Ur. 17 IV 1897 r. w MM, w rzemieślniczej rodzinie małż. Stanisława (1863-1918) i Małgorzaty z d. Federak (1857-1940) Chmielewskich. O. prowadził zakład stolarsko-trumniarski, matka odbierała porody. Ch. miała 10. rodzeństwa, dorosłości dożyli: Stanisław (1899-1945) i Julian (1899-1964). Bracia w l. 1917-1918 walczyli o niepodległość, a w 1920 r. z bolszewikami. Ch. uk. ros. szk. początkową, potem pensję Marii Grochowskiej w MM. Nie założyła rodziny. Po śmierci o., z matką i bratem Stanisławem prowadzili rodzinny zakład.
Od 1925 r. firma mieściła się przy mińskim Rynku, a obok znajdowała się żyd. jatka Oszlaków. Ch. zaprzyjaźniła się z Chają Esterą Oszlak (1910-1943) c. Moszka i Hinki z d. Mokobrockiej, która w 1935 r. wyszła za mąż za Zyskinda Bergera (1910-1942). Małż. mieli dzieci: Cyprę Dinę - Danutę (ur. 24 II 1940 r.) i Batię - Barbarę (ur. 21 I 1942 r.). 21 VIII 1942 r. podczas likwidacji mińskiego getta Chaja oddała dzieci pod opiekę Ch., która z powodu szmalcowników ukryła je. Pomógł rejent, volksdeutsch Kazimierz Hert (Herdt) i ks. z par. NNMP w MM. Danuta ostatecznie przetrwała na warszawskiej Pradze, a Barbara z fałszywą metryką u gosposi rejenta w MM. Ch. opłacała ich pobyt i regularnie odwiedzała. Po wojnie dzieci mieszkały z nią, ich matka zginęła w obozie „Kopernik”, ojca zastrzelono likwidując getto. Żyjąca w Izraelu ciotka chciała by dzieci z Ch. przyjechały do niej, na co nie wyraziły zgody. Z Ch. nawiązała się silna więź: (…) kochała nas mocniej niż wiele biologicznych matek. Miała też poczucie misji i odpowiedzialności moralnej, jakby wobec naszej mamy [Danuta Berger]. Siostry zdały maturę w LO w MM, studioway prawo na UW. Danuta jako asystentka pozostała na wydz. prawa UW, zrobiła doktorat i przygotowywała hab., Barbara pracowała w PAP.
Ch. poza opieką nad siostrami Berger pomagała bratu Julianowi, który w 1947 r. po woj. tułaczce osiadł w MM (więzień i jeniec sowietów m. in. Kozielska, więzień niem. obozów koncentracyjnych). Po powrocie z zesłania w Kazachstanie dołączyła do niego ż. Helena i dzieci Krystyna i Zbigniew. Ch. pomogła bratu, wynajęła mieszkanie, zatrudniła w firmie. Od jego śmierci w 1964 r. do końca l. 60. XX w., kiedy poważnie zachorowała razem z bratową prowadziła zakład. Cały czas pomagała przybranym c. W wolnym czasie czytała książki, uczęszczała do kościoła. Mińszczanie szanowali starszą panią z siwym koczkiem. W 1977 r. rodzinny interes przejęła bratanica Krystyna Łukasiak.
Ch. zm. 12 V 1978 r. w MM, pochowano ją w rodzinnym grobie na cm. par.
W 1980 r. siostry Berger wyjechały do Kanady. Danuta wykładała prawo karne, kryminalistykę i prawa kobiet na Uniw. Montrealskim, a po studiach psychologicznych prowadziła psychoterapię, także na emeryturze. Barbara była attaché prasowym min. emigracji Quebecu i działała w Fundacji Dziedzictwa Polsko-Żyd. (zm. 28 VII 2008 r.).
Po śmierci wojennej matki niechcącej za życia żadnej gloryfikacji, ocalone rozpoczęły procedurę przyznania medalu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1981 r. Danuta w Izraelu znalazła byłych mińszczan, którzy poświadczyli czego dokonała Ch. 14 XII 1981 r. otrzymała pośmiertnie medal. W 1982 r. w Alei Sprawiedliwych Barbara posadziła drzewko upamiętniające Polunię.
Gładyś B., Mińsk Mazowiecki. Z dziejów społeczności żydowskiej, W. 2007, s. 27; Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Polska, cz. I, red. Gutman I., Kr. 2009, s. 88; Gontarek A., Judenrein. Bez Żydów. Żydzi mińscy w czasie wojny i po jej zakończeniu, MM 2012, s. 38, 53; Kłos L. M., Apolonia Chmielewska - sprawiedliwa mińszczanka, „Mińskie Zeszyty Muzealne”, z. 2/2013, 65-73; Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, „Mińskie Zeszyty Muzealne”, 2/2013, s. 53-54; Kłos L. M., Wojenne matki i wojenni ojcowie, „MiM”, nr 2/292, R. 2021, s. 16-17; Bikont A., Cena w poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie, W. 2022, s. 325-334; Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, rzemiosł i rolnictwa, W. 1926/27, 1618; [online] https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-chmielewska-apolonia [dostęp 30.04.2023 r.]; Yad Vashem, Akta osobowe, Apolonia Chmielewska, sygn.. 2143; relacje Danuty Berger z l. 2013-2023.
(autor Lilla Małgorzata KŁOS)