MAJEWSKI Jan

Ur. się 25 IV 1899 w Adamowie, w pow. łukowskim, s. Władysława i Jadwigi z Cebulów. Jego ojciec trudnił się handlem. M. wychowywał się w skromnych warunkach materialnych. Pocz. uczył się w Adamowie, a następnie w kilku okolicznych wsiach. W 1910 r. przeniósł się do Łukowa, a r. później rozpoczął naukę w miejscowym gim. W 1915 r. po ukończeniu 4. klas przerwał naukę. Powodem była konieczność podjęcia, po wyewakuowaniu o. w głąb Rosji, pracy zarobkowej. Mając na utrzymaniu pięcioro rodzeństwa znajduje zatrudnienie jako naucz. wiejski. Nauczał w szk. w Staninie i Anoninie (pow. łukowski). W tym samym r. wstąpił do POW. Rozpoczął również działalność społ. W Staninie zorganizował amatorski zespół teatralny, utworzył Tow. Oświatowo-Dramatyczne i bibl. publiczną „Świt”. Należał do współzałożycieli miejscowego ogniska nauczycielskiego. W 1916 r. współorganizował przemarsz do Łukowa w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3-go Maja. W 1919 r. wstąpił w szeregi WP. Służba wojsk. M. trwała do 1922 r. Następnie wrócił do Łukowa i podjął pracę jako urzędnik w Starostwie Powiatowym.

W Łukowie M. ponownie zangażował się w działalność społ., należał do najaktywniejszych czł. Stow. Kult.-Ośw. „Ogniwo”. W l. 1924-5 wchodził w skład jego Zarz., kierując jego sekcją oświat. Najwięcej energii i zainteresowania poświęcał w tym czasie pracy dziennikarskiej. Jeszcze w 1916 r. współpracował z wydawanym w Łukowie „Pamiętnikiem Łukowskim”. Od 1924 r. wchodził w skład trzyosobowej Komisji Administracyjnej zajmującej się sprawami wydawniczymi „Gazety Łukowskiej”, organu prasowego Stow. „Ogniwo”, którego pierwszy numer ukazał się we IX t.r. 1 VII 1925 M. został powołany na stanowisko red. naczelnego. „Gazeta Łukowska” była programowo pismem regionalnym i apolitycznym. Pod kierownictwem M. pismo zyskało ładniejszą szatę graficzną, lepszy papier i jakość zamieszczanych fot. Jako red. naczelny M. prowadził stały przegląd prasy, kronikę miejscową, pisał sprawozdania z działalności „Ogniwa” i życia społ.-kult. oraz gosp. miasta. Swoje artykuły podpisywał najczęściej inicjałami, np. „M”, „m”, „jm”. Za pracę red. naczelnego nie pobierał żadnego wynagrodzenia. Z powodu krytyki jego wypowiedzi na łamach pisma M. ustąpił ze stanowiska red. w III 1926, pozostając nadal jego współpracownikiem. Samo pismo przetrwało do 1928 r.

W tym samym r. zaczęła ukazywać się „Gazeta Powiatu Łukowskiego” – miesięcznik pow. oddz. ZNPSzP w Łukowie. Od samego pocz. M. znalazł się w kilkuosobowym składzie Komitetu Red. Na łamach tego czasopisma ukazywały się jego artykuły podejmujące zagadnienia szkolnictwa i wychowania, gosp. miejskiej, publicystyka historyczna oraz sprawozdania z imprez kulturalnych i obchodów narodowych. Po przekształceniu w 1933 r. „Gazety Powiatu Łukowskiego” w dwutygodnik „Podlasie”, M. nadal aktywnie udzielał się w pracy red. i dziennikarskiej. Pisywał również, choć zdecydowanie rzadziej do gazet siedleckich i lubelskich.

We IX 1938 M. rozpoczął wydawanie własnego pisma – miesięcznika „Kronika Ziemi Łukowskiej”. Oficjalnie jako red. naczelny i wydawca występowała żona M. Antonina. Większość materiału prasowego przygotowywał sam, publikując pod różnymi inicjałami. W nocie wydawniczej deklarował apolityczność miesięcznika, ale też państwowo-narodowy charakter pisma, propagowanie etyki chrześcijańskiej i idei demokratycznych. Celem miało być dokumentowanie osiągnięć łukowian na rożnych płaszczyznach życia. Łącznie ukazało się 11 numerów „Kroniki Ziemi Łukowskiej”, a ostatni został wydany w VII 1939.

Dziennikarstwo było tylko jedną z form działalności społ. M. Będąc czł. „Ogniwa” występował z odczytami na tematy społ. i historyczne. Był gł. Inicjatorem i współorganizatorem przypadających na 1933 r. obchodów 700-lecia Łukowa. Pełnił w tym czasie funkcję wiceprzew. Komitetu Obchodów 700-lecia. Przypadł mu zaszczyt wygłoszenia przemówienia na inaugurującym obchody posiedzeniu RM. Przewodniczył Sekcji Propagandy Komitetu Budowy Pomnika Henryka Sienkiewicza, przemawiając podczas uroczystości odsłonięcia ufundowanego ze składek społ. łukowskiego pomnika. Organizował Zjazd wychowanków i wychowawców szkół łukowskich we IX 1933. Podczas II Zjazdu Łukowian w 1936 r. M. pełnił funkcję sekr. Zjazdu. Piastował również stanowisko sekr. Powiatowego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Z jego ramienia współuczestniczył w organizowaniu towarzyszącego obchodom 700-lecia Łukowa Święta Sportu w V 1933. W l. następnych propagował słowem i piórem budowę pomnika-kopca Henryka Sienkiewicza w Okrzei. W l. 30-tych pełnił także funkcję prezesa koła miejskiego LOPP w Łukowie.

Rezultatem zainteresowań historią najbliższego regionu M. stały się liczne publikacje. Na łamach „Gazety Łukowskiej” ogłosił krótką monografię Łukowa, która została następnie wydana w formie broszury. W 1928 r. powstała Historia miasta Kocka, rok później ukazała się książka Adamów i okolice. Szkic monograficzny rodzinnych stron Henryka Sienkiewicza. W 1930 r. wydana została najpoważniejsza praca M. Łuków, miasto powiatowe w województwie lubelskim. Bibliografię uzupełniają liczne artykuły, których łącznie z publicystyką i tytułami informacyjnymi M. opublikował pond 100. W tekstach publicystycznych dużo miejsca poświęcał zagadnieniom rozwoju miasta i regionu, szkolnictwu oraz upowszechnianiu czytelnictwa. W kręgu jego zainteresowań znajdowały się także: folklor, etnografia i polityka. Bezskutecznie dążył do realizacji pomysłu stworzenia Muz. Ziemi Łukowskiej , a także założenia parku miejskiego.

W IX 1939, z chwilą rozpoczęcia okupacji hitlerowskiej M. podjął pracę w Magistracie Łukowa. W VI 1940 został aresztowany i osadzony w więzieniu w Radzyniu Podl. Powodem mogła być działalność konspiracyjna bądź nieprzychylne Hitlerowi i Rzeszy wypowiedzi M. na łamach przedwojennej prasy. Po miesiącu zwolniono go z więzienia. 21 X 1940 M. został ponownie aresztowany i osadzony w więzieniu na zamku w L. D. 9 I 1941 wywieziono go do Oświęcimia, a stamtąd 23 I do obozu koncentracyjnego Flossenbürg w Bawarii (nr obozowy 2816). M. zm. w obozie 13 IX 1941. Od IV 1923 był w związku małż. z Antoniną z Zahoszczów. Miał troje dzieci: córkę Bożenę i synów Jana i Włodzimierza. Na pocz. XXI w. Łukowskie Tow. Regionalne obrało M. na patrona.


PSB, T. XIX (1974) (Kiernicka M.); Strzelecki K., Jan Stanisław Majewski, „Tyg. Siedlecki” 1987, nr 11, s. 7; Jan Stanisław Majewski (1899-1941), [w:] Łukowianie w nazewnictwie ulic i osiedli miasta Łukowa, cz. II, „Zeszyty Łukowskie” 1987, nr 13, s. 18-21; Kołodziejczyk A., Jan Stanisław Majewski (1899-1941) – historyk-regionalista Ziemi Łukowskiej, [w:] Środowiska historyczne II Rzeczypospolitej, cz. III, W. 1989, s. 367-88; Przeworska M., Jan Stanisław Majewski – życie i dzieło, [w:] 80-lecie prasy łukowskiej. Dodatek specjalny do „Nowej Gazety Łukowskiej” XII 1996, s. 5-7; Kołodziejczyk A., Jan Stanisław Majewski (1899-1941), „Rocznik Mazowiecki” 2000, T. 12, s. 125-40; Od Redakcji, „Gazeta Łukowska” 1925, nr 8, s. 1; Od Redakcji, „Gazeta Łukowska” 1926, nr 3, s. 15; Od Redakcji, „Kronika Ziemi Łukowskiej” 1938, nr 1, s. 11; Majewski J. S., Regionalizm ziemi łukowskiej, „Pamiętnik Lubelski”, t. II za l. 1931-34, L. 1935, s. 309-14.

(autor Anna MADEJ)