Ur. się 29 IX 1886 we wsi Góry, gm. Markuszów, pow. puławski, w rodzinie chłopskiej, jako s. Leonarda i Marianny z Piechów, właścicieli dziewięciomorgowego gospodarstwa. Braćmi jego byli Stanisław (1889-1982), rolnik, spółdzielca, działacz ruchu ludowego, Bolesław (1898-1943), działacz ZMW RP „Wici”, PSL „Wyzwolenie” i SL, zamordowany w obozie koncentracyjnym w Majdanku, oraz Jan, czł. ZMW „Wici”, podczas II wojny w BCh (ps. „Strug”), po wojnie był czł. ZSL.
S. naukę zdobywał w szk. rolniczej w Pszczelinie. W l. 1900-3 należał do kolporterów nielegalnego „Polaka” na terenie pow. puławskiego. Od 1904 r. związał się z Polskim Związkiem Ludowym (PZL), uczestniczył m. in. w akcjach na rzecz przywrócenia jęz. pol., brał udział w licznych manifestacjach. W pierwszych dniach XII 1905 wziął udział w zjeździe organizacyjnym PZL. Aresztowany 18 XII 1905 za napad na fabrykanta Gecla w Końskowoli. Pocz. osadzony w więzieniu na Zamku Lubelskim, następnie w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Wyrokiem Warszawskiego Wojennego SO uniewinniony. Po odzyskaniu wolności działał w organizacji radykalnej inteligencji „Światło”, współpracując m.in. ze Stefanem Żeromskim w Polskiej Macierzy Szkolnej na rzecz utworzenia pol. szkolnictwa.
Na pocz. 1906, w porozumieniu z Jadwigą Dziubińską i Wojciechem Wójcikiem, przyczynił się m.in. do założenia ochronki na terenie gm. Markuszów, w której przygotowywano młodzież do pracy oświatowo-społ. i niepodległościowej. W rodzinnych stronach działał ponadto w teatrze ludowym, którego był współzałożycielem, współorganizował kursy dla analfabetów, bibl. i czytelnię. Kolejne lata w działalności społ.-polit. S. przyniosły współpracę z prasą PZL, m.in. z „Zagonem”, „Życiem Gromadzkim”, do których przesyłał korespondencje o stanie oświaty i sytuacji wsi polskiej. Od 1911 r. zaangażowany był także w Tow. Kółek Rolniczych im. S. Staszica, pełniąc funkcję instruktora oraz nadsyłając do „Zarania” szereg korespondencji.
Nowy rozdział w jego działalności społ.-polit. przyniosło osiedlenie się w Kałuszynie, niewielkim miasteczku w pow. nowomińskim, w większości zamieszkałym przez Żydów. S. dał się wówczas poznać jako dobry organizator, od samego pocz. zaangażował się w działalność wielu organizacji kulturalnych, społ. i polit. Wraz z żoną, Stanisławą z Chrościckich, prowadził gospodarstwo ogrodnicze, zakupione z tzw. resztówki większego majątku ziemskiego. W X 1914 podpisał protest przeciwko roli i charakterowi powołanego przez koła endeckie i konserwatywne Komitetu Narodowego Polskiego. Aktywnie działał w organizacjach niepodległościowych, m. in. od 1910 r. w Związku Strzeleckim, następnie w POW, w której aż do odzyskania niepodległości sprawował stanowisko komendanta poczty. Od pocz. 1917 był osobą, na której spoczywał cały ciężar ruchu niepodległościowego w pow. mińskim. W jego domu szukało schronienia przed aresztowaniem wiele osób, m.in. Władysław Kusiński, czł. Pogotowia Bojowego PPS.
S. nie tracił także kontaktów z ruchem ludowym. Od 1917 r. był korespondentem „Wyzwolenia” i czł. zarz. spółki „Wyzwolenie”. W związku z powołaniem Tymczasowej Rady Stanu organizował w pow. mińskim liczne wiece poparcia, m. in. w Kałuszynie, Kuflewie. W I 1918 wszedł w skład spółki, powołanej na zjeździe udziałowców, pod nazwą „Wydawnicza Spółka Ludowa – F. Stasiak, B. Stolarski i Spółka”, wydającej „Wyzwolenie”, gł. organ prasowy PSL „Wyzwolenie”. Z ramienia rządu Jędrzeja Moraczewskiego mianowany został komisarzem na pow. miński, stając na czele tworzących się pol. władz administracyjnych. Następnie pełnił funkcję starosty pow. mińskiego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919-20 przydzielony do pracy w Biurze Propagandy przy Radzie Ministrów. Po rozłamie wśród ludowców odszedł do „Piasta”. W l. 1921-3 był czł. Rady Naczelnej PSL „Piast”. W wyborach 5 XI 1922 bezskutecznie ubiegał się o mandat poselski do Sejmu, kandydując z listy tego stronnictwa w okręgu Radzymin-Mińsk-Warszawa powiat.
Należał do Rady Parafialnej w Kałuszynie, zaangażowany w działalność Ochotniczej Straży Ogniowej, czł. Komitetu Budowy Remizy. Był także współzałożycielem i czł. Koła Młodzieży „Siew” w Kałuszynie. Dzięki staraniom S. zbudowano m.in. elektrownię miejską, wybrukowano główne ulice, w 1926 r. powołano s-kę akc., której zadaniem była budowa kolejki wąskotorowej Mrozy-Kałuszyn-Wierzbno (w planach było przedłużenie trasy do Węgrowa). Mimo pogarszającego się z roku na rok stanu zdrowia pozostał aktywny zaw. do końca życia, uczestnicząc w życiu społ.-polit. pow. mińskiego. Od 1921 r. pełnił m.in. funkcję wiceprezesa Okręgowego Związku Kółek Rolniczych w MM. Od VIII 1931 zaangażowany był również w prace Pow. Komitetu Pomocy Bezrobotnym w MM.
Zm. 22 IX 1934 w Kałuszynie. Pochowany na cm. par. w Kałuszynie. Zaraz po śmierci Rada Miasta Kałuszyn, chcąc uhonorować zasługi S., jednej z ulic miasta nadała jego imię. Za zasługi na rzecz odzyskania niepodległości odznaczony został w l. 30. XX w. Medalem Niepodległości. Z małż. ze Stanisławą z Chrościckich (1896 – 1971) miał dwóch s.: Franciszka (1918-44) i Ryszarda (1920-42). Obydwaj byli żołnierzami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Franciszek poległ w bitwie pod Monte Cassino. Spoczął na Polskim Cm. Wojennym w Monte Cassino. Ryszard zginął w bitwie pod Tobrukiem, pochowany został w Aleksandrii w Egipcie.
PSB (Gmitruk J.); Chróścicki W., Uhonorować Stasiaków, „Co Słychać” 2000, nr 4, s. 4 oraz nr 6, s. 4; Noiński E., Franciszek Stasiak (1886–1934) – zapomniany działacz ludowy i niepodległościowy, [w:] Na ścieżkach mazowieckiej i podlaskiej krainy. Księga poświęcona pamięci Profesora Arkadiusza Kołodziejczyka, praca zbiorowa pod redakcją T. Skoczka, W. 2015, s. 439-50; „Kurier Warszawski” 1934, nr 262, s. 20 (nekr.); Stasiak F., Działalność niepodległościowa na terenie powiatu Mińsko-Mazowieckiego od 1914 do 1918 r., [w:] Jednodniówka powiatu Mińsko-Mazowieckiego z okazji dziesięciolecia Niepodległości Państwa Polskiego 11 XI 1918 – 11 XI 1928, MM 1928, s. 6-9; Dzikowski B., Z przeżyć chłopskich (1903-1905), „Niepodległość” 1931, t. 3, s. 136; Janiszewski W., POW w powiecie mińskim, "Wiadomości Mińsko-Mazowieckie” 1933, nr 9, s. 1-6; Mazurek J., Wspomnienia chłopa-peowiaka, „Niepodległość” 1933, t. 2, s. 292, 294, 295; Rydel W., Historia małego człowieka, Melbourne 1966, s. 249-52; Chróścicki W., Urzędy i urzędnicy Kałuszyna w okresie międzywojennym. Wspomnienia kałuszyńskie, „Rocznik Kałuszyński” (dalej „RK”) 2006, z. 6, s. 200; Chróścicki W., Kałuszyn w czasach II Rzeczypospolitej. Wspomnienia z lat 1918-1939, „RK” 2007, z. 7, s. 133-40; Żurek F., Powiat krasnostawski w walce o wolność. (Od upadku powstania styczniowego do wybuchu wojny światowej), „Niepodległość” 1935, t. 11, s. 377; Piątkowski W., Dzieje ruchu zaraniarskiego, W. 1956, s. 23, 32, 82, 204; Brzeziński S. J., Polski Związek Ludowy. Materiały i dokumenty, wyboru dokonał i wstępem opatrzył Cz. Wycech, W. 1957, s. 216-7; Kowalczyk S., Kowal J., Stankiewicz W., Stański M., Zarys historii polskiego ruchu ludowego, t. 1: 1864-1918. Makieta, W. 1963, s. 132, 135, 140, 179; Szczechura T., Ruch ludowy w Siedleckiem, W. 1984, s. 42, 58-9, 68, 76, 263, 272; Noiński E., Z dziejów Ochotniczej Straży Pożarnej w Kałuszynie w latach 1902–1939, „RK” 2006, z. 6, s. 68; Kołodziejczyk A., Przemiany w oświacie i kulturze wsi Królestwa Polskiego w dobie rewolucji 1905 roku, [w:] Dziedzictwo rewolucji 1905-1907, pod red. nauk. A. Żarnowskiej, A. Kołodziejczyka, A. Stawarza i P. Tusińskiego, W.-Radom 2007, s. 234; Krawczak T., Kałuszyńscy Żołnierze Niepodległości, „RK” 2008, z. 8, s. 16-9; Kuligowski J., Okręgowe Towarzystwo Organizacji i Kółek Rolniczych w Mińsku Mazowieckim. (Z dziejów organizacji rolniczych do 1939 roku), „Rocznik Mińsko-Mazowiecki” 2008, z. 16, s. 9; Cygan J., Cygan W. K., Ziemia mińska na drodze do niepodległości 1914-1921, W.-MM 2008, s. 12, 16, 46, 115; Kłos L. M., Mińsk Mazowiecki. Miasto i powiat w drugiej Rzeczypospolitej, W. 2010, s. 35, 41, 56, 65, 78, 97, 167, 230; Kuligowski J., Życie społeczno-gospodarcze i kulturalne powiatu mińskomazowieckiego w l. 1918-1939, MM 2013, s. 14, 16, 23, 39, 81, 87, 116, 117, 164, 267, 277, 364, 386, 431; Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego, t. 1: 1864-1918, zebrali i opracowali K. Dunin-Wąsowicz, S. Kowalczyk, J. Molenda i W. Stankiewicz, W. 1966, s. 359-60; Arch. Par. w Kałuszynie, Księga zmarłych za r. 1934 (akt zgonu); Muz. X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej (Oddział Muzeum Niepodległości w W.), Kartoteka więźniów X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej (hasło bioblibliograficzne Stasiak Franciszek).
(autor Emil NOIŃSKI)