Ur. się VI 1877 r. w Woli Radzięckiej, pow. biłgorajski nieopodal sanktuarium w Radecznicy. Rodzice K., Kacper s. Marcina i Agnieszki Fremias (ur. 1853 r.) i Katarzyna z Menkalów c. Jana i Magdaleny Czajki (1853-1903 r.) mieli siedmioro dzieci. Byli niezamożni, ale wychowywali dzieci w duchu bogobojności i religijności. W 1873 r. wzięli ślub, a po r. ur. się ich pierwsza c. Rozalia (1874 r.) - w 1897 r. wyszła za mąż za Kazimierza Niedźwiedzkiego, po kilku l. ur. się Antoni, nast. Jan (1883-1885 r.), Paweł (1886-1889 r.) Marianna (1890 r.) - w 1909 r. wyszła za mąż za Jana Madeja, Antonina (1893-1895 r.), Magdalena (1896-1990 r.) - w 1913 r. wyszła za mąż za Wojciecha Jarosza.

Początkowo K. uczył się w domu, po czym zaczął uczęszczał do gm. szk. w Kątach. Już jako chłopiec pomagał w kościele w swojej par. w Radzięcinie, zorganizował kółko różańcowe i uczył lokalne dzieci pisać i czytać. Gdy rodzice stracili niewielki maj., przez kilka l. pracował w folwarkach w Smoryniu, Kątach, Radzięcinie, Abramowie, Pulczynowie, a zarobione pieniądze przeznaczał na korepetycje z przedmiotów, które sprawiały mu problem i nie był w stanie sam ich opanować. W tym czasie K. miał wsparcie ks. Józefa Żyszkiewicza i 18 IX 1897 r. zdał egzamin maturalny w Zamościu, po czym 12 XI został przyjęty do Sem. Duchownego w L. Z powodu ciężkiej choroby przebywał kilka mies. w szpit. „Dzieciątka Jezus” w W., musiał też powtarzać pierwszy r. Kilka tygodni przed święceniami w Pulczynie w d. 13 VI 1903 r. zm. matka, którą pochował na cm. we Frampolu. Święcenia kapłańskie przyjął w kaplicy biskupiej 29 VI 1903 r. z rąk bpa Franciszka Jaczewskiego.

Już jako diakon K. rozpoczął tajną pracę wśród unitów. Chętnie pracował na znajomym terenie w okolicach Radecznicy, Zwierzyńca, Terespola, Trzęsin i Czarnegostoku. Współpracował z Brendtem ze Smorynia i hr. Andrzejem Zamoyskim z Różanki, jednak najbliższym współpracownikiem i przewodnikiem w tym czasie był późniejszy wojewoda lubelski Stanisław Moskalewski. W 1903 r. przeprowadził tajne misje w okolicy Różanki, Dołhobród, Radecznicy, przyuczał do tajnych misji i odbierał przysięgi na grobach ich przodków, ponieważ skuteczność jego misji zależała od dochowania tajemnicy.

Od 13 XI 1903 r. do 22 XI 1905 r. ks. K. był wikarym par. w Mordach, zastąpił ks. Walentego Zawistowskiego, który przekazał mu wszystkie kontakty do unitów z Hołubli i innych miejscowości. Z Mordów został przeniesiony do Różanki, gdzie dzięki Zamoyskim nauczył się języków obcych, zwiedził Francję, Belgię, Szwajcarię i Włochy. 24 II 1906 r. decyzją bpa został przeniesiony do Krześlina, gdzie wiekowy ks. nie radził sobie z narastającą falą napływową mariawitów. Od 12 V t.r. był już w par. w Żeliszewie. Ks. K. miał za zadanie odzyskać wiernych, odchodzących do ruchu mariawickiego, którzy przejęli budynek kościoła. Zadanie wykonał skutecznie, nie tylko odzyskał budynek należący do Kościoła, ale też akta archiwalne należące do par.

20 II 1907 r. ks. K. został przeniesiony do par. w Maciejowicach. Tu zaprzyjaźnił się z rodziną Andrzeja Zamoyskiego z Podzamcza, korzystając z ich uprzejmości wyjeżdżał z nimi do Francji, Włoch i ich maj. w Lubowoli, gdzie poznał dużo wpływowych osób z tego środowiska. We IX 1908 r. został przeniesiony do par. Swory, którą tworzył prawie od podstaw z pomocą księcia Czesława Świętopełka Mirskiego z pobliskiego Worońca. W V 1911 r. został wikarym w Bychowie, gdzie walczył z plagą pijaństwa, w XII 1911 r. był prob. na par. w Moniatyczach. Oprócz pracy duszpasterskiej zakładał kółka rolnicze, mleczarnie, organizował odczyty i wycieczki z parafianami do Częstochowy, do ośrodków oświaty rolniczej w Babinie, Mieczysławowie, Głuchowie, Nałęczowie, Sobieszynie i Nowym Mińsku.

Od VI 1914 r. przebywał w Dubie, gdzie na terenie jego par. doszło do walki pod Komarowem. Wspomagał żołnierzy jako kapelan wojsk., spowiadał i udzielał wsparcia duchowego. Gdy dostał się do niewoli władze austriackie wydały wyrok śmierci na ks. K., ale udało się go uniknąć. W tej par. też zakładał szk., kółka rolnicze, odbudował kościół i plebanię. W VII 1917 r. wstąpił do klasztoru jezuitów, ale później przeniósł się do zakonu Redemptorystów w Mościskach. Odszedł tuż przed końcem nowicjatu.

Od 3 V 1918 r. tworzył par. w Terespolu, gdzie miejscową cerkiew zamienił na kościół katolicki. Podczas najazdu bolszewickiego przebywał w Zwierzyńcu Lubelskim, a od 13 IX 1922 r. był w par. Wysokiem k. Turobina. Od 1 IX 1924 r. do 1 IX 1929 r. był not. Kurii Biskupiej i Sądu Biskupiego w L., jednocześnie studiując na KUL, który uk. w VI 1930 r. W 1932 r. rozpoczął studia na UW. Od 1929 r. był adwokatem przy Sądzie Biskupim. Z lubelskiego okresu zachowały się w arch. odczyty ks. K. do narodu wydane w L. w 1925 r. Zm. w L. 25 XI 1945 r.

W 1934 r. w L. wyszły wspomnienia ks. K., w których opisał czas spędzony w par. w Mordach i Kotaniu oraz w innych par., w których pracował. Zamieścił też krótkie wspomnienia z domu rodzinnego. Na temat rodzeństwa nie pisał wcale, o o. wspomniał podczas pobytu w rodzinnych stronach na pogrzebie ukochanej matki. Ks. K. w swojej publikacji podziwiał unitów podl. i ich trwanie przy swojej wierze kosztem zdrowia a nawet życia.


Zanim wróciła Polska, Martyrologium ludności unickiej na Podlasiu w latach 1866- 1905 w świetle wspomnień
, wybór i oprac. Tadeusz Krawczak, W. 1994, s. 165-168, 173-212; Kotyłło A., Moje wspomnienia, L. 1934, s. 1- 80; APL, zespół nr 1906, Akta stanu cywilnego Par. Rzymskokatolickiej w Radzięcinie, sygn., 3, 4; Arch. Państw. w Zamościu, zespół 629, Akta stanu cywilnego Par. Rzymskokatolickiej w Radzięcinie, sygn., 2, 8, 10, 11, 14, 15, 18, 21, 22, 28, 34, 38, (w księgach metrykalnych jest używane nazwisko Kotyło, dopiero w 1900 r. pierwszy raz występuje pisane przez dwa „łł”.); Archi. Państ. w Zamościu, zespół nr 605, Akta stanu cywilnego Par. Rzymskokatolickiej we Frampolu, sygn. 28; https://krzeslin.pl/kaplani [dostęp 14.07.2022]; https://parafiakotun.pl/historia_parafii [dostęp 14.07.2022]; https://www.echokatolickie.pl/index.php?str=100&id=12082 [dostęp 14.07.2022].


(autor Anna KŁOŚ)