ZAORSKI Tadeusz

Ur. 13 X 1927 r. S. Jana Zaorskiego, inż. rolnictwa, absolwenta Politechniki Lw., właściciela maj. Glinny Stok k. Parczewa i Aleksandry Haliny Onichimowskiej.

Po uk. szk. powsz. podjął naukę w Gim. Ojców Marianów na Bielanach w W. Wybuch II woj. świat. zmusił go do przerwania dalszej edukacji i powrotu do domu.

W czasie wojny i okupacji państwo Zaorscy przyjmowali w swoim maj. tułaczy, uciekinierów ze zniszczonej W. oraz pomagali partyzantom. W 1943 r. Z. wstąpił do AK i pełnił funkcje zwiadowcy w rodzinnej miejscowości. W VIII 1944 r. jego oddz. podążający z pomocą Powstaniu Warszawskiemu w ramach akcji „Burza” został rozbrojony przez ACz. Z. udało się wrócić do Glinnego Stoku. Jesienią t.r. wstąpił jako ochotnik do II Armii WP. W szeregach 7 DP przeszedł szlak bojowy od L. do czeskiej Pragi. Po wojnie pozostał na Ziemiach Odzyskanych i w l. 1946-1948, jako osadnik wojsk., prowadził gosp. rolne w pow. zgorzeleckim.

W 1944 r. maj. Glinny Stok został znacjonalizowany, a rodzina Zaorskich przeniosła się do L. Z. dołączył do nich pod koniec l. 40. Tam uzupełnił średnie wykształcenie i z tytułem inż. Uk. Wyż. Szk. Inżynierską w L. Podjął pracę w przemyśle terenowym i kontynuował studia na Akad. Rolniczej w L., uzyskując st. mgra. W 1971 r. uzyskał st. dra, a w 1986 r. – docenta.

Pracował nauk. w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach (IUNG). W l. 1968-1990 kierował Pracownią Mechanizacji Produkcji Roślinnej IUNG w Jastkowie. Zajmował się zagadnieniami mechanizacji upraw chmielu, tytoniu i lnu stając się w tej dziedzinie wysokiej klasy specjalistą. Oprócz publikacji nauk. miał na swoim koncie udane projekty maszyn stosowanych przy uprawie, zbiorze i suszeniu szyszek chmielu. Jest konstruktorem pierwszej krajowej maszyny do zbioru chmielu (1970 r.).

Chmiel był nie tylko rośliną, którą Z. zajmował się z racji swoich zaw. obowiązków ale też jego wielką pasją. Kiedy przeszedł już na emeryturę reaktywował czasopismo „Rolnik Chmielarz” (zlikwidowane w 1989 r.) i wydawał je własnym sumptem pod nazwą „Biuletyn Chmielarski”. W 2002 r. IUNG w Puławach wydał monografię Zarys dziejów chmielarstwa polskiego, której był autorem. Wyrazem uznania dla jego osiągnięć w dziedzinie badań nad chmielem jest order Komandor Chmielu (Kommandant des Hopfenorden), najwyższej rangi odznaczenie przyznawane przez Komisję Nauk.-Techniczną (WTK), pod patronatem Międzynarodowego Biura Uprawy Chmielu (IHB). Nagroda Orderu Chmielu sięga XIV w., kiedy to książę Burgundii i król Brabancji, Jean sans Peur wprowadził go, aby uhonorować ludzi zasłużonych dla propagowania i rozwoju uprawy tej rośliny.

Drugą pasją Z. było pisanie wierszy – „rymowanek” jak sam je nazywał. Pisanie rozpoczął późno, bo dopiero pod koniec kariery zaw. Większość z wierszy to utwory nostalgiczne, w których wspominał Podl., świat dzieciństwa, zapomniane sprzęty i zwyczaje. Nie ma w nich goryczy, raczej tęsknota za przeszłością, poczucie przemijania i zrozumienie, że zmiany wpisane są w życie człowieka. Są w jego twórczości także utwory żartobliwe – przeważnie wiersze okolicznościowe, które powstawały z okazji mniej lub bardziej ważnych wydarzeń czy na prośbę przyjaciół.

Z. zm. 5 XII 2007 r. w L. Jest pochowany na cm. przy ul. Unickiej. Każdy kto miał okazję go poznać może podpisać się pod słowami Małgorzaty Bzowskiej-Bakalarz i Józefa Kołodzieja: W naszej pamięci pozostanie jako człowiek niezwykle rozsądny, spolegliwy, o dobrym sercu i szerokiej wyobraźni, odważny i prawy.


Goździk M.
, Tadeusz Zaorski. Ja nie umiem malować obrazów…, https://www.lubelskieklimaty.pl/znani-i-nieznani/144-z/585-zaorski-tadeusz.html [dostęp 8.08.2022]; Tadeusz Zaorski, https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Zaorski_(chmielarz) [dostęp 8.08.2022]; Bzowska-Bakalarz M., Kołodziej J., Ś.p. Tadeusz Zaorski, :Wiadomości Ziemiańskie”, nr 33, wiosna 2008 r., s. 96-97, wersja elektroniczna https://biblioteka.teatrnn.pl/Content/85525/Tadeusz_Zaorski.pdf, [dostęp 8.08.2022]


(autor Hanna MILCZAK)