Wywodził się, jak wynika ze Spisu szlachty Królestwa Polskiego oraz ustaleń Seweryna Uruskiego i Elżbiety Sęczys, z rodu pieczętującego się h. Gryf, zwanym też Świebodą. Rodzina ta, jak podaje Bogdan Łopieński (przedstawiciel tego rodu), wywodzi się z Podhala, tj. okolic Nowego Sącza. W XVI w. Marcinkowscy pojawili się na Kresach Wschodnich, a od XVIII w. można było ich spotkać również na Podl. M. był s. Jana oraz Marianny z Sulikowskich (tak podaje heraldyk Uruski). Jego dziadek Maciej był starostą pułtuskim oraz właścicielem wsi o nazwie Korczewka (Korczówka), którą w innym opracowaniu określono Koresówka (położonej w woj. kijowskim), sprzedanej Janowi Lesińskiemu w 1687 r.
M. ur. się ok. 1774 r., prawdopodobnie na terenie par. Oleksin (pow. siedlecki), w której to został ochrzczony. Był prawdopodobnie najstarszym dzieckiem w rodzinie Jana i Marianny (jak wynika z ustaleń Uruskiego), ale miał też młodszego (o ok. 10 l.) brata Teodora Dionizego, ochrzczonego w 1784 r. w par. Goworów (położonej prawdopodobnie w pow. ostrołęckim). Dionizy, bo takim imieniem najczęściej się posługiwał, był żonaty z Katarzyną Mikołajewską i osiadł jako dziedzic w Smolakach, par. Mokobody. Zm. tam w IV 1831 r. na cholerę, mając 47 l.
M. otrzymał wykształcenie, najprawdopodobniej typowe dla przedstawicieli sfery ziemiańskiej, tj. średnie albo wyższe. Był także żonaty, a ożenił się z młodszą o 10 l. Katarzyną Kosińską mieszkającą w W. O rodzinie jego małżonki brakuje jednak informacji. Do zaślubin doszło w II 1802 r. w W., w kościele pw. Św. Jana Chrzciciela. Małż. byli przez 34 l., tj. do 22 VII 1836 r. Tego właśnie d. M. zm. w S., natomiast pozostała po nim wdowa Katarzyna Marcinkowska, opuściła ten świat 12 l. później (16 IX 1858 r.) w miejscu swego zamieszkania - w Polakach, położonych na terenie ówczesnego pow. węgrowskiego i par. Kopcie.
Małż. Marcinkowskich doczekało się kilkorga dzieci. Te najstarsze rodziły się w Żeliszewie, położonym w obwodzie siedleckim (ob. wieś ta znajduje się w gm. Kotuń), w okresie kiedy M. dzierżawił tam miejscowe prywatne dobra ziemskie. Trwało to w pocz. l. XIX w. Pierwszym ich dzieckiem była c. Karolina, która przyszła na świat 2 XI 1802 r. Wyszła ona później za mąż za 31-letniego Ludwika Orłowskiego - nadrachmistrza Komisji Woj. Podl. i mieszkańca S. Ceremonia zaślubin odbyła się w XI 1826 r. w par. Kopcie (ówczesny pow. węgrowski), na terenie której zamieszkiwała panna młoda. Orłowscy byli rodzicami: Tekli Bronisławy (ur. 1828 r.), Stanisława Leopolda Eysmonda (ur. 1830 r.), Bolesława Kajetana (ur. 1832 r.), Ludwika Bronisława Jacentego (ur. i zm. 1833 r.), Jana Edmunda Gracjana (ur. 1835 r.) oraz Władysława Rocha (ur. 1837 r.).
Drugim w kolejności dzieckiem Marcinkowskich był Franciszek Michał (Jaxa), ur. najprawdopodobniej w 1804 r. Został on oficerem w armii Król. Pol., pracował w Komisji Rządowej Wojny jako aplikant, a od 1825 r. był pisarzem przy magazynach wojsk. Brał również udział w powstaniu listopadowym. W 1838 r. ożenił się w Dobrem z Zuzanną Dorff, c. Antoniego mieszkającego w dobrach Dobki, położonych w par. Tykocin. Natomiast po śmierci o. został spadkobiercą dóbr Suchożebry. Franciszek i Zuzanna doczekali się, z tego co ustaliłem, czwórki dzieci: Ignacego Bonifacego Antoniego (ur. 1839 r.), Gracjana Józefa (ur. 1841 r.), Ludwika Wiktoryna (ur. 1843 r.) i Michaeliny Anny (ur. 1845 r.). Od 1871 r. Ignacy (s. Franciszka) zostanie właścicielem folwarku i wsi Wola Suchożebrska oraz wsi Kopcie, natomiast Gracjan – przejmie wieś i folwark Suchożebry, które sprzeda w 1900 r., a zakupi maj. w Bliskowicach n. Wisłą w gub. lubelskiej i tam zamieszka już do końca swego życia. Wspomniany Gracjan ożeni się ze stryjeczną s. Wandą (c. Franciszka Ksawerego) i doczekają się ośmiorga dzieci.
Drugi s. M. i Katarzyny Marcinkowskich to Kajetan Edward, który ur. się ok. 1807 r. W 1836 r. ożenił się w Perlejewie (pow. siemiatycki) z młodszą o około 4 l. Anną Kosińską (c. Tomasza i Konstancji Woyno), a nast. zamieszkali we wsi Polaki należącej do rodzinnego maj. Marcinkowskich. Zm. tam 1 II 1857 r., przeżywszy 51 l. Tuż po ślubie osiedli, choć na krótko, we wsi Szaruty, pow. węgrowski. Edward i Anna doczekali się (zgodnie z danymi E. Sęczys) pięciorga dzieci: Władysława Jakuba (ur. 1837 r., par. Węgrów), Konstancji Emilii (ur. 1839 r., par. Kopcie), Natalii Ludwiki (ur. 1841 r.), Juliana Aleksandra Bonifacego (ur. 1848 r.) i Walerii Leokadii (ur. 1850 r.). Natomiast Jan Marcinkowski – trzeci s. M., ur. ok. 1808/1809 r., został w przyszłości właścicielem maj. ziemskiego w Kłoczewie znajdującego się wówczas w pow. garwolińskim oraz gm. i par. Kłoczew. Mieszkał, jak wynika z treści metryki sporządzonej w 1859 r. z okazji małż. zawartego przez Konstancję Marcinkowską (córkę Kajetana), we wsi Białobrzegi. Natomiast na przełomie l. 30. i 40. XIX w. mieszkał w folwarku Dobryń znajdującym się w pow. bialskim i par. Malowana Góra.
27 VII 1811 r. M. ur. się kolejny s., któremu nadano imiona: Feliks Jakub Ignacy. O nim jednak brakuje jakichkolwiek wiadomości. Został też pominięty w ojcowskim testamencie. Cztery l. później przyszła na świat Zofia Teresa Marcinkowska. Stało się to 24 II 1815 r. we wsi par. Wierów (ob. nazwa Wirów), w gm. Repki, gdzie M. był wówczas posesorem dóbr Wierowa. W 1838 r. w par. Kopcie 22-letnia Teresa zawarła związek małż. z 36-letnim Tadeuszem Kościukiewiczem, mieszkańcem S. Ten ostatni był wówczas tłumaczem języka ros. w Rządzie Gubernialnym Podl., a wcześniej w Komisji Woj. Podl. Kościukiewiczom ur. się (z tego co ustaliłem) dwaj s.: Władysław Stefan (ur. 1838 r.) i Feliks Łukasz (ur. 1840 r., a zgłoszony dopiero w 1845 r., gdyż o. dziecka, wskutek reformy administracyjnej z VII 1844 r., pracował i mieszkał w L.).
Siódmym w kolejności dzieckiem M. był Franciszek Ksawery Rufin. Ur. się ok. 1817 r. we wsi Kurowice (par. Zembrów), choć inny dokument podaje wieś Kurów (par. Kurów). W zapisie metrykalnym dotyczącym małż., zawartego przez tego ostatniego z 18-letnią Marianną Benigną Żarnowską w 1841 r. w W., zapisano go jako Ksawery Franciszek Rufin (zamieniono imiona). Wspomniana metryka zaświadcza, że mieszkał on w W. i zajmował stanowisko asesora warszawskiego Sądu Policji Poprawczej. W l. 1850-1856 był rewizorem skarbowym w W. i wówczas zakupił maj. ziemski Wola Pawłowska, położony koło Solca w gub. radomskiej. W l. 1861-1866 był sędzią pokoju okręgu soleckiego, lecz w 1866 r. zmarł i został pochowany w Pawłowicach.
Najmłodszym dzieckiem M. i Katarzyny Marcinkowskich była c., której nadano imiona Urszula Kordula (jej imiona także były przestawiane). Ur. się 17 X 1820 r. w miejscowości Czarnogłów należącej do par. Wiśniew k/Mińska. Natomiast w 1840 r. 19-letnia Kordula wyszła za mąż za 30-letniego Ignacego Nowosielskiego mieszkającego w S. Był on patronem przy Trybunale Cywilnym Gub. Podl w S.
M. w pierwszych l. XIX w. dzierżawił dobra ziemskie w Żeliszewie. Nie wiadomo, jak długo wymieniony maj. znajdował się w jego posesji, ale w l. 1802-1811 ur. się tam pięcioro jego najstarszych dzieci. Nast. zmienił on miejsce zamieszkania na folwark w Wirowie, usytuowany w pow. sokołowskim, ponieważ wziął w posesję miejscowy (wirowski) maj. ziemski. Jak długo i w jakim okresie zarządzał nim M. – nie ustaliłem, lecz potwierdzonym jest fakt, że tam w 1815 r. ur. się jego c. Zofia Teresa. Po kilku l. sytuacja znowu się powtarza i Marcinkowscy z Wirowa przenoszą się do miejscowości Czarnogłów (należącej do par. Wiśniew k/Mińska i pow. siennickiego), ponieważ M. zostaje posesorem miejscowego folwarku. Bliższa data tej zmiany nie jest znana, ale tutaj właśnie w 1820 r. przychodzi na świat jego najmłodsza c. Kordula. Z treści jej metryki urodzenia wynika, że 43-letni o. dziecka był również dziedzicem dóbr Polaki, który zakupił jeszcze w 1816 r. Nie ustaliłem, jak długo mieszkał na folwarku w Czarnogłowiu. W 1823 r. M. objął posesję nad rządowymi dobrami ziemskimi Mościbrody (par. Zbuczyn), która trwała (oficjalnie) do 1832 r. Każdy kandydat ubiegający się o posesję dóbr skarbowych musiał przedstawić komisji woj. stosowne świadectwo, wydane przez władze administracyjne właściwe do miejsca, na którym kandydat zamieszkiwał, potwierdzające, że posiada on praktyczną umiejętność prowadzenia gosp., odpowiednie środki i znany jest z dobrego obchodzenia się z włościanami. M. musiał więc wypełnić powyższe warunki, skoro otrzymał w posesję maj. rządowy. Składał się on z folwarku i wsi Mościbrody oraz wsi Białki. Poprzednim jego dzierżawcą był Antoni Krzyżanowski (naddzierżawca dóbr S.), natomiast w 1832 r. przejął go Jan Toczyski. Posesję nad dobrami Mościbrody otrzymał początkowo na 3 l., ale później w 1826 r. podpisał już kontrakt dzierżawny na 6-letni okres.
W I 1831 r. M. powiadomił Komisję Rządową Przychodu i Skarbu o tym, że od 1 VI 1826 r., tj. zaraz po podpisaniu umowy (prolongaty), do XII 1830 r., maj. Mościbrody zarządzał (bez wiedzy władz woj. i rządowych, lecz za porozumieniem i zgodą M.) Joachim Starnalski – ówczesny prezes Komisji Woj. Podl. w S. W XII 1830 r., tuż po wybuchu powstania listopadowego, Starnalski został usunięty przez mieszkańców z zajmowanego stanowiska, w wyniku czego wyjechał-uciekł z S., zostawiając również maj. w Mościbrodach. O powyższym fakcie M. powiadomił też Komisję Woj. Podl., aby ta zabezpieczyła pozostawiony maj. byłego prezesa na wypadek powstania roszczeń majątkowych. Do 1 VI 1831 r. dobra Mościbrody znajdowały się pod zarządem/obserwacją administratora Andrzeja Boruckiego, a potem przekazano-zwrócono je M. (na pozostały r.), zgodnie z podpisaną umową obowiązującą strony do 31 V 1832 r. Brakuje informacji o tym, czy M. poniósł jakiekolwiek konsekwencje za powyższy czyn. Prawdopodobnie nie, gdyż jeszcze w tym samym roku zakupił on (z wolnej ręki i na wieczne czasy) od Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, reprezentowanej przez Komisję Woj. Podl. w S., dobra rządowe Suchożebry o powierzchni 680 hektarów. Poprzedni ich posesor Jan Lenczewski zarządzał nimi przez 12 l. (od 1810 do 1832 r.) Maj. ten składał się z dwóch folwarków: w Suchożebrach i Woli Suchożebrskiej, oraz trzech wsi: Suchożebry, Wola Suchożebrska i Kopcie wraz z przyległościami. Kontrakt urzędowy kupna-sprzedaży został zawarty 27 VI, a cena transakcji opiewała kwotę 106.584 zł i 20 gr. W 1835 r. M. wybudował w Woli Suchożebrskiej murowany parterowy dwór, istniejący do dzisiaj. Natomiast 28 XII 1830 r., w początkowym etapie powstania listopadowego, M. został powołany przez Radę Obywatelską woj. podl. wraz z Franciszkiem Taszyckim i Franciszkiem Celińskim (posesorem dóbr Wiśniewa) w skład obywatelskiego komitetu żywnościowego dla obwodu siedleckiego. Magazyny żywnościowe założono wówczas w każdym mieście obwodowym, ponieważ sytuacja wojenna na terenach Król. Pol. zrodziła potrzebę zgromadzenia żywności i furażu dla WP. Powyższa lokalizacja budynków miała przede wszystkim ułatwiać dostawę oraz dystrybucję towaru dla żołnierzy. Taki magazyn powstał wówczas, m.in. w S., a jego działalność zakończyła się w dniu wkroczenia wojsk rosyjskich do S., tj. 6 II 1831 r.
61-letni M. przebywając w Polakach, 12 IX 1835 r. spisał swój testament. Dokument ten, jak wynika z treści materiałów źródłowych, nie został sporządzony notarialnie, ale tylko prywatnie i stało się to niecały r. przed jego śmiercią. Fakt ten dowodzi, iż decyzja taka była najprawdopodobniej skutkiem zaistniałej obawy o jego życie (spowodowanej przypuszczalnym atakiem choroby). Zmarł zresztą w S. podczas pobytu na kuracji leczniczej, co potwierdza, iż chorował. Testament ów został odczytany 25 VII 1836 r. (3 d. po jego śmierci) w S., przez Franciszka Kucińskiego - prezesa Trybunału Cywilnego Woj. Podl. Wśród podanych tam spadkobierców, tj. ż. i dzieci, brakowało jedynie s. Feliksa Jakuba Ignacego. Jego o., porządkując swoje sprawy przed oczekującą go śmiercią, pominął go całkowicie i nie wspomniał nawet o nim w testamencie. Potraktował go jak kogoś, kogo nie było wśród żyjących. Być może tak też było, ale nigdzie nie natrafiłem na informację o jego ewentualnej śmierci.
M. postanowił, co zostało zapisane w tym dokumencie, że dziedzicem dóbr ziemskich Suchożebry, ocenionych na 200 000 zł, zostanie s. Franciszek Michał. Jego to testator zobowiązał do uregulowania zadłużenia ciążącego na wskazanym maj., natomiast pozostałą część wymienionej kwoty, po odliczeniu powyższych należności, miał podzielić na równe porcje i wypłacić rodzeństwu wskazanemu w testamencie. Ż. Katarzynie Marcinkowskiej zapisał z kolei dożywotnie prawo do całości pozostawionego maj. Dobra Suchożebry obciążył też Funduszem Wieczystym, wynoszącym 150 zł. Życzeniem autora testamentu było, aby sukcesor Suchożebr, każdego r. po jego śmierci, opłacał z powyższego funduszu (w dwóch ratach po 75 zł, tj. na nowy rok i 24 VI) 100 mszy odprawionych rocznie w kościele Suchożebrskim za spokój zmarłego, jego ż. oraz całej ich rodziny. Zastrzegł również, że Fundusz Wieczysty dotąd należał będzie do kościoła par., dopóki będzie on tylko istniał i w nim będzie odprawiane nabożeństwo rzymskokatolickie. Natomiast gdyby kościół w Suchożebrach przestał funkcjonować, to wówczas fundusz ten miał zostać przeniesiony do tego kościoła rzymskokatolickiego, do którego par. należeć miała wieś Suchożebry. Jeżeli tak by się jednak nie stało, wtedy to wymieniony fundusz winien powrócić do najbliższych krewnych zmarłego M. lub jego powinowatych, a gdyby takowych nie było, to do jego imienników (Marcinkowskich), a gdyby i takich brakowało, to wówczas do krewnych lub imienników ż. testatora. Na koniec zaznaczył, iż jego wolą jest, aby pieniądze z funduszu nie zostały przeznaczone na żaden inny cel, niż ten wskazany powyżej.
W 1848 r. Franciszek Marcinkiewicz, czyniąc zadość woli swego o., zapisał na fundusz kościoła-klasztoru ojców franciszkanów reformatów w Węgrowie kwotę 22 rs. (rubli srebrnych) i 50 kopiejek i takową sumę w dwóch półrocznych ratach (po 11 rs. i 25 kopiejek) zobowiązał się wypłacać, w zamian za 50 mszy rocznie odprawionych w intencji zm. i jego rodziny. Natomiast gdyby następca ówczesnego próbo. par. Suchożebry życzył sobie pobierać powyższą sumę i 50 mszy odprawić w ciągu r., wtedy powyższy zapis przejdzie na rzecz kościoła par., a księża reformaci z Węgrowa żadnej pretensji do nikogo rościć nie będą. W 1848 r. prob. par. w Suchożebrach był ks. kanonik Karol Wojtkowski, który pracował tam w l. 1827-1848, a po nim prob. został ks. Ludwik Pawlikowski. Nie ustaliłem jednak, czy wspomniane msze nadal były odprawiane w Węgrowie, czy może już w par. Suchożebry.
M. i jego rodzina pozostawili po sobie – jak podaje Edward Podniesiński – dobre wspomnienia wśród mieszkańców Suchożebrów i okolicy. Według ich opinii byli to ludzie szlachetni, uczciwi, gospodarni i pobożni.
Bielecki R., Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. III, W. 1998, s. 106; Chojnacki A., Żołnierze w społeczeństwie regionu siedleckiego w latach 1795-1831, Radzyń Podl.-S. 2015, s. 296; „Dziennik Nadzwyczajny Województwa Podlaskiego” 1830, nr 56, s. 1307-1319; Geresz J., Odwrót W. Ks. Konstantego, „Tygodnik Siedlecki” 2011, nr 30(839), s. 23; Ignacy Marcinkowski h. Gryf (M.J.Minakowski, genealogia potomków Sejmu Wielkiego); Kordys A., Dobra Ziemskie Narodowe Wiszniów w latach 1807-1868. Od starostwa niegrodowego do majoratu, (rozprawa doktorska – maszynopis), Siedlce 2019, s. 481-513; Kruszewski T., Ród Gryfów (Gryfitów), rycerscy potomkowie książąt pomorskich. Studium historyczno prawne, Wr. 2019, s. 174-175; Kalendarzyk polityczny na rok 1837, W. 1837, s. 183; Łopieński B., Nasza rodzina. Wiadomości dla moich dzieci: Marcinkowscy, Witkowscy, Łopieńscy, (b.m.w.) 1996, s. 2-4; Obraz polityczny i statystyczny Królestwa Polskiego jaki był w roku 1830 przed dniem 29 listopada, W. 1830, s. 182; Podniesiński E., Strony rodzinne. Suchożebry i okolice, t. I i II, Suchożebry 1997, s. 99-111, 233-239; Sęczys E., Szlachta guberni augustowskiej, lubelskiej i radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861, W. 2018, s. 275; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IV, W. 1883, red. F. Sulimirski, B. Chlebowski i W. Walewski, s. 179; Spis szlachty Królestwa Polskiego z dodaniem krótkiej informacji o dowodach szlachectwa, W. 1851, s. 146; Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. X, W. 1913, s. 215-216; Warmiński J., Siedlce w okresie powstania listopadowego, „Rocznik Mazowiecki”, t. 8, 1984, s. 36; APS, Akta Stanu Cywilnego (dalej ASC) Kopcie 1826 (małż.), poz. 9; APS, ASC Kopcie 1838 (małż.), poz. 3; Tamże, ASC Kopcie 1840 (małż.), poz. 5; Tamże, ASC Kopcie 1857 (zgony), poz. 8; Tamże, ASC Kopcie 1858 (zgony), poz. 30; Tamże, ASC Kopcie 1859 (małż.), poz. 9; Tamże, ASC Niwiski 1827 (ur.), poz. 108; Tamże, ASC Oleksin 1826 (ur.), poz. 38; Tamże, ASC Suchożebry 1836 (zgony), poz. 89; Tamże, ASC Suchożebry 1838 (małż.), poz. 10; Tamże, ASC Suchożebry 1857 (zgony), poz. 21; Tamże, ASC Żeliszew 1811 (ur.), poz. 59; Arch. Państw. w W., ASC W. par. św. Krzyża 1841 (małż.), poz. 127;
(autor Adam KORDYS)