BAKALARCZYK

Ur. 30 I 1874 r. w Pomykowie k. Końskich, gm. Duraczów, gub. radomska. Rodzice Michał Mateusz i Matylda z Kosmulskich Bakalarczykowie posiadali gosp. rolne, o. dorabiał jako ślusarz. Miał sześcioro rodzeństwa, najmłodszy brat Ryszard został ks. Po skończeniu szk. elementarnej, B. uczęszczał do gim. w W., potem wstąpił do warszawskiego Sem. Diec. Święcenia otrzymał w 1899 r. z rąk abp Wincentego Chościak Popiela. Nast. rozpoczął posługę w par. arcybiskupstwa warszawskiego tj. wikariusza w: Makowie, Raszynie, Mokotowie, Krośniewicach, Łodzi (par. pw. Wniebowzięcia NMP i par. pw. Podwyższenia Św. Krzyża), W. (par. pw. Nawiedzenia NMP) oraz administratora w: Wiśniewie, Wierzbnie, Skułach, Głuchowie, Białyninie.

W l. 1915-1916 ks. B. za społ.-patriotyczne działania został internowany. W obozie jenieckim w Schneidemühl (m. Piła) pełnił funkcję kapelana i opiekuna kaplicy. W obozie współorganizował upamiętnienie zm. jeńców armii carskiej: Polaków, Litwinów i Łotyszy. Symbolem pamięci stał się marmurowy – tzw. monument pol., który ks. B. jako główny celebrant poświęcił 27 VIII 1916 r. na cm. w Leszkowie.

W 1920 r. ks. B. został prob. w Latowiczu (nadzorował budowę ołtarza gł.), a we IX 1923 r. został prob. par. pw. Nawiedzenia NMP w MM i dziekanem mińskim (nadzorował budowę ołtarzy bocznych i chrzcielnicy). Powierzono mu również funkcję kapelana pomocniczego 7 puł lubelskich, a od 1926 r. prob. rzym.- kat. Par. Wojskowej pw. Św. Jacka w MM. Ks. B. otrzymał przywilej noszenia rokiety i mantoletu (1927 r.) i tytuł kanonika. Jako duchowny uczestniczył m.in. w: I Synodzie Archidiec. Warszawskiej (1922 r.), krajowym Zjeździe Duszpasterstwa w Kr. (1933 r.) oraz wizytował par. dekanatu warszawskiego pozamiejskiego (1932 r.). Duchowny zredagował m. in. Regulamin dla służby kościelnej Dekanatu Mińskiego oraz wydał broszurkę Ku Przestrodze (Kr. 1933).

Ks. B. w par. poza wspieraniem pracy formacji religijnych funkcjonujących w pa-rafiach (ministranci, Zakon św. Franciszka…) inicjował działalność kółek rol. CTR, instytucji kult.-opiekuńczych czy charytatywnych. Wspierał Związek Misyjny Kleru, Zjednoczenie Pracowników Niewidomych, Tow. Oszczędności i Pomocy dla Rzym.-Kat. Duch. Archidiecezji Warszawskiej, Związek Pol. Inteligencji Kat. Od 1924 r. był czynnym czł. OSP w MM, zasiadał w dozorach szk. gm. Łukówiec i MM.

Ks. B. zm. w wyniku choroby nowotworowej 25 X 1935 r., spoczął na cm. par. w MM. O zm. ks. B. w „Dzienniku Bydgoskim” napisano: (…) długoletnią i ofiarną pracą duszpasterską zdobył sobie miłość swych parafjan oraz miejscowych oddziałów wojskowych, których był kapelanem, zaś „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie” odnotowały: (…) ubył przez śmierć przedwczesną kapłan, niezwykłej pracy i gorliwości (…) Wszędzie dobrą pamięć po sobie zostawił.

W MM dzięki wspomnieniom T. Chróścielewskiego, wydawnictwom i Muzeum 7 puł trwa pamięć o ks. B. W 2018 r. staraniem TPMM odnowiono tablicę nagrobną.

Badziak K., Chylak K., Lapa M., Łódź wielowyznaniowa. Dzieje wspólnot religijnych do roku 1914, Łódź 2014, s. 131-132; Bakalarczyk J., Ku przestrodze, Kr. 1933; Chróścielewski T., Pejzaż z Baśka i paniutkami, Łódź 1983, s. 43; Chróścielewski T., Ukochanemu miastu, MM 2005, s. 98-100; Szczypiorski K., Ułani lubelscy, W. 2010, s. 65, 69, 108, 128, 190; Miejscowa kompanja, „Rozwój” nr 179, 6 VIII 1902, s. 2; Poświęcenie krzyża pamiątkowego dla Polaków zmarłych w obozie jeńców wojennych pod Piłą, „Przewodnik Katolicki”, nr 40, 1 X 1916 r., s. 387; Ks. A.F., Ś.P. Ks. Józef Bakalarczyk, „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie” Nr 11/1935, s. 411; „Dziennik Bydgoski” nr 251 z 30 X 1935 r., s. 7; „Kurier Warszawski” nr 36, 5 II 1932, s. 6; Nr 293 z 27 X 1935 r., s. 21; Sprawozdanie z zebrania Towarzystwa Oszczędności i Pomocy dla Rzymsko-katolickiego Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie” Nr 4/1933, s. 153; https://diecezja.waw.pl/2142; zbiory: Muz. Okr. w Pile, Muz. Ziemi Mińskiej, TPMM.

(autor Lilla Małgorzata KŁOS)