Ur. 15 IV 1916 w Latowiczu (pow. MM), s. Franciszka i Heleny z Niedków. Gdy miał 9 lat zm. ojciec. Po ukończeniu szk. podst. w Latowiczu, w 1932 r. rozpoczął trwającą 4 l. naukę w Seminarium Nauczycielskim w Siennicy. Był z zawodu naucz. – rolnikiem. W l. 1936-7 służył w Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 71 pp. W 1938 r. został zatrudniony w szk. podst. w miejscowościach Obremb-Łastowski i Głębokie (k. Witebska, ob. Białoruś). W VII 1939 r. powołano go na ćwiczenia wojsk. w miejscowości Czerwony Bór (k. Zambrowa).

Od jesieni 1939 r. był czł. SZP, później ZWZ i AK. D. 1 I 1940 został zaprzysiężony przez kmdt. obwodu MM w obecności kmdt. ośrodka III Zdzisława Braulińskiego „Błyskawicy” i przyjął ps. „Dąb”. Przyznano mu funkcję kmdt. Podośrodka Jeruzal, Dębowce (k. Mrozów, pow. MM) i Zdroiki oraz d-cy plut. III. Zorganizował na tym terenie trzy drużyny. Pod jego dowództwem czł. organizacji partyzanckiej potrafili zdobyć większą ilość broni, a także prowadzić szkolenia w zakresie jej używania, konserwacji i magazynowania.

Jesienią 1943 r. został awansowany do st. por., a 1 XI 1943 otrzymał nominację na kmdt. Ośrodka VI Stanisławów (pow. MM), Pustelnik, Dębe. Zamieszkał w Pustelniku, gdzie w miejscowej szk. podjął pracę naucz. W ramach obowiązków służbowych organizował obstawę i odbiór zrzutów materiałowych oraz żołnierzy „cichociemnych” w rejonie Olesina i Cisówki.

Podczas akcji „Burza” w VII 1944 kompania „Dęba” zajęła miejscowość Stanisławów i osiągnęła wiele sukcesów w walce z Niemcami. Po aresztowaniu w XII 1944 przez NKWD kmdt. obwodu mińskiego Ludwika Wolańskiego „Lubicza”, otrzymał z rąk ppłk. Lucjana Szymańskiego „Janczara”, kmdt. podokręgu „Białowieża”, nominację na jego następcę. Będąc kmdt. obwodu zorganizował m.in. uwolnienie więźniów z obozu NKWD w Rembertowie. Akcję przeprowadzono w nocy z 20 na 21 V 1945. Dowodził nią Edward Wasilewski „Wichura”. Uwolniono wówczas kilkuset więźniów.

D. 27 VII 1945 został aresztowany przez funkcjonariuszy UB. Przesłuchiwany przez śledczych stworzył specjalną legendę, zgodnie z którą po wkroczeniu ACz na teren pow. mińskiego miał zgłosić się do pracy w inspektoracie szkolnym pod swoim własnym nazwiskiem. Nie otrzymawszy pracy w zawodzie, miał zarabiać handlem. Legenda dotyczyła także jego działalności okupacyjnej, zgodnie z którą miał angażować się w konspirację u boku Juliana Grobelnego (zob.) do 1942 r. Później miał ją porzucić i zająć się handlem końmi oraz pewną grupą produktów.

Prawdziwe informacje podawane przez niego w śledztwie dotyczyły jego fałszywego nazwiska, którym posługiwał się w konspiracji – Ryszard Ulecki. Wedle prezentowanej przed śledczymi legendy miał kontaktować się z fikcyjną organizacją o nazwie „Szeregi Jedności”, mającej skupiać rolników dążących do obalenia ustroju komunistycznego. Jej agentem miał być tajemniczy kmdt noszący ps. „Młot” (sam nosił taki ps. w podziemiu). Organizacja miała drukować antykomunistyczne ulotki i gazety. Cała akcja była mistyfikacją S., którego UB nie rozpracował, dając wiarę jego niewiarogodnym zeznaniom.

Mimo to, Wojsk. Sąd Okręgu Warszawskiego (WSOW) 11 X 1945 skazał S. na 8 lat więzienia oraz na pozbawienie praw publicznych i obywatelskich praw hon. na okres lat 4. W d. 28 XI 1945 WSOW zawiesił wykonanie kary 3 lat więzienia na okres 2 lat. Na tej podstawie S. 20 XII 1945 został wypuszczony z więzienia w Rawiczu, gdzie przebywał. W 1947 r. karę złagodzono jeszcze do 1,5 r. z zawieszeniem na 2 l. W XII 1947 WSOW uznał nawet skazanie za niebyłe. D. 15 VI 1992 skład sędziowski Wydz. VIII Karnego Sądu Woj. w W. wydał postanowienie o nieważności wyroku WSOW z d. 11 X 1945, gdyż przypisany S. czyn był związany z działalnością „na rzecz niepodległego bytu Państwa”.

W I 1946 S. rozpoczął studia na Wydz. Elektrycznym PW, by w 1950 r. ukończyć je z tytułem magistra inż. elektroniki telekomunikacji. W 1949 r. próbował wyjechać z Polski do Szwecji, na co władze nie wyraziły zgody. Po zakończeniu studiów rozpoczął pracę w Biurze Studiów i Projektów Łączności w W. Zajmował się projektowaniem obiektów łączności telefonicznej. W ramach prac wyjeżdżał także za granicę, m.in. do Niemieckiej Republiki Demokratycznej i ZSRR. W 1980 r. przeszedł na wcześniejszą emeryturę ze względu na całkowitą utratę słuchu.

Był czł. ZBOWiD. Za działalność podziemną i zaw. otrzymał: Krzyż AK, Krzyż Partyzancki, Krzyż Kawalerski OOP, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Zwycięstwa i Wolności, Odznakę Grunwaldzką, Odznakę Pamiątkową „Akcja Burza” oraz odznakę Zasłużony Pracownik Łączności.

Zm. 9 X 1998 w W. Pochowany na cm. w Piasecznie. Żonaty z Nadzieją z domu Sawczuk, c. Leona, ur. 27 VII 1926 w Prużanie (k. Brześcia n. Bugiem). Mieli c.: Danutę (ur. 1951 r.) i Grażynę (ur. 1953 r.).


Kuć B
., Kapitan Walenty Suda „Dąb”, „Młot”, „Rocznik Mińskomazowiecki”, 2005, T. 13, s. 232-4; AIPN, sygn. BU 203/1917, k. 2; AIPN, sygn. BU 837/645, k. 1, 9, 14-14v, 16-7, 21, 24; AIPN, sygn. BU 872/726, k. 7, 13; AIPN, sygn. BU 1535/72863, brak paginacji.

(autor Damian SITKIEWICZ)