Ur. 15 VI 1904 r. w Klonownicy Małej, pow. B.Podl. Rodzice: Paweł (ur. 5 VII 1878 r.) kolejarz, Marcela z d. Andrysiak (zm. 19 X 1910 r.); bracia: Kazimierz i Marian (zm. 1909). Po śmierci matki wyjechał z o. do W., gdzie uczęszczał do szk. W 1915 r. ojciec S., jako pracownik kolei, został ewakuowany do Rosji, gdzie wyjechał wraz z s. Pracował w Besarabii, s. zaś umieścił w gim. w Kijowie. Do Polski wrócili w 1919 r. i w 1921 r pracował, jako drogomista Wydz. Drogowego w pow. sokołowskim, później na kolei. O. S. po uzyskaniu emerytury, wybudował dom i przeniósł się do Janowa Podl., gosp. przekazał siostrze (zm. 1936 r.).

W l. 1922-1925 S. włączył się do działalności społ.-polit. w Związku Młodzieży Niezależnych Socjalistów. Służbę wojsk. odbył w l. 1925-1927; kpr. pchor. W 1927 r. zdał jako ekstern maturę. W 1928 r. podjął pracę w charakterze praktykanta w Banku Ziemskim. Oddelegowany w Bieszczady, do r. 1939 r. pracował w przemyśle drzewnym, organizowanym w celu odzyskiwania kapitału dla Banku z zastawionych za pożyczki lasów.

Przed wojną kupił mieszkanie w W. przy ul. Kałuszyńskiej 7 m. 22 (na Kamionku), gdzie zamieszkał z poślubioną 27 VII 1929 r. ż. Eugenią (z d. Szczęsna), która pracowała jako księgowa w Państw. Zakładach Inżynieryjnych w W.

We IX 1939 r. zgłosił się na ochotnika do wojska (radiotelegrafista).

S. został aresztowany, w IV 1940 r. wraz z ok. 100 innymi osobami na polecenie Karla Hildemana SS-Hauptsturmführer szef placówki Gestapo w B.Podl., zbrodniarza wojennego, który przybył z L. 14 XI 1939 r. wraz z grupą 15 gestapowców. K. Hildemann kierował placówką Gestapo do 10 IX 1941 r. Później został przeniesiony na Ukrainę i Łotwę, gdzie wysławił się okrucieństwem. S. przebywał przez 7 mies. w więzieniu przy ul. Prostej w B.Podl.

Po zwolnieniu z więzienia S. wyjechał do W. Od XI 1940 r. był czł. konspiracyjnego SL „Roch” i żołnierzem BCh. Znalazł się w kręgu oddziaływania działaczy Chłopskiej Organizacji Wolności „Racławice” i Centralnego Związku Młodej Wsi „Siew”, którzy (m.in. Marian Wojciechowski ps. „Marynowski”, Romuald Tyczyński ps. „Trojanowski”) na początku okupacji zorganizowali spółdz. Rolniczo-Handlową „Wymiana” i jadłodajnię przy ul. Mokotowskiej 73. Spółdz. ta prowadziła handel wyrobami żelaznymi i rozdział ziemniaków na kartki, a faktycznie od 1940 r. była wykorzystywana jako punkt kontaktowy chłopskiej konspiracji w W. oraz lokal dla potrzeb drukarni. Zarz. spółdz. stanowili: Teofil Banach, Marian Wojciechowski, Mieczysław Golka, S., a pracownikami byli: Antoni Horczak – kierownik sklepu, Zofia Załęska – kasjerka, Stanisław Libera – pomoc sklepowa.

W wyniku dekonspiracji Oddz. II ZWZ i działaczy „Racławic” 26 V 1941 r. niemiecka policja w lokalu przy ul. Mokotowskiej 73 aresztowała 50 osób, w tym pracowników „Wymiany” Teofila Banacha i Mariana Wojciechowskiego. S., który uniknął aresztowania, objął funkcję prezesa Spółdz. „Wymiana” i kierownictwo Domu Tow. Spółdz.„Wymiana” w nowym lokalu przy ul. Grzybowskiej 32.

Mieszkanie S. przy ul. Kałuszyńskiej było jednym z ważniejszych lokali konspiracyjnych; mieściło się blisko Dworca Wschodniego, na który przyjeżdżali łącznicy i kolporterzy oraz czołowi działacze ruchu lud. z woj. wschodnich. Odpowiednio zabezpieczone było magazynem różnych towarów potrzebnych do działalności konspiracyjnej. S. mając dobre kontakty w środowisku kolejarskim wśród kolegów o., pozyskiwał dla struktur konspiracyjnych towary z kierowanych na bocznicę transportów kolejowych.

W mieszkaniu S. odbywały się także zebrania Delegatów Rządu na Kraj Jana Piekałkiewicza i Jana Stanisława Jankowskiego. Dobre kontakty S. wśród inteligencji warszawskiej sprawiły, iż jego rola w rodzących się strukturach BCh wzrastała. Zaskarbił sobie przyjaźń Kazimierza Banacha – szefa sztabu KG BCh, ratując go z więzienia po aresztowaniu przez gestapo.

Od V 1943 r. S. był czł. KG BCh; pełnił funkcję szefa Oddz. Specjalnych BCh do 1 V 1944 r., nast. powierzono mu funkcję organizatora kursów specjalnych.

W V 1942 r. wraz z płk. dypl. Kazimierzem Plutą-Czachowskim „Kuczabą” – szefem oddz. V (łączności) KG AK został wysłany do Wiednia po odbiór materiałów konspiracyjnych. W czasie powrotu z misji zatrzymani przez Niemców na terenie Czechosłowacji zbiegli, dzięki zamieszaniu po zamachu na Reinharda Heydricha 4 VI 1942 r., i z pomocą kolejarzy powrócili do W.

S. zajmował się organizacją tajnych drukarni, zakupem broni dla BCh, organizowaniem pomocy dla osób prześladowanych przez okupanta, wykupowaniem aresztowanych bechowców. Organizował pomoc żywnościową dla naukowców i twórców. Awansowany został do st. mjr. BCh rozkazem Nr 5/30 V 1944 KG BCh.

Pod szyldem firmy Spółdz. „Wymiana” S. wynajmował lokale na sklepy i magazyny jako lokale na potrzeby konspiracji (na ul. Puławskiej, Książęcej, Piekarskiej, Grzybowskiej). Wiosną 1941 r. organizował tajną drukarnię przy ul. Grzybowskiej 32. W okresie Powstania Warszawskiego stała się ona punktem zbornym dla BCh w W. 6 VIII 1944 r. drukarnia przeniesiona została na ul. Piekarską (Stare Miasto). Po upadku powstania S. przedostał się na Pragę. W 1944 r. kierował Spółdz. Spoż. „Społem”.

Od 22 VIII 1945 r. był czł. PSL. 9 X 1945 r. wspólnie ze Stefanem Korbońskim i Kazimierzem Banachem – działając w imieniu NKW – zakupili od Kazimierza Wojtyńskiego maszyny i urządzenia drukarskie niezbędne do wydawania prasy PSL, a zwłaszcza „Gazety Ludowej”.

W 1946 r. S. należał do grona zał. Chłopskiej Spółdz. Wydawniczej (Stanisław Mikołajczyk, Stanisław Bańczyk, Stanisław Wójcik, Tadeusz Rek, Wincenty Bryja, Zygmunt Załęski, Aleksander Bogusławski, Stanisław Osiecki). Wszedł też w skład jej zarz. (Kazimierz Banach, Jan Dec, Stefan Korboński i Wiktor Kulerski). Od 4 IV 1946 r. Sz pełnił funkcję prezesa Zarz. Chłopskiej Spółdz. Wydawniczej. 3 I 1947 r. złożył rezygnację ze stanowiska czł. Zarz. Chłopskiej Spółdz. Wydawniczej na ręce przew. Zarz. Kazimierza Banacha, prawdopodobnie w związku z sytuacją w PSL. 7 III 1947 r. RNacz. podjęła decyzję o odwołaniu czł. Zarz.: Kazimierza Banacha, Jana Deca i S. Zarz. od tej decyzji odwołał się do Związku Rewizyjnego Spółdz. RP. Decyzja odwołania Zarz. była pokłosiem sporu polit. między Centralnym Komitetem Lewicy PSL i NKW PSL. 28 III 1947 r. Zarząd Chłopskiej Spółdz. Wydawniczej odwołał się do Min. Skarbu z prośbą unieważnienia decyzji Rady Nadzorczej i pozbawienia mocy prawnej nowo wybranego Zarz.

W VI 1947 r. S. uczestniczył w rozmowach przedstawicieli NKW PSL i Centralnego Komitetu Lewicy PSL w sprawie podziału maj. Chłopskiej Spółdz. Wydawniczej, a następnie razem z Zygmuntem Załęskim i Wiktorem Kulerskim był czł. powołanego w tym celu zarz. W 1948 r. został czł. komisji współdziałania między spółdz. Chłopskiej Spółdz. Wydawniczej i Spółdz. Wydawniczą „Chłopski Świat”.

W odrodzonym PSL S. uczestniczył w posiedzeniu Prezydium NKW PSL 20 II 1948 r. w sprawie działalności wydawniczej i „Gazety Ludowej”. Pracował w Spółdz. Wydawniczej „Chłopski Świat”.

S. był rzecznikiem zjednoczenia ruchu lud. w XI 1949 r. Po powstaniu ZSL został działaczem stronnictwa; w l. był 1964-69 czł. Gł. Sądu Partyjnego. Pełnił też funkcję czł. RNacz. ZBoWiD.

Po zaprzestaniu w 1949 r. działalności Spółdz. Wydawniczej „Chłopski Świat” przez r. S. pozostawał bez pracy. Był inwigilowany przez UB.

W 1950 r. pracę w „Domu Książki” ułatwił mu Edmund Neustein – wybitny polski księgarz i wydawca, z którym S. utrzymywał kontakty aż do śmierci. Od 1953 r. S. był organizatorem i dyr. Składnicy Księgarskiej w W., z której stworzył wzorcową instytucję dla magazynowania książek. Z jej doświadczeń i rozwiązań organizacyjnych korzystały również inne kraje. W Składnicy Księgarskiej w W. S. pracował do emerytury; w 1972 r. przyznano mu rentę specjalną.

Po śmierci ż. Eugenii (26 XI 1954 r.) ożenił się ponownie w 1955 r. z Marią Cecylią z d. Basiewicz (uczestniczką Powstania Warszawskiego, ps. „Ryszarda Drutowska”, „Rysia”; żołnierz AK, sanitariuszka 12 komp., bat. Wojsk. Służby Ochrony Powstania „DZIK” zgrupowanie AK „Róg”).

Pod k. l. 60., aby rozwiązać problemy mieszkaniowe pracowników Składnicy Księgarskiej, założył spółdz. mieszkaniową, która po otrzymaniu lokalizacji przy ul. Oboźnej 3 wybudowała w 1961 r. budynek, gdzie S. także zamieszkał. W l. 70. jego mieszkanie nr. 8 było miejscem spotkań byłych czł. KG BCh i Delegatury Rządu RP na Kraj.

W l. 1953-1970 był czł. Rady Nadzorczej Lud. Spółdz. Wydawniczej. W l. 60. działał społ. w ZG Związku Teatrów Amatorskich.

Zm. 12 I 1987 r. w W. Pochowany został na Cm. Wojsk. na Powązkach w W., kwatera B-23; (na nagrobku błędna dzienna data ur.).

Odznaczony: Krzyż Kawalerski OOP 1969 r.; Order Krzyża Grunwaldu III Klasy 1959 r., Złoty Krzyż za Zasługi z Mieczami 1969 r., Krzyż Partyzancki, Złoty Krzyż Zasługi 1954 r., odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” 1969 r., złota odznaka honorowa „Za zasługi dla miasta stołecznego Warszawy” 1973 r. Krzyż Walecznych. Rozkaz KGBCh nr 5/Pers. z d. 30 V 1944 r., „Wzorowy Księgarz 1965”.

W małż. z I żoną Eugenią z d. Szczęsną (ur. 27 VI 1905 r. – zm. 26 XI 1954 r.) miał s. Jana Pawła (ur. 4 IV 1945 r. – zm. 11 I 2013 r., prawnik); z II małżeństwa z Marią Cecylią z d. Basiewicz (ur. 24 IX 1925 r. – zm. 20 VII 2013 r. ) – s. Jerzego Stanisława (ur. 1955 r., przedsiębiorca).


Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego
. Makieta, W. 1989, s. 393-394; Giza S., Władze stronnictw ludowych (1861-1966), (w:) S. Lato, W. Stankiewicz, Programy stronnictw ludowych. Zbiór dokumentów, W. 1969; Twierdzą nam będzie każdy próg, wybór i oprac. M. Jędrzejec, W. 1970; Filisiński J., Mierzwiński H., Biała Podlaska w latach 1939-1944, B.Podl. 2012, s. 90-91, 105; Turkowski R., Polskie Stronnictwo Ludowe w obronie demokracji 1945-1949, W 1992; Gmitruk J., Ludowy ruch wydawniczy – formy spółdzielczego i obywatelskiego działania po 1945, (w:) Spółdzielczość w budowie społeczeństwa obywatelskiego – historia i współczesność, wstęp i red. T. Skoczek, W. 2013, s. 95; Paszkiewicz L., Gazeta Ludowa, Toruń 2007; Golka T., Prasa konspiracyjna ruchu ludowego 1939-1945, W. 1974; U kresu samodzielnego ruchu ludowego. Polskie Stronnictwo Ludowe 1947-1949. Protokoły, sprawozdania, listy, zebrali i oprac., wstępem poprzedzili J. R. Szaflik, R. Turkowski, W. 1995; Nekrolog Jana Szydluka, „Dziennik Ludowy” nr 14, 16 I 1987; BCh Jan Szydluk ps. „Prezes” – (wspomnienia kolegów i przyjaciół), „Dziennik Ludowy” nr 30, 04 II 1987; Arch. ZHRL, zespoły: KG BCh, PSL, Protokoły NKW PSL – 1945-47, Dokumenty Chłopskiej Spółdz. Wydawniczej; Urząd Stanu Cywilnego W.-Ochota IV/129/87. Akt zgonu Jana Szydluka; Kartoteka Personalna NKW PSL, akta personalne Jana Szydluka, sygn. 893; Arch. rodzinne i relacja s. Jerzego Stanisława Szydluka z 24 VII 2013 r.


(autor Janusz GMITRUK)