CZARNECKI Kazimierz


Ur. w Wypnisze, z o. Mateusza i m. Małgorzaty z d. Karczmarz. O. był z zawodu kowalem. W l. 20. XX w. zakupił ziemię w kol. Zakalinki gm. Konstantynów. Tutaj prowadził kuźnię, w której pomagali starsi synowie oraz uprawiał rolę. Zm. w 1935. Miał pięcioro dzieci - oprócz Kazimierza byli to: Marian wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec, skąd uciekł do Legii Cudzoziemskiej. Prawdopodobnie walczył w Indochinach. W l. 50. próbował korespondować z rodziną w Zakalinkach, ale ta bała się z nim kontaktować ze względu na UB. Stracono z nim kontakt. Wanda, ur. 1927, zginęła z narzeczonym (Z. Paszkowski ps. „Gorący” - AK) w zasadzce urządzonej na brata „Wilka” w ich rodzinnym domu w kol. Zakalinki, w I 1945. Jan, ur. 1928, partyzant patrolu „Bartosza” VI Wileńskiej Brygady AK „Młota”, zginął w ataku na posterunek MO w Wisznicach, w VI 1947. Ryszard, ur. 1930 lub 1931, zm. 1990 w B.Podl., gdzie mieszkał, pracował i założył rodzinę. Pozostawił 4 dzieci. Brak wielu istotnych danych dotyczących rodzeństwa wiąże się z faktem, że gdy poległ Jan (1947), jego m. Małgorzata zniszczyła wszystkie dokumenty rodzinne. Po jego śmierci o. kuźnia zakończyła działalność.  Cz. uk. 7-klasową szk. powsz. w Konstantynowie i przejął obowiązki ojca wobec rodzeństwa. 

W 1940 zawarł małż. z Sabiną Iwaniuk. Z tego zw. miał 2 synów zmarłych w niemowlęctwie oraz 2 córki: Teresę (1944) i Alinę (1946 ). Teresa wyszła za mąż za Leszka Wolińskiego. Mieszka w W. Ma 2 dzieci: Dariusza (1964) i Anitę (1970). Alina zawarła zw. małż. z Ryszardem Denisiukiem. Mieszka w B.Podl. ma s. Jarosława (1968). Obecnie żyje już dorosłe pokolenie prawnuków Cz.

Cz. był d-cą drużyny dywersji bojowej (bojówki terenowej) w kol. Zakalinki do wiosny 1943. Nast. z-cą d-cy grupy Kedywu „Jaracha” (Robert Domański). W okresie IV-VIII 1944 żołnierz plutonu zwiadu kawaleryjskiego w OP 34 pp. AK „Zenona” (zob.). Po wejściu ACz w Bojówce Obwodu B.Podl. i OP Samoobrony ROAK i WiN Roberta Domańskiego („Jarach”, „Florian”) pełnił funkcję d-cy plutonu oraz Bojówce obwodowej dowodzonej przez „Jacka” (Konstanty Sacharczuk) do lI 1947.

Uczestnik wielu akcji bojowych, likwidacyjnych, kolejowych, m.in. w okresie okupacji niemieckiej w ataku na strażnicę Grentzschutzu w Bubel Grannie, próbie odbicia Stanisława Lewickiego „Rogali” z Gestapo w B.Podl., walki w Zalesiu w końcu III 1944 z bojówką ukraińską.

W czasie służby w OP „Zenona” brał udział w walkach pod Turowem, Hołowczycami (V 1944), bitwy pod Jeziorami, starć pod Łomazami, Kozłami, Leszczanką-Witorożem, Janówką i wielu in. Podczas służby w ROAK, WiN walka z jednostkami ACz pod Ogrodnikami w IV 1945. Ataki na kilka posterunków MO, walka z UB. pod kolonią Komarno, udział we wzięciu do niewoli 32 żołnierzy sowieckich pod Kijowcem w pierwszej dekadzie VI 1945, obrona przed obławą jednostek wojska pod Sokulem w VII 1945 i wielu in.

Aresztowany we wsi Wandopol, raniony, po przebiciu się z obławy w Zakalinkach 2 lI 1947. Skazany na karę śmierci wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w L. na sesji wyjazdowej w S. w d. 27 X 1947, zamienioną na podstawie amnestii na 15 l. więzienia. Przebywał w najcięższych zakładach karnych: S., Wronki, Rawicz, Strzelce Opolskie. Zwolniony 2 lI 1957.

Rodzina Cz. była szykanowana przez UB. Wielokrotne najścia na dom funkcjonariuszy UB., milicji, przetrzymywanie w aresztach ż. Sabiny. Na skutek uwięzienia Cz. zapadł na zdrowiu. Do połowy l. 80. XX w. prowadził z żoną niewielkie gospodarstwo rolne w kol. Zakalinki. Nie należał do żadnej organizacji kombatanckiej. W latach 80. brał udział w spotkaniach rocznicowych środowiska żołnierzy byłego OP 34 pp. „Zenona” w Leśnej Podl. i Serpelicach. 

Cz. był odznaczony Medalem Wojska po raz 1, 2, 3 i 4 nadanym w Londynie 15 VIII 1948, a także Krzyżem AK nadanym w Londynie 26 VI 1985.

Zm. 22 III 1989, pochowany na cm. w Konstantynowie. Ż. po jego śmierci zamieszkała w Białej Podl. (1997). Należała do Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Zm. w Białej Podl. 29 III 2010. Pochowana na cm. w Konstantynowie.

Sąd Woj. w S. postanowieniem z d. 10 XI 1993 (w sprawie Ko 151/93/un) stwierdził nieważność wyroku Wojskowego Sądu Rejonowego z X 1947 (w sprawie Sr 1076/47 uznając, że Kazimierz Cz. prowadził działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, a skazanie nastąpiło z przyczyn politycznych związanych z walką o suwerenność i niepodległość Państwa Polskiego.

 

Bechta M. (redaktor prowadzący), Barczyński M., Mioduszewski T., Kopiński J., W matni. Z dziejów podziemia niepodległościowego na Podlasiu w latach 1939-1956, B.Podl.-W. 2008, s. 156; Wereszko A., W szeregach walczącego Podlasia. Zapiski oficera Armii Krajowej i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, B.Podl. 2006, s. 207; Łukaszuk S., Był więc ODDZIAŁ, jeden z wielu, byli chłopcy tak jak inni...Powstanie i działalność OP. 34pp. 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty AK dowodzonego przez Stefana Wyrzykowskiego ps. Zenon, Łódź 2011, s. 42. 

(autor Dariusz WOLIŃSKI)