S. ur. się 2 IX 1887 r. we wsi Przywory Duże (ob. pow. siedlecki). Pochodził z rodziny chłopskiej, jego rodzicami byli Maciej Szklarz i Marianna z d. Myrcha. Miał czworo rodzeństwa – dwóch braci i dwie siostry. Jego oj., chociaż był analfabetą, był wójtem w Domanicach w l. 1896-1912. Matka miała uk. dwie klasy szk. i  uczyła S. czytać i pisać odkąd miał 5 l. Ośmioletni S. został wysłany do szk. powsz. w Domanicach, gdzie uczył się przez 7 l. S. w swoim życiorysie napisanym w wieku 80 l. będzie wspominał, że o. uznał, że Andrzej nie nadaje się na gosp., dlatego nie wiedząc, co z nim zrobić, wysłał go na naukę do szk. Wiązało się to najprawdopodobniej z faktem, iż Andrzej był drobnym dzieckiem a dodatkowo miał zagrażający życiu wypadek – został przez konia kopnięty w głowę i kilka d. leżał nieprzytomny. Był za to inteligentny i chętnie się uczył, dlatego już w okresie szkol. S. pomagał prob. w Domanicach przy różnego rodzaju pracach w kościele i przy par.

W 1902 r. S. został wysłany na naukę do SN w Siennicy k. MM, gdzie spędził l. 1902-1905. SN opuścił wraz z kolegami w 1905 r. na znak protestu przeciwko postępującej rusyfikacji szk. Naukę kontynuował w domu. W 1906 r. został przyjęty do klasy V nowopowstałej w S. „Szkoły Polskiej”. W wakacje przerobił klasę VI i nowy r. szkol. rozpoczął już jako siódmoklasista.

Szk. uk. w 1908 r. i wstąpił do Sem. Duchownego w L. Swoje l. w sem. S. wspominał bardzo ciepło. Ponieważ był dobrym uczniem, został instruktorem młodszych kolegów, co pozwoliło mu zdobyć doświadczenie pedagogiczne. W tym czasie należał też do chóru. 19 II 1910 r. otrzymał cztery niższe święcenia. W d. 7 VII 1912 r. S. otrzymał subdiakonat, 14 VIII otrzymał diakonat a 15 IX został wyświęcony na kapłana. Mszę św. pryncypialną odprawił 29 IX w swojej rodzinnej par. w Domanicach.

S. wykazywał się inteligencją oraz chęcią dalszego zdobywania wiedzy. W X 1912 r. wyjechał do Innsbrucka na dalsze nauki. Mieszkał u Jezuitów. Miał ambicje zdobycia tytułu dra, ale na drodze stanął mu brak wymaganej do tego znajomości jęz. greckiego, który nie był nauczany na terenie zaboru ros. Prawdopodobnie z tego właśnie powodu już po pierwszym sem. przeniósł się do Fryburga Szwajcarskiego. W tym m., 7 V 1914 r. otrzymał st. baccaleueatu. Na wakacje powrócił do rodzinnego kraju, gdzie zastał go wybuch I woj. świat. uniemożliwiając powrót na uczelnię i kontynuację nauki. W pierwszych mies. wojny pomagał prob. w par. Domanice i Skórzec, potem przeniósł się do S., gdzie zabrał matkę i braci. Nigdy nie porzucił marzeń o dalszej nauce. Zmuszony sytuacją do pozostania w kraju, S. został mianowany przez władze diec. prefektem w Gim. Zembrzuskiej oraz w Szk. Realnej Barszczewskiej w S.

Warto tu nadmienić, że zmiana nazwiska ze Szklarz na Szklarski nastąpiła gdzieś w okresie pomiędzy 1908 a 1913 r. Dokumenty nie wskazują, aby zmiana nazwiska nastąpiła urzędowo na życzenie wnioskodawcy i prawdopodobnie wynikała z braku usystematyzowanego systemu zapisu nazwisk polskich w zaborze ros. Błędy w zapisie nazwisk i imion były w tamtym okresie szerokiego analfabetyzmu dość powszechne, zwłaszcza gdy ma się do czynienia z dwoma różnymi jęz. i systemami alfabetycznymi.

Ks. S. okazał się być zdolnym i lubianym pedagogiem i wkrótce praca w tym charakterze zdominowała jego działalność obok pracy społecznika. Obowiązki pedagoga w różnych szk. zajmowały ks. S. do 36 godzin tygodniowo. Do tego od 1916 r. aktywnie uczestniczył w działalności Siedleckiego Tow. „Gniazdo” utrzymującego i prowadzącego dom dla sierot. Zorganizował prywatną szk. podst. w swoich rodzinnych Przyworach Dużych. Szk. została upaństwowiona w 1920 r. Ucząc w Gim. im. Królowej Jadwigi w S. został też kapelanem Tow. Gim. „Sokół” (1928 r.).

W 1920 r. ks. S. objął stanowisko promotora sprawiedliwości w sądzie biskupim. Funkcję tę sprawował przez 11 l.

Trendy polit. sprawiły, że duże zaangażowanie ks. S. w wychowanie młodzieży wywołało silny opór pewnych kręgów i do Kuratorium został zgłoszony wniosek o odwołanie go ze stanowiska prefekta w Gim. im. Królowej Jadwigi. Po półrocznej batalii pomiędzy zwolennikami działalności ks. a jej przeciwnikami, S. sam zrezygnował ze stanowiska. Z własnej inicjatywy opuścił też Szk. Zaw. i Handlową. Nie wycofał się jednak z działalności edukacyjnej i społ. W l. 30. współpracował ze Stow. Młodzieży Pol., przez co stał się obiektem podejrzeń władz sanacyjnych o działalność spiskową i był obserwowany przez policję.

Od 1931 r. do 1939 r. S. pełnił w sądzie biskupim funkcję obrońcy węzła a w l. 1932-1933 także not. i wniósł ogromny wkład w uszeregowanie arch. kurii. W 1932 r. S. jako pierwszy kapłan w Diec. Siedleckiej zdobył tytuł dra. Rozpr. O posłuszeństwie obronił na wydziale teologicznym KUL.

W l. 1939-1940 S. pełnił funkcję wiceoficała w sądzie biskupim. W 1940 r. został mianowany prałatem. W t.r. władze okupacyjne nakazały przeniesienie kurii biskupiej z dotychczas zajmowanego budynku. Ks. S. ocalił wtedy akta kurii biskupiej przenosząc je do zakrystii kościoła pw. Św. Stanisława. Fakt ten utrzymywał w tajemnicy przez cały okres okupacji, a klucze do pomieszczenie zawsze nosił przy sobie. W l. od 1940 do 1943 pełnił funkcję oficjała sądu biskupiego. W l. 1943-1945 ze względu na podjęte obowiązki Wikariusza Generalnego i Zastępcy Wizytatora Generalnego Diec. nie piastował stanowiska oficjała. Skupił się na wizytowaniu okolicznych par., działalności społ.-charytatywnej ale również na pracy kapelana NSZ i pomagał w działalności Kurii Polowej. Stanowisko wikariusza generalnego ułatwiało mu poruszanie się po okolicznym terenie a tym samym pełnienie służby duszpasterskiej dla partyzantów oraz pozyskiwanie i przekazywanie cennych informacji. W l. 1942-1944 S. współprowadził tajne nauczanie w siedleckich szk.

W 1946 r. S. na nowo objął funkcję oficjała sądu biskupiego. Został z niej odwołany w 1953 r. na wyraźne polecenie władz PRL-u. Został też zwolniony z pełnienia stanowiska prof. WSD (pełnił to stanowisko od 1942 r.) oraz stanowisk w kurii biskupiej. Represja ta była ciosem nie tylko dla ks. prałata, który został bez pracy, ale też dla całej kurii biskupiej, w której działalności miał ogromny wkład od momentu jej powstania.

W II 1954 r. przebywający na urlopie S. został wezwany do W. w celu podpisania ślubowania. Po podpisaniu tego dokumentu ks. bp Ignacy Świrski przywrócił go na stanowiska prof. WSD oraz oficjała sądu biskupiego. Pierwszą funkcję pełnił do 1956 r., drugą do 1970 r. i został z niej zwolniony na własną prośbę, ponieważ zaawansowany wiek i stan zdrowia uniemożliwiały mu już odpowiednio wytrwałą pracę (miał 81 l.).

W 1924 r. S. został odznaczony papieskim „Pro Ecclesia et Pontifice”. W 1962 r. został mianowany Tajnym Szambelanem Papieskim (tytuł honorowy w ramach uznania za zasługi dla Kościoła), a w 1970 r. otrzymał Nominację Prałata Honorowego Jego Świątobliwości Pawła VI.

Zm. 2 X 1975 r. w wieku 88 l., przesłużywszy 63 l. jako kapłan. Został pochowany na centralnym cm. siedleckim w sobotę 4 X. Mszy św. żałobnej pod nieobecność biskupów (byli w tym czasie na pielgrzymce w Rzymie) przewodniczył ks. infułat Stanisław Olechowski a żegnały go tłumy siedlczan i mieszkańców okolicznych par., wdzięczni za długoletnią posługę.


Diecezja Siedlecka 1818-2018. Studia i materiały z dziejów
, Red. Błoński B., Dmowski R., Wereda D., S. 2018; Dmowski R., Unitis Viribus. Diecezja Podlaska w II Rzeczypospolitej, S. 2013; Kapituła Kolegiacka Janowska w latach 1924-2014, Red. Babik, J., Błoński. B., Szafarczuk, H. i inni. Janów Podl. 2014, s. 205-206; Ks. H. M., Nekrolog Śp. Ks. Prałat Andrzej Szklarski, „Wiadomości Diecezjalne Podlaskie” nr 2 rok XLV, 1976; Niedziółka K. T., Dzieje Domanic 1548-2002, S. 2005; Młynarski Z., Kapłani Diecezji Siedleckiej represjonowani w PRL w latach 1944-1989, ks. Andrzej Szklarski (1889-1975), „Echo Katolickie”, 24-30 VII 2002, s. 8; ADS, Akta osobowe ks. Andrzeja Szklarskiego; Potyra-Kowalska J., Życie i działalność ks. dr. Andrzeja Szklarskiego (1889-1975), praca licencjacka napisana na Wydz. Humanistycznym UPH w S., 2017, niepublikowana; Arch. rodzinne rodzin Szklarz i Potyra; Ogólny wykaz księży rzymskokatolickich, polskokatolickich, grekokatolickich, prawosławnych oraz ewangelickich, T. 1, cz. 3 M-Ż, oprac. R. Kulik, H. Kulik, b.m. i d.w., s. 204, www. rodzina kulik.eu>ogólny_wykaz_ksiezy_1_cz3_m_ż, [dostęp 10.12.2021]; https://docplayer.pl/178701215-Nr-imie-nazwisko-temat-pracy-doktorskiej-promotor-rok-str-1-ks-andrzej-szklarski-o-posluszenstwie-siedlce-1932r.html; [dostęp 10.12.2021]; https://bbc.mbp.org.pl/dlibra/publication/15859/edition/14389/content. [dostęp 10.12.2021].


(autor Joanna SZKLARZ)