Ur. 10 XI 1884 w Wąsoszu, gm. Piotrkowice, pow. koniński, s. Jana i Marianny z Radoszkiewiczów. Wykształcenie średnie zdobywał w Koninie i w Kaliszu, a następnie, wg tradycji rodzinnej, naukę kontynuował w Petersburgu, zdobywając zawód technika mechanika. Obok jęz. ojczystego biegle władał jęz. ros. i niem. Przed I woj. świat. prowadził w Koninie zakład ślusarsko-mechaniczny. Podczas I woj. świat. organizował tabory naprawiające sprzęt wojsk. W l. 1927-8 pełnił funkcję naczelnika OSP w Kałuszynie. Zaangażowany w tworzenie jednostek OSP w okolicach Kałuszyna.
We IX 1939 przeznaczył na Fundusz Obrony Narodowej wiele cennych dla rodziny rzeczy. W czasie walk o miasto 11-12 IX 1939 spontanicznie włączył się do walki z Niemcami, ponosząc śmierć w walce. Wg jednej z wersji K. miał zorganizować oddział z miejscowych rezerwistów i z rozbitych jednostek WP, które wycofywały się przez Kałuszyn i na czele tego oddz. włączyć się do walki. Z zorganizowaną przez siebie grupą ludzi, uzbrojonych w karabiny, dubeltówki, noże, siekiery, widły, runął na Niemców, którzy po krótkotrwałej walce uciekali w popłochu. Następnie dołączył się do oddziału mjr. Władysława Zarzyckiego. Wg innej z wersji K. stanął na czele tego oddz. i włączył się do walki otwierając ogień z ręcznego karabinu maszynowego ustawionego na wieży kościelnej. Później walczył w rejonie cm. kat., gdzie też poległ 12 IX 1939. Dzięki bohaterskiej postawie pośmiertnie zyskał sławę bohatera walk z Niemcami w boju o miasteczko. „Widzieliśmy w nim cząstkę społeczeń-stwa. Był dla nas symbolem jedności społeczeństwa z wojskiem. (…) Korzystałem z jego informacji, jeśli chodzi o topografię miasteczka i okolicy” – pisze mjr W. Zarzycki.
Pochowany został na cm. par. w Kałuszynie. Z małż. ze Stanisławą z Krzanowskich (13 VIII 1888 - 10 II 1953) miał c. Marię. W 1948 r. decyzją Min. Obrony Rządu Polskiego w Londynie za dzielność w kampanii wrześniowej K. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Po wojnie jednej z ul. Kałuszyna nadano jego imię.
Łamaszewski J., Pilawski W., Księga pamięci funkcjonariuszy pożarnictwa i strażaków ochotników 1939-1945, W. 1986, s. 201 (błędne daty ur. i śmierci); Sieradzińska E., Kalbarczyk I., Kim był Zygmunt Krauze? Wspomnienia wnuczek, „Rocznik Kałuszyński” (dalej „RK”) 2001, nr 5, s. 2; Mejszutowicz S., Zygmunt Krauze – fakty i mity, czyli rzecz o lokalnym bohaterze, „RK” 2009, z. 9, s. 35-42; Truszkowski S., Mój wrzesień. Wspomnienie z kampanii 1939 r., W. 1971, s. 144-5; Biały E., Wspomnienia z września 1939 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1982, nr 4, s. 158-60; List Władysława Zarzyckiego do P. Sieradzińskiej z 31. 10. 1959, „RK” 2001, z. 1, s. 53-6; Strychalski J., Bitwa pod Kałuszynem 11-12 września 1939, S. 1985, s. 15, 33; Królikowski H., 6 Pułk Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, „Szkice Podlaskie” 2001, z. 9, s. 196; Noiński E., Z dziejów Ochotniczej Straży Pożarnej w Kałuszynie w l. 1902-1939, „RK” 2006, z. 6, s. 72; Noiński E., Bitwa pod Kałuszynem 11-12 września 1939 roku – karta chwały oręża polskiego w kampanii wrześniowej, „Rocznik Mińsko-Mazowiecki” 2008, z. 16, s. 43-56; „Wrocławski Tygodnik Katolików” 1979, nr 30; „Tygodnik Powszechny” 1979, nr 35; 1980, nr 1; Arch. Par. w Kałuszynie, Księga zmarłych w 1939 r. (akt nr 74 z 25 X 1939); Izba Regionalna Pamięci Narodowej przy Gim. im. 6. Pułku Piechoty Le-gionów Józefa Piłsudskiego w Kałuszynie (fot. K., mps życiorysu, oryginał listu W. Zarzyckiego do P. Sieradzińskiej z 1959 r.).
(autor Emil NOIŃSKI)