PLAZEWSKA Irena

Ur. się 15 IX 1894 w S., ale w dokumentach z okresu międzywojennego figuruje data ur. 15 IX 1896. Była c. Bronisława Brodzińskiego (zob.) i Jadwigi z Łagunów. Jej o. był siedleckim adw., matka naucz. szkół średnich. P. uczyła się w prywatnej szk. handlowej Jadwigi Barszczewskiej w S. i świadectwo ukończenia tej szk. otrzymała 16 VI 1912. Egzamin z kursu gim. rządowego zdała w Petrowsku na Kaukazie, a egzamin z łaciny zaliczyła przy moskiewskim okręgu nauk. W l. 1913-14 była uczestniczką kursów prawnych w Moskwie. W VIII 1915, po zajęciu S. przez Niemców, pracowała w miejskim szpitalu jako wolontariuszka. Swoje przeżycia z tego okresu notowała w pamiętniku znajdującym się obecnie w Muz. Regionalnym w S.

Na Wydz. Prawny UW została przyjęta 16 XI 1915, immatrykulowana 25 XI 1915. Studiowała w l. 1915/16, a następnie - po przerwie - w l. 1919/21. Nieznana jest przyczyna przerwy w studiach, ale z akt studenckich wynika, że w X 1919 złożyła podanie do rektora o pozwolenie na dalsze studia na Wydz. Prawa w semestrze VII. Po przesłuchaniu całkowitego kursu i złożeniu 3 przepisanych egzaminów (prawno-historycznego, politycznego i sądowego) otrzymała dyplom ukończenia studiów 26 IV 1921. Dwa egzaminy zdała w wynikiem celującym, a trzeci sądowy z wynikiem dostatecznym.

Po odbyciu aplikacji sądowej w SO w W. w l. 1921-24 rozpoczęła aplikację adwokacką. Pocz. aplikowała w W. u adwokata Henryka Cederbauma, a następnie w S. u adwokata Aleksandra Wilczyńskiego. Po zdaniu egzaminu została wpisana na listę adwokatów w S. Fakt ten odnotowała ówczesna „Gazeta Sądowa Warszawska”, podając informację Rady Adwokackiej OSA w W. o przyjęciu w poczet adwokatów dwóch kobiet – Heleny Hakmacherowej z siedzibą w W. oraz Ireny Płażewskiej z siedzibą w S. Były to kolejne kobiety uprawnione do wykonywania zawodu adwokata po wpisanych kilka miesięcy wcześniej Irenie Kaliskiej i Oldze Bardachowej, dla których siedzibą wykonywania zawodu była W.

W X 1929 przewodniczyła zjazdowi wychowanek zorganizowanemu dla uczczenia 25-lecia pracy pedagogicznej przełożonej Jadwigi Barszczewskiej-Michałowskiej. Praktykę adwokacką prowadziła w S. do II 1945 z krótką przerwą w okresie działań wojennych w 1939 r. Siedlecki adwokat Władysław Janicki wspominał koleżankę po fachu z okresu okupacji jako osobę oddaną sprawom klienteli zapalczywie i zapamiętale. Jeszcze przed wojną uzyskała pozwolenie dla kierowcy niezawodowego. W okresie od VIII 1944 do V 1946 przewodniczyła Siedleckiemu Tow. Przyjaciół Żołnierza Polskiego, organizacji, której pomysłodawcą był jej mąż Ignacy Płażewski. Z tego tytułu brała udział w I Krajowej Konferencji Tow. i Kół Przyjaciół Żołnierza odbytej 30 VII 1945 w W.

Po zakończeniu wojny, w związku z pracą męża, przeprowadziła się do Łodzi. Na mocy postanowienia Tymczasowego Zarz. Izby Adwokackiej w W. z 14 XII 1945 została wpisana na listę adwokatów z siedzibą w Łodzi. Była też wówczas uprawniona do pełnienia obowiązków obrońcy przed sądami wojskowymi. W 1947 r. wstąpiła do SL, a od 1949 r. należała do Ligi Kobiet i w ramach tej organizacji udzielała bezpłatnych porad prawnych. Świadczyła także nieodpłatnie pracę jako radca prawny ZZ Nauczycielstwa Polskiego Okręgu m. Łodzi.

W 1951 r. z powodu zarzutu wrogiego stosunku do Polski Ludowej nie została pozytywnie zweryfikowana, dopiero Wyż. Komisja Weryfikacyjna przy Ministrze Sprawiedliwości 14 III 1953 uchyliła zaskarżone orzeczenie i utrzymała wpis P. na listę adwokatów Woj. Izby Adwokatów w Łodzi. Przydzielono ją wówczas do Zespołu Adwokackiego Nr 8, a następnie przeniesiono do Zespołu Adwokackiego Nr 5. Mecenas P. uczestniczyła w pracach samorządu adwokackiego, w l. 1958-62 była czł. Komisji Dyscyplinarnej i komisji funduszu wzajemnej pomocy oraz sądownictwa polubownego przy Radzie Adwokackiej w Łodzi.

W XII 1957 została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. Zasłużyła też na Odznakę Honorową m. Łodzi. Pomimo podeszłego wieku zawód adw. wykonywała niemal do końca życia. Z listy adw. Czł. Zespołu Nr 5 w Łodzi została skreślona 1 I 1975.

Zm. 24 I 1975. Jako nestorka adwokatek polskich została pochowana na cm. w S. obok o. adw. Bronisława Brodzińskiego. Mąż – Ignacy Płażewski (1899-1977) – dziennikarz, wydawca, fotografik, historyk fotografii (Dzieje polskiej fotografii). S. Jerzy (1924-2015) był dziennikarzem, krytykiem filmowym i historykiem filmu, autorem wielu książek poświęconych filmowi, m. in. Język filmu, Historia filmu, Historia filmu franc.



Okniński W., Adwokaci siedleccy, S. 2016, s. 226-31; Dziennik Urzędowy M. S. 1924, nr 16, s. 433 i 1926 nr 19, s. 371; „Gazeta Sądowa Warszawska” 1927, nr 30 z 25 VII; Kuć-Staniszewska A., Wspomnienia z okupacji niemieckiej 1915-18, W. 1939, s. 18, 20, 34; Janicka A., Niech się tej śmierci moje dzieci nie wstydzą. List skazanego na śmierć, „Polityka” 1994, nr 44; Bereza H., Dziennik – zapiski z l. 1900-44, S. 2017, s. 85; Kordaczuk S., Pejzaż S. z „Jackiem” w tle, S. 2006, s.14; Arch. UW, Akta studentki Ireny Brodzińskiej, sygn. RP 394; Arch. Izby Adwokackiej w Łodzi, Akta osobowe Ireny Płażewskiej; www.siedlec-zwiedzanie.pl/plazewski.

(autor Witold OKNIŃSKI)