Ur. się 2 V 1920 w L., s. Adama Jana, prokuratora w L., a następnie notariusza w W., i Janiny Scholastyki z Rudzkich, siostry ciotecznej historyka Kazimierza Tymienieckiego. Miał brata Kazimierza Jana (1921-90), prawnika. S. w l. 1930-38 uczęszczał do Państw. Gim. i Lic. im. Stefana Batorego w W. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości zdał egzaminy wstępne na Wydz. Mechaniczny PW. Od IX 1938 do VIII 1939 odbywał służbę wojsk. w Szk. Podchorążych Artylerii Przeciwlotniczej w Trauguttowie k. Brześcia n. Bugiem. Wziął udział w kampanii wrześniowej jako kpr. podchorąży 1 pułku artylerii przeciwlotniczej broniąc W., Dęblina i Łucka. W X 1939 wrócił do W., gdzie w l. 1941-43 był słuchaczem Państw. Szk. Budowy Maszyn II st. im. H. Wawelberga i S. Rotwanda, a po jej ukończeniu studentem Wydz. Budowy Maszyn w Państw. Wyż. Szk. Technicznej. W 1943 r. S. został zaprzysiężony jako żołnierz AK przyjmując ps. „Krzysztof Prawdzic” i otrzymując awans na ppor. Od VII 1944 przebywał na Kielecczyźnie jako oficer taborowy w 3 bat. 2 pp. Legionów AK. Od XII 1944 studiował historię na Tajnym Uniw. Ziem Zachodnich w Jędrzejowie i Kielcach.
Po zakończeniu okupacji niem. S. kontynuował studia historyczne oraz rozpoczął studia socjologiczne na Wydz. Humanistycznym UJ. Jednocześnie uczęszczał na zajęcia w Politechnice Śląskiej, z których zrezygnował po przeniesieniu jej z Kr. do Gliwic w 1947 r. Po obchodach 3-majowych 1946 r. przez miesiąc przebywał w wiezieniu UB, zwolniony dopiero po interwencji rektorów UJ i Politechniki Śląskiej. W trakcie studiów na UJ kierował Kołem Nauk. Studentów UJ, Kołem Warszawiaków, Akademickim Kołem PCK, krakowskim oddz. „Caritas Academica”. Zainteresowania nauk. skierował w kierunku mediewistyki uczęszczając na seminarium prof. Józefa Widajewicza. Na podstawie pracy Najstarsze dokumenty biskupstwa hobolińskiego 5 V 1950 uzyskał dyplom mgr. filoz. w zakresie historii.
W r. akad. 1950/51 pracował na Uniw. Poznańskim w Katedrze Historii Słowiańszczyzny Zachodniej na stanowisku starszego asystenta. Wskutek szykan wobec osób deklarujących światopogląd kat. i nie przedłużenia angażu, S. przeniósł się na KUL, gdzie objął stanowisko starszego asystenta w Katedrze Dziejów Średniowiecznych i Nauk Pomocniczych Historii. D. 9 II 1952 obronił na UJ pracę doktorską Rozgraniczenie Polski ze Słowiańszczyzną Połabską (Najstarsza granica zachodnia Polski) napisaną pod kierunkiem prof. J. Widajewicza. Od 1 X 1953 pracował na stanowisku adiunkta i prowadził, oprócz zajęć ze studentami, także seminaria magisterskie. W 1956 r. został docentem. Wspólnie z Jerzym Kłoczowskim i Marzeną Pollakówną współtworzył Inst. Geografii Historycznej Kościoła w Polsce będąc w nim kierownikiem pracowni a w l. 1960-61 jego przew. Od 1962 r. kierował Katedrą Dziejów Średniowiecznych i Nauk Pomocniczych Historii na Wydz. Nauk Humanistycznych KUL, a po jej podziale w 1982 r. Katedrą Metodologii i Nauk Pomocniczych Historii. Przez dwie kadencje (1957-59, 1966-68) był prodziekanem oraz dziekanem Wydz. Nauk Humanistycznych (1974-81). W 1969 r. otrzymał stopień prof. nadzw. KUL, a w 1986 r. tytuł prof. zw. Wypromował ok. 150 mgr. oraz 7 dr.
S. brał czynny udział w życiu nauk. w kraju i poza jego granicami. Od 1951 r. był czł. PTH, od 1953 r. Instytutu Zachodniego w P., w l. 1958-70 należał do Tow. Rozwoju Ziem Zachodnich, od 1961 r. działał w Lubelskim Tow. Nauk., w którym w l. 1979-82 przewodniczył Komisji Historycznej. W t. r. został czł. Sekcji Slawistycznej Komitetu Nauk Historycznych, a od 1962 r. Sekcji Demografii Historycznej Komitetu Nauk Demograficznych PAN. Był także czł. Polskiego Tow. Heraldycznego. Wielokrotnie wyjeżdżał na stypendia nauk. do Francji i Belgii (Université catholique de Louvain). Należał do Union Internationale pour l’Étude Scientifique de la Population, Centre Européen de Recherche sur les Congrégations et les Orders Religieux oraz Commission Internationale d’Histoire Ecclesiastique Comparée. Brał udział w międzynarodowych kongresach nauk historycznych (1963 Lyon, 1965 Wiedeń, 1968 Cambridge, 1978 W., 1980 Bukareszt), a w 1963 r. w Kongresie Slawistów w Sofii. Wziął udział w I Ogólnopol. Konferencji Demograficznej w 1966 r., na której wygłosił referat Polacy w Niemczech. Był współzałożycielem wydawnictwa Encyklopedia Katolicka, uczestnicząc w komitecie red. jej pierwszych 4 t. (1973-83) i współredagując dwa pierwsze (1973-76). Wchodził w skład red. „Roczników Humanistycznych” „Zeszytów Naukowych KUL”, „Rocznika Lubelskiego”, „Przeszłości Demograficznej Polski”.
Od IX 1950 S. był czł. ZNP. W l. 1968-74 pełnił funkcję prezesa Oddz. Uczelnianego ZNP. W 1980 r. Odszedł z ZNP i zaangażował się w organizowanie na KUL NSZZ „Solidarność”. W l. stanu wojennego na zaproszenie Jana Dobraczyńskiego i Stanisława Rostworowskiego uczestniczył w kilku zebraniach Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. Współpracy tej zaniechał w 1983 r. Równolegle ukrywał w swoim mieszkaniu Wojciecha Niedziałka, zakopiańskiego działacza NSZZ „Solidarność”.
D. 30 IX 1990 S. przeszedł na emeryturę, nadal prowadząc na KUL wykłady zlecone i seminaria magisterskie. W 1991 r. na zaproszenie rektora WSRP Jerzego Marka Chmielewskiego przystąpił do zorganizowania na tej uczelni Instytutu Historii. Pod kierunkiem S. opracowana została struktura Instytutu oraz program pięcioletnich studiów magisterskich zatwierdzonych na Ogólnopol. Konferencji Centralnego Ośrodka Metodycznego Studiów Nauczycielskich Min. Edukacji Narodowej w Korytnicy (V 1991). Brał udział w weryfikacji kadry Wydz. Pedagogiki i Kultury Wsi i Instytutu Nauk Społecznych pod kątem możliwości pracy w Instytucie Historii. Pozyskał również z KUL grupę wykładowców. 1 X 1991 został pierwszym dyr. Instytutu. Funkcję tę piastował do 30 XI 1992, kiedy to zrezygnował z pracy w WSRP.
Zainteresowania nauk. S. koncentrowały się wokół kilku obszarów. W pocz. pracy badawczej wiodąca problematyką były dzieje Słowiańszczyzny Zachodniej do końca XII w., której dotyczyła rozprawa dr. oraz kilka artykułów, w tym Rozwój terytorialny Pomorza ku zachodowi („Z otchłani wieków” R. 21, 1952, z. 3, s. 79-82), Podstawy historyczne ugrupowań gwarowych Słowian nadbałtyckich („Sprawozdanie PAU” t. 52, 1951, nr 9), a także 27 haseł zamieszczonych w Słowniku starożytności słowiańskich. Kolejnym kierunkiem działalności nauk. były najstarsze dzieje Kościoła i chrześcijaństwa w Polsce. Zaowocowało to powstaniem studium Początki Kościoła polskiego [w:] Kościół w Polsce, t. 1, Średniowiecze, Kr. 1968, s. 15-123) czy Poland’s Entry into the Fmily of Christian States (w: Poland in Christisn Ciilization, London 1985, s. 61-90) oraz licznymi artykułami, m. in. Początki organizacji Kościelnej na Mazowszu [w:] Kościół płocki XI-XX wiek. Jubileuszowa księga pamiątkowa 900-lecia diecezji, Cz. 1: Płock 1975, s. 35-43); Diecezja przemyska w średniowieczu („Nasza Przeszłość” t. 46, 1976 s. 11-28). Z zagadnieniami z zakresu dziejów Kościoła wiązała się tematyka osadnicza, kartografii i geografii historycznej. Od 1957 r. koordynowana była ona przez Inst. Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, którego S. był na przestrzeni wielu l. współkierownikiem, a w l. 1960-61 kierownikiem. Gł. zadaniem Instytutem, przedstawionym przez S. w artykule Instytut Geografii Historycznej Kościoła w Polsce („Roczniki Humanistyczne” t. 7, 1958, s. 9-21) stało się opracowanie atlasu historycznego Kościoła w Polsce.
Związanie się z lubelskim środowiskiem nauk. zaowocowało publikacjami dotyczącymi historii Lubelszczyzny. S. opracował m.in. rozdział Najdawniejsze dzieje, [w:] Dzieje Lubelszczyzny (t. 1, s. 69-140). Szereg artykułów odnosiło się także do kolejnego obszaru badawczego związanym z demografią historyczną. Były to m.in.: Prace nad demografią historyczną Lubelszczyzny („Sprawozdanie KUL”, Nr 10, 1959), Dzieje zaludnienia obecnych powiatów kraśnickiego i janowskiego [w:] Z dziejów powiatu kraśnickiego. Materiały z sesji naukowej, L. 1964, s. 33-43); Ruch naturalny ludności ziemi lubelskiej w l. 1582–1900 („Folia Societatis Scientiarium Lublinensis” t. 18, 1976, s. 3–11); Ocena XIX-wiecznych statystyk demograficznych Lubelszczyzny („Przeszłość Demograficzna Polski” 17, 1987, s. 89-125); i opublikowane pośmiertnie Księgi zgonów parafii Kijany i Bystrzyca z drugiej połowy XVIII w. („Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. 67, 1997, s. 271-99); Wartość badawcza wybranych ksiąg zgonów z Lubelszczyzny w XVIII w. („Przeszłość Demograficzna Polski” t. 20, 1997, s. 105-16).
Za działalność nauk., dydaktyczną, zaw. i społ. S. został uhonorowany Odznaką »Zasłużony Działacz Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich« (1970), Złotą Odznaką ZNP (1973), Krzyżem Kawalerskim (1973) i Krzyżem Oficerskim (1992) OOP.
S. zm. 7 II 1995 w L. Został pochowany na cm. przy ul. Lipowej w L. (sekcja 28, rząd 1, grób 23). Był żonaty od 24 I 1970 z Marią Jadwigą z Chyżewskich (1943-94), dr. archeologii, adiunktem w Katedrze Archeologii Polski KUL. Małż. było bezdzietne.
Gawrysiakowa J., Prof. Zygmunt Sułowski 1920-1995, „Przeszłość Demograficzna Polski” T. 20, W. 1997, s. 3-8 – podaje datę śmierci 7 II 1995; PSB, t. XLV/4, z. 187, s 585-588 (Kozyrski R.) – podaje datę śmierci 12 II 1995; Wrzeszcz M., Człowiek służby do zatracenia. Prof. Zygmunt Sułowski (1920-95), [w:] W służbie nauki, wychowania i wartości. Szkice biograficzne o lubelskim środowisku nauk., red. R. Skrzyniarz, M. Łobacz, B. Borowska, L. 2015, s. 285-96; Strzelecki K., Metodyka Drakona, „Tyg. Siedlecki”, 28 (473), z 14 VII 1991, s. 7; Prof. Zygmunt Sułowski, „Roczniki Humanistyczne” t. 35, z. 2, 1987, s. 5-9; Gawrysiakowa J., Okoń M., Bibliografia prac Zygmunta Sułowskiego za l. 1950-90, „Roczniki Humanistyczne” t. 35, z. 2, 1987, s. 11-20; Madej A., Zawadzki A., Instytut Historii UPH w S. w l. 1991-2019, S. 2020; „Monitor Polski” 1993, nr 66, poz. 585.
(autorzy Anna MADEJ, Arkadiusz ZAWADZKI)