Ur. się 2 II 1885 w Cieleśnicy pow. konstantynowski gub. siedleckiej, w rodzinie barona Henryka Rużyczki de Rosenwerth i Marii z Serwińskich. Wykształcenie na poziomie szk. średniej pobierał w gim. w B. Podl., a następnie za granicą w Belgii. Studia wyż. w dziedzinie rolnictwa i ekonomii ukończył na Uniw. w Halle (Niemcy), tam też uzyskał st. nauk. dr. Jeszcze jako student, a potem doktorant pasjonował się sportem samochodowym i był czł. Tow. Automobilistów Król. Pol. (1912-14). Po powrocie do kraju w 1918 r. włączył się w prace władz samorządowych pow. konstantynowskiego z siedzibą w Janowie Podl., inicjując m.in. rozbudowę kolejki wąskotorowej B. Podl.-Janów Podl. Jako właściciel maj. Cieleśnica w pocz. l. 20-tych należał do założycieli Spółki Akcyjnej "Hurtownia Podlaska", przemianowanej wkrótce na Syndykat Rolniczy S-ka Akc. oraz Podlaską Wytwórnię Samolotów S-ka Akc. (PWS) z siedzibą w B. Podl., powstałej w 1923 r.

Jednocześnie z dużym powodzeniem uprawiał myślistwo, zdobywając renomę znakomitego strzelca. Na I Narodowych Zawodach Strzeleckich we Lw. w V 1924 w sportowym strzelectwie myśliwskim do sztucznych gołębi (rzutków) zajął V miejsce. Na kolejnych zawodach strzeleckich zorganizowanych we IX t. r. w L. wywalczył II miejsce, ustępując jedynie K. Dareckiemu. Na III Narodowych Zawodach Strzeleckich w Toruniu, w V 1927, odniósł zwycięstwo w konkursie strzelań do rzutków o Mistrzostwo W. Potwierdził swoją klasę mistrzowską na kolejnych IV Narodowych Zawodach Strzeleckich w Toruniu w VIII 1928 zdobywając tytuł Mistrza Polski.

W drugiej połowie l. 20-tych obok uprawiania automobilizmu (w 1929 r. nieudany start na “Chryslerze” w Rajdzie Monte Carlo) i strzelectwa rzutkowego oddał się kolejnej pasji – lotnictwu. Będąc gł. akcjonariuszem PWS w 1927 r. należał do grona czł.- założycieli Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej (ARP). W l. 1927-32 zasiadał w ZG ARP jako jeden z wiceprezesów. Był czł. Komisji Balotującej i Komisji Towarzyskiej ARP. Był też czł. ZG LOPP, sprawował funkcję przew. Komisji Lotnictwa Sportowego. W l. 1928-31 był delegatem Polski w Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI). Sprawując powyższe funkcje, patronował wielu ciekawym zawodom lotniczym jak: Lot Małej Ententy i Polski czy Krajowe Konkursy Awionetek, fundując nagrody pieniężne i rzeczowe. W PWS umożliwił powstanie w 1929 r. pierwszego przyfabrycznego aeroklubu w II RP pod nazwą Klub Lotniczy PWS. Doceniając znaczenie lotnictwa dla promocji Polski i rozwoju myśli technicznej stworzył dobre warunki dla zatrudnianej kadry. Zaowocowało to powstaniem w PWS polskich samolotów, w tym całej rodzimej konstrukcji samolotów sportowych. Do II Międzynarodowego Turnieju Samolotów, tzw. Challengeu w 1930 r. dzięki jego poparciu PWS wystawiła aż cztery samoloty rodzimej produkcji PWS-52 (F. Rutkowski), PWS-51 (por. inż. J. Lewonczewski), PWS-50 (kpt. Z. Babiński) i T. Karpiński) i PWS-8 (kpt. P. Dudziński). Wspierał myśl zorganizowania pierwszych oryginalnych zawodów pod nazwą I Lubelsko-Podlaskie Zimowe Zawody Lotnicze w 1931 r. i organizację w 1932 r. Mityngu Lotniczego w B. Podl. W wyniku rozpoczętej z pocz. l. 30-tych polityki etatyzacji i upaństwowienia ważnych zakładów przemysłowych na znak protestu zrezygnował z funkcji w ARP i LOPP i popadł w ostry zatarg z organami państwa, broniąc PWS.

Ponownie włączył się w prace Polskiego Związku Łowieckiego (PZŁ). Przynależność do czołówki strzelców rzutowych potwierdził w zawodach rozegranych w l. 1933-39. Na VIII Narodowych Zawodach Strzeleckich i Łuczniczych w P. w 1933 r. wywalczył tytuł wicemistrza Polski. Rok później na IX Narodowych Zawodach Strzeleckich, Myśliwskich i Łuczniczych w VII 1934 zajął III miejsce w ogólnej klasyfikacji. Od 31 VIII 1934 do wybuchu II woj. świat. wszedł w skład Komisji Gł. Strzelectwa Myśliwskiego PZŁ kierowanej przez J. Regulskiego. Łącząc rolę działacza sportowego, trenera i zawodnika pełnił obowiązki kapitana reprezentacji Polski w sportowym strzelectwie myśliwskim. Na X Międzynarodowych Zawodach Strzeleckich, Myśliwskich i Łuczniczych w VII 1935 po raz trzeci wywalczył tytuł wicemistrza Polski. Swoją klasę mistrzowską potwierdził następnie na Międzynarodowych Zawodach Strzeleckich w Berlinie w 1935 r., zajmując IV miejsce na 40 startujących zawodników. W 1936 r. odniósł duży sukces jako trener swoich synów Włodzimierza i Henryka. Na XI Narodowych Zawodach Strzeleckich, Myśliwskich i Łuczniczych w VII 1936 pierwszy z s. wywalczył tytuł wicemistrzowski, kwalifikując się do reprezentacji Polski na Mistrzostwa Świata w Berlinie. Ponownie zabłysnął wielką klasą na I Narodowych Zawodach Strzelectwa Myśliwskiego w VII 1937, zdobywając Mistrzostwo Polski. Odnotował ponadto duży sukces osobisty jako zawodnik i kapitan reprezentacji Polski na kolejnych Mistrzostwach Świata w Luhowicach (Czechosłowacja) w d. 25-26 VIII 1938. Prowadzona przez niego reprezentacja Polski w strzelaniu rzutkowym w składzie: W. Jeziorowski, J. Kiszkurno, K. Łyskowski, S. Sztukowski i W. Ziegenhirte odniosła bezapelacyjne zwycięstwo, zdobywając tytuł drużynowego mistrza świata z wynikiem 731 pkt. na 800 możliwych, zwyciężając Czechosłowację i Węgry. W konkursie indywidualnym J. Kiszkurno sklasyfikowany został na III miejscu, S. Sztukowski - IV miejsce, K. Łyskowski - V miejsce, a R. - XII m. Na zawodach tych w konkursie strzelań o drużynowe Mistrzostwo Europy reprezentacja Polski zdobyła II miejsce ustępując jedynie gospodarzom.

Był pierwszym czł. dożywotnim ARP, czł. wspomagającym KL PWS i czł. rzeczywistym Polskiego Związku Łowieckiego. Wyróżniony wieloma odznaczeniami, w tym: Krzyżem Walecznym (1920), Złotym Medalem Polskiego Związku Łowieckiego.

W okresie wojny i okupacji 1939-45 przebywał w swoim maj. w Cieleśnicy, czynnie wspierał polski ruch oporu i wspomagał materialnie rodziny oficerów AK. Oskarżony bezpodstawnie w 1947 r. o niebezpieczną działalność antypaństwową, wyrokiem sądu otrzymał 15 l. więzienia. W II 1953 został warunkowo zwolniony z więzienia we Wronkach ze względu na zły stan zdrowia. Zrehabilitowany 22 XI 1960.

Zm. w W. 26 XII 1955, pochowany został w grobie rodzinnym na Powązkach. Żonaty z Julią Mirską z domu ks. Światopełk-Mirskich, miał czterech s.: Andrzeja, Jerzego, Henryka i Włodzimierza, wszyscy po 1944 r. wyemigrowali z Polski do Republiki Południowej Afryki.


Demidowicz T., Rodem z Podl. Stanisław Rosenwerth (1885-1955), „Podlaski Kwartalnik Kulturalny” 1995, nr 4, s. 16-28; Tenże, Rosenwerth Stanisław (1885-1955) „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1995, nr 2, s. 101-103; Tenże, Rzecz o Stanisławie Rosenwerthcie (1885-1955) nestorze strzelectwa rzutkowego II Rzeczypospolitej, „Łowiec Polski” 1997, nr 1, s. 43; Tenże, Rosenwerth i jego Podlaska Wytwórnia, „Skrzydlata Polska” 1997, nr 10, s. 55-56; Tenże, Rosenwerth Stanisław Marian (1885-1955), [w:] SBTP, T. 22, W. 2011, s.133-135 (fot.) – bibliografia; Górny B., Monografia pow. bialskiego woj. lubelskiego, B. Podl. 1939, s. 295-96, 336; Jasiewicz K., Lista strat ziemiaństwa polskiego 1939-56, W. 1995, s. 904.

(autor Tomasz DEMIDOWICZ)