LIPOWIECKI Andrzej

L ur. się 24 III 1947 r. w Terespolu nad B., s. Edwarda i Jadwigi z d. Hodyniuk. Mąż Barbary z Sacewiczów, z którą przeżyli w związku sakramentalnym ponad 50 l. Małż. to wydało na świat, wychowało i wykształciło czterech s.: Jerzego, Piotra, Wojciecha i Tomasza.

Genealogia rodziny L sięga różnych zakątków I Rzeczypospolitej, a mianowicie ziemi sandomierskiej, Podola, a także pobliskiego Brześcia. Szk. podst. uk. w rodzinnej miejscowości, a dalszą naukę pobierał w P., w którym uk. renomowane wówczas Tech. Kolejowe ze specjalnością technik zabezpieczenia ruchu kolejowego. Podczas jednej z rozmów L powiedział mi, że w tymże technikum miał zajęcia z chemii z panią prof. Joanną Fibak, matką słynnego polskiego tenisisty Wojciecha Fibaka. Później L kontynuował naukę na Politechnice Świętokrzyskiej w Kielcach, gdzie uk. studium zaoczne na dwóch fakultetach: automatyka kolejowa oraz organizacja transportu.

Początki swojej pracy zawod. L związał z PKP w Małaszewiczach, bardzo ważnym suchym porcie przeładunkowym w naszym kraju. L sumiennie pracował tam przez kilka dekad jako zawiadowca automatyki i kontroler ruchu kolejowego. Po przejściu na emeryturę w 2007 r. podtrzymywał tę współpracę jako inspektor nadzoru budowlanego urządzeń automatyki kolejowej.

Jeszcze jako młody inż. na kolei, równolegle z pracą zawod. kontynuował swoją dziecięcą i młodzieńczą pasję jaką było modelarstwo. Wiąże się ono z działalnością społ., która rozpoczęła się w modelarni prowadzonej w Szk. Podst. nr 1 w Terespolu na pocz. l. 80. XX w., na zapleczu pracowni wychowania technicznego, której gospodarzem był naucz. plastyki i zajęć praktyczno-technicznych pan Augustyn Kuszneruk. Będąc czł. koła plastycznego w tej szk. w l. 1980-1984 często widywałem L wraz z panem Andrzejem Kwiatkowskim oraz ich uczniami, młodymi modelarzami, jak krzątają się wśród licznych materiałów potrzebnych do zbudowania modelu samolotu czy statku. To zaplecze było wspólne zarówno dla czł. koła plastycznego, jak i czł. modelarni, tak więc kontakty z pasjonatami modelarstwa były częste i oparte na wzajemnym okazywaniu sobie życzliwości.

W późniejszym okresie pracownia modelarska pod profesjonalną opieką L, instruktora tej dziedziny sztuki, działała przy Lud. Klubie Sportowym w Terespolu, a także przy Miejskim Ośrodku Kultury. L prowadził także szeroką działalność modelarską w Domu Kultury Kolejarza w Małaszewiczach. Z modelarstwem wiąże się również udział w zawodach. I tutaj L sprawdzał się w roli bardzo dobrego organizatora licznych zawodów modeli samolotów, szybowców i rakiet, a także w charakterze sędziego. Był zasłużonym organizatorem, współorganizatorem oraz sędzią na zawodach w B.Podl., Białymstoku i innych miejscowościach na ścianie wschodniej.

Sztuka modelarska była realizacją dziecięcych marzeń, a zarazem odskocznią od szarej rzeczywistości okresu komunizmu. L wykorzystywał ten czas pracy i jednocześnie wypoczynku również, a może przede wszystkim do wychowania patriotycznego młodego pokolenia modelarzy. Przekazywał im rzetelną wiedzę historyczną, której ci młodzi ludzie nigdy nie usłyszeli na lekcjach historii czy nawet w domu. Był z natury bardzo dobrym pedagogiem, umiał słuchać ludzi i w sposób prosty oraz ze znaną sobie swadą, przekazywał z wielkim zapałem posiadaną ogromną wiedzę. Sam się ustawicznie dokształcał, i swoim entuzjazmem emanował w najbliższej rodzinie, zachęcał swoich synów i ich rodziny do czytania i studiowania wartościowych książek. Był wielkim autorytetem dla wnuków, zawsze starał się znaleźć czas dla nich na wspólne spotkanie, wysłuchanie ich problemów, na rozmowę z nimi, na podnoszenie ich świadomości o chlubnej historii naszego kraju. W sposób taktowny motywował ich do nauki oraz do pokonywania codziennych trudności z przekonaniem, wytrwałością i radością.

Wielkim marzeniem L było opisanie historii życia Aleksandra Nowaka, przedwojennego wójta Terespola, który pochodził z Małaszewicz Dużych. Przed pierwszą wojną światową wyjechał on do Ameryki, gdzie pracował przy produkcji Forda. Jak wybuchła wojna, wstąpił do armii Hallera i walczył z bolszewikami. L jak sam mówił, miłość do poznawania historii Polski zaszczepił mu jego dziadek ze strony o., który czytał bardzo dużo opracowań historycznych. W młodzieńczym okresie, gdy uczył się w P. tę pasję historyczną dodatkowo rozwinął Bogusław Wolniewicz, późniejszy prof. filozofii, logik i publicysta.

Kolejnym przejawem twórczych działań społ. L było utworzenie w 2010 r., wespół z kolegami emerytami: Wiesławem Jurkiem, Karolem Niczyporukiem, Krzysztofem Tarasiukiem, Kazimierzem Michalakiem i Jerzym Czerniakiem, Koła Miłośników Fortyfikacji i Historii. L był spirytus movens tej chlubnej inicjatywy. Przedstawiciele Koła zaopiekowali się zabytkową „Prochownią” z 1913 r., należącą do kompleksu Twierdzy Brześć. Wcześniej obiekt ten pełnił funkcję magazynu, a następnie pieczarkarni. Była to wyjątkowa oddolna inicjatywa pasjonatów historii z Terespola i okolic. Członkowie Koła wytrwałą, wręcz benedyktyńską pracą społ., przywrócili techniczny stan budynku do użyteczności publicznej, nadając jemu charakter miejskiego muz., które odwiedzają liczne wycieczki z kraju i z zagranicy. W wyremontowanych siedmiu salach „Prochowni” odbywają się wystawy okolicznościowe, występy artystyczne, prelekcje nauk. Znajdują się tu wystawy stałe: patriotyczna z replikami mundurów wojsk pol., etnograficzna z wystrojem wnętrz mieszkań sprzed 100 l., jest również sala militarna, lotnicza czy kolekcjonerska. W „Prochowni” znajduje się wiele eksponatów dotyczących historii m., rodzin i osób tu mieszkających czy czasowo przebywających. Wśród zbiorów muzealnych są stare dokumenty, zdjęcia, rzeczy użytku codziennego.

Dzięki wielkiemu znawstwu, cierpliwej i wytężone pracy L, powstała z jego inicjatywy sala kolejnictwa wraz z wielką makietą starego dworca kolejowego i okolic. Ostatnim dziełem L były dwie makiety: Terespola z l. 1800-1850 oraz Zamku Wazów w Błotkowie z XVII w. L z kolejnictwem i „Prochownią” związany był do końca życia.

L w l. 80. XX w. był działaczem Niezależnego Samorządnego Związku Solidarność. Wspierał różne inicjatywy patriotyczne aktywnie w nich uczestnicząc. Chętnie i twórczo brał udział w spotkaniach organizowanych przez Klub Patriotyczny z Terespola. Często spotykaliśmy się na ogniskach środowisk patriotycznych w Kostomłotach, którym przewodniczył ks. Zbigniew Nikoniuk.

W d. 2 X 2022 r. otworzyłem wystawę w „Prochowni” zatytułowaną „Tenis w Terespolu w roku jubileuszu 100-lecia Polskiego Związku Tenisowego”. To właśnie dzięki przychylności L doszło do zorganizowania tej wystawy. Kilka d. przed otwarciem jej, wraz z L wspólnie rozścielaliśmy materiał na stoły wystawowe, umieszczaliśmy książki o tenisie, stare przedwojenne drewniane rakiety, puchary, zdjęcia, i była to również sposobność do podjęcia rozmowy na ważne tematy. L podczas tych wspólnych prac cieszył się z tej inicjatywy, mówił jak ważna jest historia Polski, naszych małych Ojczyzn, i jej poszczególnych osób. Zachęcał też do tworzenia genealogii rodzinnych, do poszukiwania i kolekcjonowania pamiątek po przodkach, do przekazywania młodemu pokoleniu Polek i Polaków tego chlubnego dziedzictwa wiary, nauki, sztuki i kultury. Bardzo się radował gdy „Prochownię” odwiedzały liczne grupy turystów, rodziny wraz z dziećmi, a on mógł w porywający sposób przekazywać gościom jakże szeroką wiedzę związaną z historią Terespola, regionu i Polski.

Za tę tytaniczną i jakże pożyteczną pracę na rzecz upamiętniania historii m. i regionu L został odznaczony w V 2015 r. przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego srebrną odznaką „Za opiekę nad zabytkami”, zaś w d. 7 V 2021 r. otrzymał medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”.

L - Polak, katolik, patriota, mąż, ojciec, działacz Solidarności, współzałożyciel Koła Miłośników Historii i Fortyfikacji, pasjonat historii i modelarstwa, oddany społecznik, kolekcjoner, człowiek prawy kochający całym sercem Polskę. Zm. niespodziewanie 6 X 2022 r.

Jastrzębski A., Moje wspomnienie Andrzeja Lipowieckiego, „Goniec Terespolski” nr 96, (2/2022), s. 5; Wróblewski P., Wspomnienie o wielkim społeczniku-Andrzeju Lipowieckim, „Goniec Terespolski” nr 96, (2/2022), s. 4; Andrzej Lipowiecki – lider Koła Miłośników Fortyfikacji i Historii, [online], www.terespolskaplatformakultury.pl [dostęp 22.06.2023 r.]; https://m.youtube.com Andrzej Lipowiecki - współzałożyciel Koła Miłośników Fortyfikacji i Historii (Prochownia Terespol) [dostęp 22.06.2023]; Wywiad autora z Jerzym Lipowieckim, najstarszym synem Andrzeja Lipowieckiego, przeprowadzony w d. 21 V 2023 r.; Wywiad autora z Barbarą Lipowiecką, żoną syna Jerzego, przeprowadzony w d. 27 VI 2023 r. Wywiad autora z Przemysławem Wróblewskim, zrealizowany w d. 30 VI 2023 r..

(autor Piotr SZYSZKOWSKI)