Ur. 28 VII 1930 we wsi Dąbrówka Stany pow. siedlecki, choć jest to data wynikająca z aktu urodzenia, gdyż w rzeczywistości urodził się kilka dni wcześniej 21 VII 1930. Syn Czesława i Albiny z Dąbrowskich, związek małżeński zawarli w 1929 r. Zgodnie z rodzinnym przekazem rodzina Wrzosków wywodziła się ze środowiska drobnej szlachty mazowiecko-podl., z zaścianka Wrzoski, usytuowanego w gm. Miedzna. Stamtąd jeden z przodków przeprowadził się do wsi Dąbrówka Stany, która po pewnym czasie stała się miejscem urodzenia W. Jego o. po ukończeniu trzyklasowej szk. w rodzinnej wsi został oddany na naukę rzemiosła – krawiectwa – w S., gdzie w 1924 r. otrzymał świadectwo czeladnika.
W. rozpoczął naukę w rodzinnej wsi w 1936 r., a od IX 1941 kontynuował ją w szk. w Skórcu. We IX 1943 został uczestnikiem tajnego nauczania I klasy gim. W następnym r. szk. był uczniem II klasy, ale część zajęć odbywała się już S., gdzie pod koniec VI 1945 zdał egzamin do III klasy gim. Dalszą naukę pobierał w miejscowym Gim. i Lic. im. B. Prusa. We IX 1947 został uczniem I klasy licealnej. Wkrótce, bo na przełomie IX i X, na skutek reformy szkolnictwa, stał się uczniem 10 klasy czteroklasowego lic. W 1949 r. zdał egzamin maturalny i rozpoczął starania o przyjęcie na studia historyczne na Wydz. Humanistycznym UW. Egzamin ustny z historii zdawał przed komisją, której przewodniczył prof. Tadeusz Manteuffel.
W X 1949 rozpoczął zajęcia akad., zapisał się do ZMP. Po 3 l. ukończył studia pierwszego st. o specjalności archiwalnej, które nie były objęte nakazem pracy. Jesienią 1955 r., po zdaniu egzaminu, rozpoczął studia historyczne drugiego st., uczęszczał na seminarium prof. Janusza Wolińskiego. Tematem rozprawy mgr. były Działania wojenne rosyjsko-pruskie w Prusach Książęcych w okresie wojny siedmioletniej, którą obronił w I 1957 przed komisją złożoną z ówczesnego dziekana Wydz. Historycznego – prof. Stanisława Herbsta i prof. J. Wolińskiego. Od wiosny 1958 r. uczestniczył w seminarium dr. prof. J. Wolińskiego. W X 1963 wystąpił do dziekana Wydz. Historycznego z prośbą o otwarcie przewodu dr. Recenzentami pracy zostali prof. S. Herbst i prof. Stanisław Okęcki. Po przygotowaniu recenzji, co trwało kilka miesięcy, do obrony pracy dr. doszło 7 X 1967. W trzy dni później Rada Wydz. Historycznego uchwałą nadała mu st. dr. nauk humanistycznych. Uroczysta promocja doktorów odbyła się 12 V 1968 w Sali im. Józefa Brudzińskiego UW.
D. 1 IX 1952 rozpoczął pracę w AGAD, ale wykonywał ją zaledwie kilka dni, ponieważ dowiedział się o rozpoczęciu działalności przez Instytut Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, który po rocznym kursie gwarantował swoim słuchaczom przyjęcie na uniwersyteckie studia magisterskie. Został przyjęty na ten kurs, ale wytrwał na nim nie dłużej niż tydzień i po przedstawieniu kandydata na swoje miejsce stał się osobą bezrobotną. W XI 1952 został zatrudniony w AAN w W. Jego praca polegała pocz. na porządkowaniu akt Rady Gł. Opiekuńczej, na kwerendzie w protokołach z posiedzeń Rady Ministrów z okresu 1918-39 mającej na celu wyłowienie materiałów dotyczących pol. ruchu robot., kolejnym zadaniem było porządkowanie materiałów po urzędzie niem. gubernatora dystryktu warszawskiego.
We IX 1954 zgłosił gotowość podjęcia pracy w CAW, uczynił to za radą kolegi z pracy, który poinformował go, że zatrudnienie w tej instytucji może być podstawą reklamacji z odbycia zasadniczej służby wojsk. Został zaakceptowany przez nowego pracodawcę i po przeniesieniu drogą służbową otrzymał stanowisko „pomocnika szefa Wydziału Ewidencji” z wynagrodzeniem 1148 zł brutto. Pracę w nowym miejscu rozpoczął 19 IX 1953. Od VII 1956 objął stanowisko kustosza CAW i pracował nad inwentarzem kartkowym dokumentów wojennych Ludowego Wojska Polskiego (LWP). Opracował system sygnatur, jaki w aktach LWP wprowadzono jako obowiązujący. Był inicjatorem prac mających na celu publikację dokumentów dotyczących powstań śląskich w l. 1919-21, a później prowadził ich kwerendę na potrzeby Komitetu Redakcyjnego Źródeł do dziejów powstań śląskich. Od VII 1958 był kustoszem akt LWP, a od XII 1959 kustoszem akt przedwojennych. Pod koniec 1960 r. złożył podanie o służbowe przeniesienie do Wojsk. Instytutu Historycznego (WIH). Pracę w nim rozpoczął 1 IV 1961, przydzielono go do V Wydz. powołanego do badań skoncentrowanych na niem. systemie okupacyjnym ziem państwa pol. podczas II woj. świat.
W 1970 r. uaktywnił się jako czł. Tow. Miłośników Historii. D. 15 II 1974 podpisał umowę zlecenia, na podstawie której rozpoczął wykłady z historii narodów ZSRR na kierunku fil. ros. w białostockiej Filii UW. Cykl wykładów obejmował okres od panowania cara Aleksandra I po czasy współczesne. W III 1974 zgłosił do uczelnianego planu wydawniczego tytuł rozprawy habilitacyjnej na temat: Polskie formacje wojskowe w czasie pierwszej wojny światowej, a w IV złożył podanie o stałe zatrudnienie w Filii UW w Białymstoku na etacie kontraktowego docenta. Pracę w charakterze samodzielnego naucz. akad. rozpoczął 1 X 1974. Prowadził zajęcia ze studentami historii na studiach dziennych i zaocznych, kontynuował też wykłady dla studentów fil. ros. Wszedł w skład Komitetu Redakcyjnego „Zeszytów Naukowych Filii UW w Białymstoku”. W II 1975 został z-cą kierownika Zakładu Historii, w drugiej połowie roku przystąpił do pisania rozprawy habilitacyjnej, a także uczestniczył w posiedzeniach seminaryjnych prowadzonych pod kierunkiem prof. Tadeusza Jędruszczaka w Instytucie Historii PAN w W. Na jego wniosek Rada Wydz. Historycznego dokonała otwarcia przewodu habilitacyjnego i powołała recenzentów w osobach prof. Ludwika Bazylowa, prof. Andrzeja Brożka i prof. Henryka Zielińskiego, którego zastąpił prof. Marian Zgórniak. Nastąpiło też przedłużenie jego zatrudnienia do 30 IX 1978. Kolokwium habilitacyjne złożył 1 III 1978 podczas posiedzenia Rady Wydz. Historycznego, a we IX został przyznany mu st. dr. habilitowanego.
W tym czasie (IX 1978) przystąpił do opracowania planu badań związanych z dziejami Polonii w Rosji w okresie od połowy XVIII w. aż do zakończenia II woj. świat., a podejmowanych przez Instytut Badań Polonijnych, którym kierował docent Hieronim Kubiak. Został wówczas czł. Rady Nauk. w krakowskiej WSP. W V 1979 ZG PTH powołał W. w skład Komisji Historii Wojskowej.
D 4 XII 1981 w Audytorium Maximum UW dla strajkujących studentów przedstawił referat Legiony Piłsudskiego. Wiosną 1982 r. został powołany w skład Rady Nauk. WIH. W tym samym czasie Rada Nauk. Instytutu Historii w Filii UW w Białymstoku zajęła się wnioskiem o nadanie mu tytułu prof. nadzw. i taki wniosek zatwierdziła. Na mocy decyzji rektora UW w okresie od 1 X 1983 do 28 II 1984 był kierownikiem Zakładu Historii Nowożytnej w Białymstoku. W II 1986 w Belwederze odebrał nominację na prof. nadzw. Wkrótce po tym objął wakujące od pewnego czasu stanowisko dziekana Wydz. Humanistycznego Filii UW w Białymstoku i wszedł w skład Senatu UW. W XI 1986 r. został przew. Wydz. Komisji Oceniającej Nauczycieli Akademickich Wydz. Humanistycznego i pracowników uczelnianej bibl. We IX 1987 jako stypendysta Min. Edukacji Narodowej Austrii przebywał w Wiedniu, wykorzystał ten pobyt na poszukiwanie dokumentów dotyczących spraw pol. w okresie I woj. świat. W r. akad. 1987/88 funkcję dziekana łączył z funkcją kierownika Zakładu Historii Najnowszej, nadal publikował w „Zeszytach Naukowych Filii UW w Białymstoku”. Uczestniczył w Powszechnych Zjazdach Historyków Polskich, odbywających się każdorazowo w innym mieście.
Od 1 II 1990 objął stanowisko prof. w Zakładzie Nauk Społ.-Polit. Politechniki Białostockiej, w wymiarze połowy etatu. Jednak z pocz. nowego r. akad. zrezygnował z tego zajęcia, ponieważ otrzymał propozycję pracy w WIH, kierowanym wówczas przez prof. Andrzeja Zahorskiego. W 1990 r. zakończył pełnienie funkcji dziekana. Jesienią 1991 r. minister edukacji narodowej zatwierdził uchwałę podjętą przez Senat UW o przyznaniu W. stanowiska prof. zw. Z pocz. nowego r. akad. 1993/94 został ponownie dziekanem Wydz. Humanistycznego Filii UW w Białymstoku. Prowadził co tydzień czterogodzinny wykład kursowy z historii powszechnej i z historii Polski, a nadto prowadził dwa seminaria magisterskie. Wydz. Humanistyczny liczył wówczas ok. 150 naucz. akad., a także ponad 20 urzędników, a studiowało na nim ok. 2000 studentów. Kontynuował też pracę w WIH.
Wiosną 1994 r. nawiązał kontakt z Instytutem Historycznym UW proponując gotowość prowadzenia seminarium poświęconego historii wojskowej, jego propozycja została przyjęta i z pocz. nowego r. akad. 1994/95 rozpoczął zajęcia. W 1995 r. zainicjował powstanie nowego uczelnianego wydawnictwa „Białostockie Teki Historyczne”, został jego red. We IX 1995 otrzymał nominację na kolejną kadencję Rady Nauk. WIH. Nie wyraził zgody na kandydowanie na stanowisko dziekana w nowej kadencji rozpoczynającej się jesienią 1996 r. Powrócił do pracy dydaktycznej w Białymstoku. Wiosną 1999 r. został czł. Rady Nauk. Arch. PAN. Nie mając już obowiązków administracyjnych chętnie podejmował się roli recenzenta rozpraw doktorskich oraz habilitacyjnych.
Jesienią 1999 r. zaczął odczuwać poważne dolegliwości zdrowotne. Z końcem VI 2000 przeszedł na emeryturę, zakończyło się jego zatrudnienie na Uniw. w Białymstoku, a także w Akad. Obrony Narodowej, której częścią był wówczas WIH. W toku swojej kariery nauk. wypromował ponad 140 magistrów, 5 doktorów, był recenzentem wielu rozpraw doktorskich, habilitacyjnych oraz opinii o przyznanie tytułu lub stanowiska prof.
Jego dorobek nauk. obejmuje ok. 320 publikacji, w tym 15 książek oraz ponad 90 artykułów i wiele krytycznych recenzji. Przygotował publikację dokumentów związanych z dziejami LWP z l. 1943-45 wydaną przez Wydawnictwo MON. W I 1957 w „Przeglądzie Historycznym” ukazał się jego pierwszy nauk. artykuł poświęcony zrewolucjonizowanemu polskiemu pułkowi. W 1959 r. przygotował do druku swoją pracę magisterską, która pod zupełnie zmienionym tytule Kampania 1757 r. w Prusach Wschodnich została opublikowana w „Studiach i Materiałach do Historii Wojskowości” (t. V, 1960, s. 96-164). D. 13 VI 1961 uczestniczył w Katowicach w nauk. konferencji zorganizowanej z okazji 40. rocznicy trzeciego powstania śląskiego i wygłosił tam krótki komunikat. Stopniowo ukazywały się drukiem kolejne prace: Akta I Warszawskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki z l. 1943-45 („Archeion” t. 33, s. 63-80), Walki o Zębowice podczas III powstania śląskiego 1921 r. („Wojskowy Przegląd Historyczny” 1961, nr 4, s. 164-189).Wkrótce ukazał się też tom dokumentów pt. Organizacja i działania LWP w l. 1943-45. Wybór materiałów źródłowych, t. II, cz.2 (W. 1962), którego był współautorem. W 1967 r. w „Biuletynie Gł. Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce” ( t. XVII, s. 101-51) opublikował artykuł Niemieckie siły policyjne na Górnym Śląsku w rejencji katowickiej w okresie od września do grudnia 1939 r. Jesienią złożył do druku w Wydawnictwie „Książka i Wiedza” pracę dr., która otrzymała nowy tytuł: Polskie korpusy wojskowe w Rosji w l. 1917-18 (W. 1969). Wczesną jesienią 1970 r. wojskowa oficyna wydawnicza opublikowała jego książkę o powstaniach śląskich, nagrodzoną wkrótce przez ministra obrony narodowej. Wiosną 1979 r. pisał hasła do encyklopedii śląskiej.
W 1983 r. rozpoczął prace nad książką Polski czyn zbrojny podczas I woj. świat. 1914-18 (W. 1990). W 1988 r. dla wydawnictwa „Wiedza Powszechna” przygotował książkę pt. Wojny o granice Polski Odrodzonej 1918-20 (W. 1992). Za pracę pt. Wojsko Polskie i operacje wojenne lat 1918-21, opublikowaną w 1988 r. w Białymstoku otrzymał nagrodę indywidualną II st. przyznaną przez ministra edukacji narodowej. W „Arcanach” (2000, nr 35, s. 51-57) opublikował artykuł Wojna polsko-bolszewicka 1919-20 – alternatywy i konsekwencje. Został współautorem wspólnie z prof. Januszem Wojtasikiem książki pt. Od Sejmu Niemego do Konferencji Poczdamskiej. Z politycznych i wojskowych dziejów Polski.1717-1945, wydanej w S. w 2002 r. nakładem AP. Był także autorem dwutomowych wspomnień obejmujących l. 1930-2006, a wydanych własnym staraniem pt. Wspomnienia o dawnych wydarzeniach. D. 18 X 2013 w auli Wydz. Historyczno-Socjologicznego Uniw. w Białymstoku odbyła się prezentacja najnowszej książki W. Z dziejów zmagań politycznych i zbrojnych o niepodległość Polski w l. 1908-18 W. 2013. Podczas spotkania został odczytany list gratulacyjny dyr. Instytutu Historii i Nauk Politycznych Uniw. w Białymstoku, skierowany do W. oraz fragmenty jego wspomnień o byłych studentach i pracy dydaktycznej.
Na pocz. 1954 r. zawarł związek małżeński z Marią Kłaput, którą poznał na studiach. Po licznych staraniach otrzymał jednopokojowe mieszkanie, co umożliwiło przeprowadzkę żony z Tarnowa, gdzie pracowała w arch., do W. i podjęcie pracy w AAN. D. 17 VII 1957 urodził się s. Stanisław. W X 1960 rodzina przeprowadziła się do nowego domu wybudowanego w Falenicy. Był dumny z sukcesów synowej Hanny i s. Stanisława – prof. prawa KUL, oraz dwóch wnuczek Doroty i Małgorzaty.
W. zm. 14 VI 2015 i został pochowany na cm. W. Aleksandrów w Wawrze.
Dobroński A., Snopko J., Profesor Mieczysław Wrzosek 1930-2015, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2015, nr 3, s. 227-32; Okniński W., Wrzosek Mieczysław (1930-1945), „Historia i Świat” 2016, nr 5, s. 348-51 (fot.); Wrzosek M., Wspomnienia o dawnych wydarzeniach (1930-53), Toruń 2005; Wrzosek M., Wspomnienia o dawnych wydarzeniach (1953-2006), Toruń 2007; Materiały udostępnione autorowi przez rodzinę prof. M. Wrzoska; http://herodot.uwb.edu.pl/prezentacja-ksiazki-prof-m-wrzoska/ dostęp z dn. 02.03.2016; Fot. ze zbiorów prof. Stanisława Wrzoska.
(autor Witold OKNIŃSKI)