CIEKOT Szczepan


Ur. 27 XI 1885 w Skokowie (pow. puławski). Jego o. Andrzej, małorolny chłop, nie mogąc wyżywić rodziny z uprawy ziemi imał się różnych prac zarobkowych. Mimo trudnej sytuacji materialnej, dzięki zaangażowaniu m. Marianny, nauczył się czytać i pisać. Rodzina Ciekotów zmieniała miejsce zamieszkania trzykrotnie.

W 1889 osiedliła się na zakupionych 12  12 morgach ziemi z rozparcelowanego majątku morgach ziemi z rozparcelowanego majątku Mazanów (dzisiejsza gm Mazanów (dzisiejsza gm. Józefów, woj. lubelskie), w 1892 przeniosła się do pobliskiej wsi Stefanówka, a w 1903 do Czurył w dzisiejszym pow. siedleckim. Od 1898 terminował u cieśli, nast. pracował w tym zawodzie samodzielnie. Po przeprowadzce do Czurył C. zatrudnił się przy budowie linii kolejowej S.  - Bołogoje. Gdy budowa się zakończyła, pomagał o. w robotach ciesielskich. W 1906 ożenił się z pochodzącą również Lubelszczyzny Józefą Parchetą. Wówczas dostał też nakaz stawienia się na komisję poborową armii carskiej mimo faktu, że był jedynym dorosłym synem w rodzinie, co według, co według ówczesnych przepisów zwalniało go ze służby wojskowej. Aby uniknąć wcielenia do armii, wyjechał nielegalnie do Chicago w Stanach Zjednoczonych, gdzie przebywali na emigracji dwaj jego szwagrowie. Po przepracowaniu roku w fabryce i upewnieniu się, że po jego przyjeździe do Polski nie grożą mu konsekwencje prawne, wrócił do o konsekwencje prawne, wrócił do ojczyzny w 1907.

Po powrocie, w rodzinnej miejscowości Czuryły, C. zorganizował tajną szkołę, w której prowadził również kursy wieczorowe dla dorosłych. W uzgodnieniu z Okr. Tow. Rolniczym w S. postanowiono założyć kółko rolnicze. Na miejsce zebrań wyznaczono wieś Cielemęc w celu pozyskania do współpracy mieszkających w niej przedstawicieli szlachty. Kółko powstało na początku 1909. Na jego pierwszym zebraniu wybrano zarząd, do którego wszedł również C., prezesem został Stanisław Cielemęcki. Po uk. kursów rolniczych zorganizowanych przez Okr. Tow. Rolnicze w S. założył w 1910 mleczarnię w Czuryłach, której był kierownikiem. W l. 1912-1914 był instruktorem Wydz. Mleczarskiego CTR w W.

Następ. pracował na własnym gospodarstwie, najpierw w Smolance (pow. łukowski). Nowy etap działalności gospodarczej C. rozpoczął się w 1922 wraz z jego przeprowadzką do Chodowa (pow. siedlecki), gdzie nabył resztówkę poparcelacyjną. Resztówka została mu przydzielona przez Okr. Urząd Ziemski w S. za wcześniejsze zasługi i za zobowiązanie do polepszenia sytuacji gospodarczej zacofanej wsi. C. był wówczas jedynym chłopem w woj. lubelskim, który mógł nabyć taką resztówkę.

W Chodowie C. założył kółko rolnicze, któremu przew. przez 10 l. Pierwsi członkowie w większości byli byłymi fornalami. Jako że Chodów często nawiedzały pożary, kolejną inicjatywą członków kółka było utworzenie we wsi OSP. C. jako prezes kółka rolniczego był głównym pomysłodawcą nowych przedsięwzięć gospodarczych. Zachęcał m.in. chodowskich chłopów do zakładania poletek doświadczalnych, dzięki którym można było sprawdzić efektywność nawozów i nowych metod upraw. Kółko rolnicze było inicjatorem komasacji gruntów, która została przeprowadzona w Chodowie w 1930, ułatwiając rolnikom uprawę pól. Oprócz kółka rolniczego ważnym przedsięwzięciem C. w Chodowie było założenie pionierskiego wówczas gospodarstwa ogrodniczego. Na początku l. 20 w regionie uprawą warzyw zajmowało się tylko kilku ogrodników z S. Gospodarstwo C. było pierwszą handlową plantacją warzyw na wsi w pow. siedleckim. 

Od 1 V 1916 w POW, organizator placówki w Czuryłach. Od 1917 należał do PSL, organizator PSL „Wyzwolenie” w pow. siedleckim. Poseł na Sejm Ustawodawczy, w 1919 uzyskał mandat z listy nr 2 (PSL „Wyzwolenie”), Okręg Wyborczy nr 18 (Siedlce); czł. klubów PSL „Wyzwolenie” i PSL; pracował w komisji robót publicznych, w V 1920 zrezygnowal z mandatu na rzecz Aleksandra Niedbalskiego (zob.). W IV 1919 oddelegowany przez klub PSL Wyzwolenie” do komisji śledczej do zbadania przyczyn zajść w Pińsku. Na przełomie 1919/1920 przeszedł do PSL „Piast” (czł. ZP w S. i ZW w W., czł. Rady Naczelnej), dwukrotnie kandydował w wyborach do Sejmu z list państwowych: 1922 z listy nr 1 i 1928 z listy nr 25. Od 1931 w SL, czł. władz pow. i woj.

Przez cały okres międzywojenny czł. rad nadzorczych wszystkich spółdzielni w pow., kilkakrotnie sprawował funkcję prezesa Spółdzielni Rolniczo-Handlowej i Kasy Stefczyka w S. W l. 1919-1928 czł. Centralnego Związku Kółek Roln., jednocześnie 1923-1926 prezes Okr. Tow. Roln. w S., 1936-1939 czł. Rady Wojewódzkiej Tow. Organizacji i Kółek Roln. w L., 1938-1939 czł. Komitetu Kultury Wsi, rady programowej w komisji rolnej Polskiego Radia. Organizator strajku chłopskiego 1932 w pow. siedleckim. Patron młodzieży wiejskiej - w jego domu w Chodowie 2-11 VII 1937 odbyła się Ogólnopolska Konferencja Ideowo-Programowa działaczy ZMW RP. W czasie okupacji czł. Rady Nadzorczej Zw. Spółdzielni Spożywców RP. Po wojnie czł. PSL, od 1949 w ZSL. Od 1948 czł. Naczelnej Rady Spółdzielczej. Jego gospodarstwo w Chodowie stało się ośrodkiem kultury rolniczej przyczyniając się do upowszechnienia warzywnictwa w pow. 

Napisał Wspomnienia 1885-1964 (wyd. 1, W. 1969; wyd. 2, 1970), wydane pośmiertne w oprac. synowej Hanny Ciekotowej. Autor wielu artykułów m.in., w: „Przewodniku Gospodarskim”, „Przewodniku Kółek i Spółek Rolniczych w Królestwie Polskim”, „Zielonym Sztandarze”, „Życiu Podlasia” oraz pogadanek dla rolników w Polskim Radio.

Odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta (1929), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1928), Medalem 3 Maja.

Z ż. Józefą miał ośmioro dzieci: Władysława (1907) zginął w Katyniu (zob.), Julię (1908), Bronisławę (1912), Władysławę (1914), Irenę (1916), Tadeusza (1920), Jadwigę (1924) i Józefa (1931).

Zm. 30 XII 1964 w Chodowie. W Chodowie istnieje Dom Kultury im. C., na ścianie, przy wejściu jest tablica poświęcona byłemu posłowi, również w S. znajduje się ul. im. C. 


Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Makieta, Warszawa 1989, s. 71–72 (tu błędna data ur.); Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, t. I, A–D, oprac. autorskie M. Smogorzewska, red. nauk. A. K. Kunert, W. 1998, s. 288–289; Grzegorek L., Słownik biograficzny związanych z woj. siedleckim twórców i krzewicieli kultury, A-K, S. 1983, s. 39–42; Kto był kim w Drugiej Rzeczpospolitej, red. nauk. J. M. Majchrowski, przy współpracy G. Mazura i K. Stepana, W. 1994, s. 254 (oprac. J. Hampel); Szczepan Ciekot. Społecznik z Chodowa, oprac. U. Welik, E. Talacha-Koperkiewicz, [w:] Ludzie Gminy na Medal, S. 2012, s. 47-51; Ciekot Sz., Wspomnienia 1885-1964, wstęp J. Chałasiński, oprac. H. Ciekotowa, W. 1969; Szczechura T., Ruch ludowy w Siedleckiem, W. 1984; Koradaczuk S., Siedlecka Księga Chwały 1914-1944. Mieszkańcy regionu w walce o niepodległość, S. 2018, s. 19; Grzegorczuk D., 75. rocznica Ogólnopolskiej Konferencji Ideowo-Programowej Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej „Wici” w Chodowie (2–11 lipca 1937 roku), „Szkice Podlaskie” z. 19-20, 2011-2012, s. 365-381; Rzepecki T., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 roku, Poznań 1920, s. 143 (fot.), 144, 278, 285; Lista posłów do Sejmu Ustawodawczego  Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 12 kwietnia 1919 r., [W. 1919], s. 5; Skład osobowy Sejmu Ustawodawczego Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 20 stycznia 1920, [W. 1920], s. 8, 33; Arch. ZHRL, Życiorys Sz. C., sygn. Ż–50.

(autor Dariusz GRZEGORCZUK)