FRANKOWSKI Karol


Ur. 6 X 1923 w maj. Kobylany na Podl., jako jeden z czwórki dzieci Karola i Emilii z d. Ordyłowskiej. Wnuk Romana Frankowskiego, powstańca styczniowego i zesłańca. Uczył się w Gim. Tow. im. Jana Zamoyskiego w W. Po wybuchu wojny wyruszył na wschód, dotarł za Łuck. W drodze powrotnej zatrzymał się w L. Uciekł z hali Fabryki Maszyn Rolniczych, w której Niemcy zatrzymali takich wędrowców jak on. Po kilku tygodniach tułaczki wrócił do domu i zachorował na żółtaczkę.

W l. 1940-1942 pracował jako adiunkt leśny w nadleśnictwie Hruszniew. Jego rewir stanowiły lasy wsi Kobylany i własnego maj., będącego pod zarządem niem. Zorganizował w Kobylanach OSP, dzięki niej konie strażaków nie podlegały rekwizycji.

Do ZWZ wstąpił w V 1941. Przysięgę złożył przed Olszewskim, naucz. z Kornicy. Jesienią 1941 poznał dzięki Jankowi Zarembie Stefana Wyrzykowskiego „Stefana” (zob.), będącego w tym czasie kier. tartaku w maj. Zarembów w Bachorzy. Do kwatermistrzostwa (służby terenowe) oddz. S. Wyrzykowski włączył Karola 11 XII 1943. Jego rodzinny dom stał się jedną z baz oddz., punktem kontaktowym, aprowizacyjnym i konspiracyjnym szpitalem. Tutaj leczyli się ranni „Lech”, „Sęp”, „Zygmunt” i „Rudy”.

W szeregi oddz. wstąpił 4 II 1944 na kolonii Kurczyńskiego w Kobylanach. W dniach 2 II - 15 III 1944 uk. prowadzoną w oddz. szk. podofic. oraz szk. radiotelegraficzną uzyskując stopień st. szer. radiotelegrafisty.

Służył w plutonie radio. Przyjął ps. „Mors”, którego koledzy nie uznali. Używał ps. „Kajtek”, który faktycznie był przydomkiem nadanym mu wcześniej przez rodzinę. Pełnił funkcję amunicyjnego Stanisława Ciszewskiego „Czarnego”.

Po rozwiązaniu oddz. prowadził w swym domu w Kobylanach codziennie nasłuch stacji BBC, z radiostacji przekazanej przez swego d-cę Stanisława Kujawińskiego „Żonkila”, który w tym samym czasie używał drugiej na strychu młyna teściów w Kornicy. Zatrzymany był przez Rosjan w Kornicy 12 X 1944 w związku z poszukiwaniem przez nich „Żonkila” i jego radiostacji. By uniknąć ponownego aresztowania, zmienił nazwisko na Szczawiński. Wstąpił do oddz. ROAK. „Jaracha”, był jego szefem po Stanisławie Stułce „Słowiku”. 11 XI 1944 awansowany na stopień sierżanta.

W VII 1945 wyjechał do Gd., gdzie pracował w szpitalu PCK jednocześnie od I 1946 kontynuował naukę już pod własnym nazwiskiem w III Państwowym Gim. i Lic. we Wrzeszczu przy ul. Jesionowej. Tam w VI 1946 zdał maturę. 15 VII 1946 wyjechał do W. i rozpoczął naukę w Szk. Inżynierskiej im. Wawelberga i Rotwanda. Po ogłoszeniu amnestii 1 III 1947 ujawnił się w UB na Pradze. 6 XI 1948 podjął pracę w Min. Odbudowy w Biurze Administracyjnym na stanowisku referenta, nast. przeniesiony do Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego do departamentu Planowania Przestrzennego na stanowisko kreślarza.

15 VII 1950 wyjechał z W. do miejscowości Przylep i tam podjął pracę w Zespole PGR w Czerwińsku jako mechanik. 1 I 1951 objął stanowisko „mechanika zespołu” PGR Tuczno. 20 X 1952 przeniósł się do Zespołu PGR Dąbrówka z siedzibą w Żarach.

Od 10 X 1955 ponownie zatrudniony w Zespole PGR Tuczno. Od 1 XI 1956 zatrudniony w Polskiej Woli z siedzibą w Rzepinie. 7 VII 1958 podjął pracę w Fabryce Samochodów Ciężarowych w L. 29 XII 1964 wziął ślub z Lucyną z d. Kosidło.

Za swoją działalność niepodległościową był odznaczony m.in: Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Partyzanckim, Odznaką Grunwaldzką, Krzyżem AK, Medalem Wojska - trzykrotnie, Kombatanckim Krzyżem Zasługi, Krzyżem Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, Odznaką Pamiątkową i Krzyżem „Akcja Burza”, Odznaką Weteran Walk o Niepodległość, Brązowym i Srebrnym Medalem za Zasługi dla Obronności Kraju, Odznaką Pamiątkową Oddziału Partyzanckiego 34 Pułku Piechoty AK oraz wieloma odznaczeniami resortowymi za okres swojej pracy zawodowej.

W konkursie organizowanym przez Instytut Historii WSRP w S., redakcję „Nowego Echa Podlasia” i Oddz. Światowego Zw. Żołnierzy AK oddz. w S. oraz Siedleckie Towarzystwo Naukowe praca Karola Frankowskiego zatytułowana „Wspomnienia z lat dzieciństwa, okupacji i pierwszych lat powojennych” zajęła pierwsze miejsce. Wspomnienia ukazały się drukiem w 1995 w wydawnictwie CLIO pod tytułem Na ścieżkach Podlasia. Wspomnienia z lat dzieciństwa, okupacji i pierwszych lat powojennych. W 2011 ukazało się II rozszerzone wydanie wspomnień. Kilkakrotnie publikował artykuły o tematyce partyzanckiej w „Wrocławskim Tygodniku Katolików”, „Słowie Podlasia”, miesięczniku „Kombatant”, Siedleckim Klubie Kolekcjonerów.

Zm. 5 I 2013 w L. Był ostatnim męskim potomkiem rodu Frankowskich.

 

Frankowski K. „Kajtek”, Na ścieżkach Podlasia. Wspomnienia z lat dziecięcych, okupacji i pierwszych lat powojennych, L. 1995.

(autor Sławomir ŁUKASZUK)