Ur. się 26 III 1910 w Drążgowie (ob. gm. Ułęż, pow. ryckim) jako s. Aleksandra i Katarzyny z Bartysiów prowadzących małe gospodarstwo rolne. Rodzina była liczna – najstarszy brat Aleksander (zob.), znany z działalności polit. w PSL „Piast”, w V 1920 otrzymał mandat poselski z okręgu siedleckiego, ale przede wszystkim ceniony propagator oświaty i naucz. w szk. siedleckich, dyr. Powiatowej Szk. Rolniczej w Wacynie. Pozostali dwaj bracia to Jan i Marian, zajmujący się rolnictwem, oraz dwie siostry: Genowefa wraz z mężem prowadziła niewielkie gospodarstwo rolne i Helena – żona naucz. w szk. powsz. w Drążgowie.
Po ukończeniu w 1921 r. 4-oddziałowej szk. powsz. w Drążgowie N. za namową brata Aleksandra przybył do S. i rozpoczął naukę w Państw. Gim. im. Bolesława Prusa. W 1928 r. wstąpił na Wydz. Prawa UW. Przez cały czas studiów doskwierały N. ciężkie warunki materialne, co odbiło się na jego zdrowiu, bowiem wkrótce zapadł na gruźlicę. Po uzyskaniu dyplomu ukończenia studiów w 1932 r. otrzymał nominację na aplikanta w SO w Radomiu. W związku z tym, że posada aplikanta była niepłatna N. zarabiał na życie pracując jednocześnie jako naucz. w Szk. Rolniczej w Wacynie pod Radomiem. W IV 1936 złożył egzamin sędziowski, a w VI t. r. otrzymał nominację na asesora sądowego. Od tego czasu N. pracował jako asesor w różnych sądach grodzkich okr. Radomskiego, m.in. w Białobrzegach, Lipsku, Kozienicach, Staszowie. W I 1939 został mianowany sędzią grodzkim w Staszowie i pracował na tym stanowisku do 7 IX – do chwili wkroczenia do Staszowa wojsk niem. Jako cywil brał udział w walkach pod Staszowem i Osiekiem.
N. nie chciał pracować w sądownictwie w warunkach okupacji niem., za co był poszukiwany, dlatego musiał się ukrywać, wrócił w swoje rodzinne strony do Drążgowa. Pozostawał w tym czasie w stałym kontakcie z bratem Aleksandrem – czynnym politykiem Stronnictwa Ludowego, współpracującym z Maciejem Ratajem i Norbertem Barlickim. Niestety, w XII 1940 Aleksander został aresztowany, a w III 1941 rozstrzelany w Oświęcimiu. Na całym dalszym życiu i postawie N. odcisnęły piętno również dalsze aresztowania innych czł. rodziny: brata ciotecznego Juliana Bartysia – wywiezionego do Dachau i tam zamordowanego, czy brata stryjecznego Witalisa Niedbalskiego zamordowanego w Dęblinie. Z powodu złego stanu zdrowia N. nie brał bezpośredniego udziału w walce zbrojnej, działał za to aktywnie przy kolportażu prasy wśród okolicznej ludności, którą otrzymywał będąc w stałym kontakcie ze swoim stryjem Franciszkiem – działaczem BCh. Oprócz tego przez cały okres okupacji prowadził tajne komplety gimnazjalne w rodzinnym Drążgowie i Sobieszynie. Wychowankowie byli jego dumą, większość z nich studiowała potem na wyż. uczelniach.
Od X 1944 pracował już oficjalnie jako naucz. w Spółdzielczej Szk. w Sobieszynie wykładając prawoznawstwo. W 1945 r. N. jako naucz. prowadził lekcje: z jęz. pol., historii, łaciny i geografii w Samorządowym Gim. i Lic. Ogólnokształcącym w Sobieszynie. We IX 1947 N. został wpisany na listę adwokatów przez Radę Adwokacką w W. i otworzył prywatną praktykę w Sobolewie przy ul. Ogrodowej 2. O jego przydatności w adwokaturze gorąco zapewniali starsi koledzy przekonując, że „Zakres jego wiedzy oraz zamiłowanie dają gwarancję, że zawód adwokata będzie spełniać z należytą godnością i uczciwością”. Jednym z powodów przejścia N. do adwokatury była konieczność pomocy rodzinie zmarłego brata Aleksandra; Helena Wanda i Aleksander Bohdan traktowali stryja jak ojca. Sytuacja skomplikowała się, kiedy oboje zapadli na gruźlicę.
Jeszcze przed II woj. świat., pracując jako sędzia grodzki, aktywnie działał na rzecz okolicznej społeczności. W l. 1926-39 należał w Drążgowie do ZMW RP „Wici” – brał czynny udział w organizowaniu i uświadamianiu społeczeństwa wygłaszając odczyty. Od 1949 r. pełnił funkcję przew. Gminnego Komitetu Obrońców Pokoju w Sobolewie oraz podsekretarza Komisji Popularyzacji Prawa przy tamtejszym sądzie. Aktywnie również działał w Punkcie Konsultacyjnym o Projekcie Konstytucji. W 1952 r. został czł. Gminnego Komitetu Frontu Narodowego w Sobolewie, działał również w Komisji Oświaty i Kultury Prezydium GRN. Obok aktywnej pracy w organizacjach społ. N. był również czł. Zrzeszenia Prawników Polskich w W. Do partii polit. nie należał, natomiast starał się, jak sam pisał, „realizować zasady demokratyczne w życiu codziennym i jako adwokat, pomagając biednym i pokrzywdzonym”.
Kariera mecenasa N. trwała do końca 1983 r. – decyzją Okręgowej Rady Adwokackiej w S. został skreślony z rejestru czł. Zespołu Adwokackiego nr 2 w Garwolinie uzyskując wiek emerytalny.
Zm. 2 IX 1993 w Józefowie, gdzie mieszkał od 1958 r. Został pochowany na miejscowym cm. W 1952 r. N. ożenił się z Krystyną Błaszczak – urzędniczką w Centralnym Urzędzie Przemysłu Tłuszczowego w W., po urodzeniu c. Grażyny zajęła się domem.
Niedbalska G., Adwokat Tadeusz Niedbalski (1910-1993). Sędzia, działacz ludowy, nauczyciel, adwokat, „Palestra” 2010; AZORAwS, Okręgowa Rada Adwokacka w W., Akta personalne N., sygn. Nr 896.
(autor Danuta SOWIŃSKA)