk. najprawdopodobniej w 1915, kontynuował naukę w Gim. Podl. noszącym od wybuchu I woj. świat. nazwę Podl. Gim. Filologicznego. Trudne warunki finansowe rodziny zmusiły O. do porzucenia edukacji szkolnej. Mimo przeszkód konsekwentnie dążył do podnoszenia poziomu swojej wiedzy. W tym celu dokształcał się w warunkach domowych korzystając z uprzejmości kolegów. Ok. 1919 O. wyjechał do Kalisza. Na terenie Wielkopolski został słuchaczem kursów buchalteryjnych. Jego plany edukacyjne pokrzyżował wybuch wojny polsko-bolszewickiej. W poczuciu odpowiedzialności za Ojczyznę powrócił do S., zgłaszając się na ochotnika do armii polskiej. O. nie brał udziału w walkach frontowych. Początkowo pełnił służ-bę w 22 pp w S. oraz w miejscowym Szpitalu Wojskowym, w którym pełnił obowiązki kancelisty. Nast. został skierowany do komp. zapasowo-sanitarnej przy Dowództwie Okr. Wojskowego nr 2 stacjonującej na terenie woj. lubelskiego. W XI 1920 O. opuścił szeregi armii uzyskując stopień starszego strz.

Po powrocie z wojska włączył się w wir działalności politycznej. Wraz z grupą osób utworzył 1 XII 1920 koło Zw. Polskiej Młodzieży Socjalistycznej. W tym samym miesiącu rozpoczął pracę zawodową. Jej pierwszym etapem okazało się stanowisko w Zarz. Budowlano-Kwaterunkowym 9 DP. W VI 1921 O. zdał egzamin z zakresu 6 klas szk. średniej realnej organizowany na terenie Państw. Gim. im. Stefana Żółkiewskiego w S. W nast. l. kon-tynuował edukację w celu uzyskania dyplomu maturalnego. W ok. 15 IX 1921 - 18 VI 1922 został słuchaczem „Kursów Dokształcających dla Wojskowych w Zakresie Szkół Średnich”. Pomimo dopuszczenia do egzaminu maturalnego, O. nie udało się zdobyć upragnionego dokumentu. W związku ze skierowaniem do odbycia służby wojskowej w VI 1922 zakończył prace w Zarz. Budowlano-Kwaterunkowym. O. pełnił służbę w l. 1922-1923, po-czątkowo w 27 puł. w Bielsku Podl., nast. w jednostce wojskowej stacjonującej w Brześciu nad Bugiem. 1 VIII 1923 podjął pracę w oświacie, w charakterze nauczyciela szkół wiejskich. Jednocześnie wstąpił do PPS (12 VIII 1923). O. pracował początkowo w Szk. Powsz. w Mokobodach, a od XII 1923 na terenie Szk. Powsz. w miejscowości Skupie. Wraz z objęciem posady nauczycielskiej wstąpił do ZNPSzP. Zatrudnienie w oświacie łączył z działalnością polityczną. Po utworzeniu w S. Koła TUR w XI 1923 kierował jego pracami z ramienia PPS. W 1926 organizował Koło Organizacji Młodzieży TUR. W początkach 1925 O. przeniósł się do Szk. Powsz. w Dąbrówce-Stanach. Wkrótce po przybyciu został czł. ogniska ZNPSzP w Skórcu, gdzie w II objął funkcję przew.

W 1926 zawarł związek małżeński z nauczycielką Julią Prokopiuk. Z zawartego małżeństwa przyszli na świat s.: Wiesław (1927) i Bogdan (1928) oraz c. Zofia (1948). O. pracował w Dąbrówce-Stanach do końca VIII 1927. Z d. 1 IX objął etat nauczyciela w niedaleko położonej Szk. Powsz. w Gołąbku. Około 1929 przejął na krótko obowiązki kierownika placówki. W dalszym ciągu pozostawał aktywny na terenie ZNPSzP W l. 1929-1930, 1932 pełnił funkcję czł. Zarz. Pow. organizacji. O. angażował się w rozwój kultury fizycznej młodego pokolenia. Aktywnie uczestniczył w tworzeniu OSP na terenie Gołąbka i okolic. W 1930 po raz kolejny zmienił miejsce pracy. Od 1 IX pełnił obowiązki kierownika Szk. Powsz. im. Ignacego Prądzyńskiego w Iganiach. Jednocześnie przeniósł się do Ogniska ZNPSzP w Niwiskach (od 1931 ZNP), gdzie z czasem objął funkcję przew. W 1935 na skutek likwidacji koła organizacji został czł. Ogniska ZNP w S. O. pełnił obowiązki kierownika placówki w Iganiach do końca VIII 1936 Po odwołaniu ze stanowiska pracował nadal w szkole w charakterze nauczyciela. Jednocześnie silniej zaangażował się w działalność siedleckiego OKR PPS, stając się z czasem jednym z bardziej rozpoznawalnych działaczy partii. Po wybuchu II woj. świat. brał aktywny udział w tajnym nauczaniu na terenie Igań. Wraz z rodziną organizował pomoc ukrywającym się Żydom, za co został pośmiertnie uhonorowany medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. W l. 1939-1944 O. kontynuował działalność polityczną w strukturach konspiracyjnej PPS-WRN. Dowodził Organizacją Wojskową PPS „GL” w pow. siedleckim.

Po zakończeniu okupacji niemieckiej i przejęciu władzy przez PKWN przystąpił do organizowania w S. organów „władzy ludowej”. 3 VIII 1944 został wybrany wiceprezydentem, a 29 X 1944 prezydentem S. W VIII 1944 - 17 VII 1945 przew. Pow. Komitetowi PPS, a nast. pełnił funkcję czł. Zarz. PK do 1 VI 1947 O. wykonywał obowiązki prezydenta do momentu aresztowania 17 X 1946. Z uwagi na podejrzenie przywłaszczenia darów UNRRA, nielegalne posiadanie broni i przyjmowanie łapówek w zamian za pomoc w uwolnieniu osób zatrzymanych przez aparat bezpieczeństwa, został osadzony w więzieniu UB. Po umorzeniu postępowania przez WSR w L. 4 IV 1947 wyszedł na wolność. O. mimo starań nie powrócił na stanowisko prezydenta. Zrezygnował również z pracy w oświacie przechodząc z końcem III 1948 w stan spoczynku. Pod koniec 1947 wyjechał do W., gdzie 1 XII objął etat radcy w Ministerstwie Aprowizacji Publicznej.

O. łączył pracę zawodową z obowiązkami działacza PK PPS w S. 21 III 1948 na walnym zebraniu czł. pow. instancji został wybrany do Pow. Rady Partyjnej. Po zjednoczeniu PPS i PPR otrzymał legitymację PZPR. Z końcem IV 1949 opuścił Ministerstwo Aprowizacji Publicznej podejmując pracę w Centrali Handlowej Przemysłu Metalowego w W. W 1950 zatrudnił się w Państwowej Centrali Drzewnej „Paged”. 28 VIII, po kilku miesiącach wykonywania obowiązków referenta, został aresztowany przez UB. Podobnie jak w l. 1946-1947 był podejrzany o przyjmowanie łapówek w zamian za oferowanie pomocy w uwolnieniu osób zatrzymanych przez PUBP w S. Z powodu braku dowodów O. został zwolniony w VI 1951. Po wyjściu z więzienia przyjął etat starszego inspektora jęz. ros. w Zarz. Głównym Tow. Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. W ok. 1 IX 1954 - 30 IX 1957 pracownik Zarz. Głównego Ligi Przyjaciół Żołnierza. W kolejnych l. dyrektor Przedsiębiorstwa Państwowe-go „Uzdrowisko” w Czerniawie-Zdroju (1 IX 1957 - 17 II 1959), dyr. uzdrowiska w Kołobrzegu (17 II-30 IX 1959), z-ca dyr. uzdrowiska do spraw pedagogicznych (1 X 1959-1961), dyr. uzdrowiska w Kudowie-Zdroju (1961-1962).

W III 1962 O. przeszedł na emeryturę. W tr. powrócił do S. włączając się w wir działalności społecznej. W XI 1962 zorganizował siedleckie Koło TKM, na którego czele stał do momentu rozwiązania przez władze 18 V 1973. Współpracował również z innymi organizacjami społecznymi. Od 9 X 1967 - 24 III 1975 czł. Zarz. TMP w S. W XII 1984 został wybrany czł. Oddziałowej Komisji Historycznej ZNP. Po rozwiązaniu Koła TKM O. skupił się na dokumentowaniu historii regionu XX w. ze szczególnym uwzględnieniem roli PPS. Jako osoba krytycznie ustosunkowana do polityki władz państwowych i partyjnych, pozostawał przez wiele lat obiektem inwigilacji przez aparat bezpieczeństwa PRL.

W trakcie swego życia odznaczony: Srebrnym Krzyżem Zasługi (1929), OOP V Klasy (1945), Krzyżem Partyzanckim (1964), Medalem XXX-lecia PRL (1974). Ponadto uhonorowany wpisem do „Księgi Zasłużonych dla Miasta i Powiatu Siedleckiego”.

Zm. 31 V 1985, został pochowany w Alei Zasłużonych cm. Centralnego w S.

 

Sobiczewski B., Czesław Osiński (1901-1985) nauczyciel, socjalista, prezydent Siedlec. Biografia polityczna, S. 2014; Arch. Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Akta osobowe O.

(autor Bernard SOBICZEWSKI)