Ur. się 29 IX 1747 r. we wsi dziedzicznej Karcieniuk. Szk. publiczną uk. w Dynaburgu. Obrał sobie stan duchowny i wstąpił do jezuitów. Dalsze nauki pobierał w różnych miejscowościach. Retoryki uczył się w Wilnie, filozofii i matematyki w Nowogródku, teologii zaś w Uniw. Wileńskim. W 1774 r. bp. Massalski wyświęcił K. w Wilnie na kapłana. Po kasacie zakonu jezuitów przez dziesięć l. był prof. publicznym. Jako człowiek wszechstronnie wykształcony nauczał wielu przedmiotów, przede wszystkim ścisłych.

K. opracował mapę obrazującą stan szkol. w Koronie i Litwie (1779). Potem był prob. w Wołczynie, a nast. w Niemirowie i Kosowie Słomimskim. Wreszcie w 1802 r. został prob. w Międzyrzecu Podl. Z kościołem pw. św. Mikołaja związał się na 29 l.

Według informacji pisanej Jeremiasza księcia Woronieckiego z Huszlewa „nosił się” jak na owe czasy w Międzyrzecu dziwacznie, wzbudzając u wiernych ciekawość. Chodził we fraku z żabotem, w pończochach (tak jak chodzono w czasach stanisławowskich). Miał perukę, był ufryzowany i wypudrowany z warkoczem peruki, który nosił w woreczku jego kamerdyner.

W Międzyrzecu odwiedzała go liczna rodzina. Ktoś dowcipny z parafian na drzwiach plebanii napisał: Myszy zjadły Popiela a familia Kukiela. Widząc napis prob. podobno odpowiedział: Prawdę ludzie napisali.

Plebania K. podobna była do pracowni doświadczalnej, a na dzwonnicy zainstalowano „kompas” czyli zegar słoneczny ks. K. Niewielu z parafian wiedziało, że ich prob. był m.in. konstruktorem piorunochronu. Zainstalował go w S. Wspomniał o tym lakonicznie w wierszu: Z natury skutków co jest podano Tego się trzymać mocno potrzeba Wszakże nam tylko strzec się kazano a strzegących się strzegą i Nieba.

K. położył szczególne zasługi dla szk. międzyrzeckiej. Od 10 X 1802 r. utrzymywał własnym kosztem szk. parafialną i wspólnie z księciem Czartoryskim prowadził budowę nowej fasady kościoła w stylu neoklasycystycznym, którą uk. w 1808 r. W tym też r. dokonano przebudowy chóru. Wcześniej w 1806 r. Kancelaria Cesarza Austrii zaproponowała władcy nadanie ks. K. tytułu Radcy za Jego pobożne życie, przykładne wypełnianie obowiązków duszpasterskich i państwowych. Do dekoracji nigdy nie doszło. W czasie działań wojennych w 1814 r. spłonęły dwa domy wikariuszy, zaś w r. nast. ks. K. wystawił dom o ośmiu izbach w tym miejsce dla organisty i zakrystiana. W 1818 r. utworzono diec. podl. i ks. K. – prob. międzyrzecki jako officjał )pierwszy godnością wśród duchowieństwa podl.) witał bpa na ingresie w Janowie. W 1818 r. wybrano go na czł. Rady Woj. Podl. w S. W 1819 r. jako archidziekan otworzył w S. Tow. Dobroczynności Podlaskiej, które prowadziło tam szpit.

Jeszcze przed wizytacją kościoła w 1811 r. ks. K. myślał nad stworzeniem funduszu dla szk. elementarnej. Jemu należy przypisać inicjatywę, aby uposażenie probostwa i jego szpit. (kościół spłonął w 1772 r. i nie został odbudowany) w postaci 96 morgów gruntu oddać Konstantemu Czartoryskiemu w zamian za obowiązek corocznej dotacji w pieniądzach i ordynarii na utrzymaniu tegoż szpit. i szk. elementarnej. Czynił to w porozumieniu z miejscowym Dozorem Szkol. W 1811 r. transakcja ta została uzgodniona w obecności Czartoryskiego i bpa Wojciecha Skarszewskiego.

K. był znany i ceniony w kraju. Pisał o nim z uznaniem książe Adam Czartoryski. Odwiedzili go w Międzyrzecu: książe Jeremiasz Woroniecki, Julian Ursyn Niemcewicz i inn. Posiadał tytuł „Geografa Jego Królewskiej Mości”. W 1830 r. jako 83 – letni prob. podjął się jeszcze remontu kościoła. Zm. 28 VIII 1831 r. Jako jedyny prob. międzyrzecki został pochowany wśród parafian, w kościele, u progu wielkich drzwi. Ks. K. ma tablicę pamiątkową z marmuru, położoną w 1883 r. na ścianie frontowej kościoła pw. św. Mikołaja w Międzyrzecu Podl.


Geresz J.
, Z dziejów kościoła św. Mikołaja w Międzyrzecu Podlaskim, Międzyrzec Podl. 1997, s. 24-27; Geresz J., Międzyrzec Podlaski. Dzieje miasta i okolic, B. Podl.-Międzyrzec Podl. 1995, s. 111, 114-115, 119; Pleszczyński A., Opis historyczno–statystyczny parafii międzyrzeckiej, Międzyrzec Podl. 2000, s. 162-164; Sadaj H., Z dziejów oświaty elementarnej w Międzyrzecu Podlaskim, „Rocznik Międzyrzecki” t. III, s. 78-82.


(autor Ryszard KORNACKI)