LEONCZUK Albin

Ur. się w Litewnikach Nowych w 1916 r., s. Stefana i Marianny z domu Typa. Pochodził z głęboko wierzącej rodziny chłopskiej. Dziadek był prześladowanym unitą, który został odznaczony Medalem Papieskim za obronę wiary oraz Złotym Krzyżem Zasługi przyznanym przez Prezydenta RP w 1927 r. Odznaczenia o których mowa zostały złożone w kościele w Kornicy Starej jako dar rodziny. L. ukończył 7 klas szk. podst. w Litewnikach. W 1932 r. po śmierci ojca zmuszony był do przejęcia obowiązków rodzinnych i gospodarskich. Po wybuchu II woj. świat., gdy jego siostra otrzymała nakaz wyjazdu na przymusowe roboty do Niemiec, zastąpił ją, lecz po kilku dniach uciekł z miejsca wywózki. Jako młody chłopak w 1941 r. rozpoczął walkę w konspiracji. Walczył w oddz. WiN pod dowództwem kpt. Władysława Łukasiuka ps. "Młot". Wg przekazywanej kolejnym pokoleniom opowieści, L. w d. wybuchu Powstania Warszawskiego ubrał się w mundur żołnierski i z karabinem przemaszerował przez wieś na znak solidarności z  walczącą W.  L. sprzedał wszystkie posiadane kosztowności, a pieniądze przeznaczył na zakup broni na potrzeby walki konspiracyjnej.

Kiedy zaczęły się represje wyjechał na Dolny Śląsk, po powrocie 18 XII następnego d. został aresztowany i wywieziony do Konstantynowa. Tam torturowano go i zastraszano, jednak L. do końca pozostał hon. Nikogo nie wydał i nie wskazał miejsca gdzie ukrył broń, z której korzystać mieli żołnierze WiN. Rodzina, która wtedy widziała aresztowanego  wspominała jego ciężki stan. "Wrzos" miał powybijane zęby, był cały w siniakach, miał zmasakrowane ciało i powyłamywane palce.

Został skazany wyrokiem Sądu Rej. w L. 20 lI 1948 z art. 16 § 1 i art. 4 § 1 dekretu, z 13 VI 1946  o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa na karę śmierci. 7 IV 1948 wykonano wyrok śmierci poprzez rozstrzelanie. Umierał ze słowami na ustach "Nie o taką Polskę walczyłem..." Ciało zamordowanego żołnierza zakopano w nieznanym rodzinie miejscu. IPN prowadzi czynności zmierzające do ustalenia miejsc pochówku żołnierzy wyklętych. Dzięki determinacji rodziny i inicjatywie Marcina Wrońskiego – prokuratora Oddz. Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w L., Sąd Okręgowy w L. w 2005 r. ponownie rozpatrzył sprawę skazanego na karę śmierci L. Prokurator wystąpił o uznanie nieważności wydanych orzeczeń. W postanowieniu sądu z 2006 r. L. został uznany za represjonowanego za działalność niepodległościową, doczekał się też całkowitego oczyszczenia nazwiska i unieważnienia wyroków wydanych w 1948 r.

Ponieważ do dziś nie wiadomo, gdzie znajdują się szczątki L., rodzina zm. postanowiła  oddać mu cześć poprzez stworzenie pamiątkowej tablicy. 14 VIII 2017 w Litewnikach Nowych k. Łosic odsłonięto pamiątkową tablicę ku czci śp. L., Żołnierza Niezłomnego. Wydarzenie to poprzedziła Msza św. w miejscowym rektoracie Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Eucharystii koncelebrowali ks. dr hab. Tadeusz Syczewski, wikariusz generalny Diec. Drohiczyńskiej, ks. kanonik Henryk Szwajkowski oraz ks. Krzysztof Janowic, prob. par. Chłopków.

W uroczystościach upamiętniających L. wzięli udział m.in.: ks. Tadeusz Syczewski – wikariusz generalny diec. drohiczyńskiej, ks. Krzysztof Janowic – gospodarz par. w Litewnikach Nowych, ks. kapelan H. Szwajkowski, Edyta Gula – przedstawicielka IPN, Karol Szymaniuk – wicestarosta pow. łosickiego, Andrzej Lipka – wójt gm. Sarnaki a także przedstawiciele Rady Gm. w Sarnakach, rodzina, goście i mieszkańcy Litewnik oraz okolicznych miejscowości. W swoim krótkim przemówieniu, wójt gm. Sarnaki – A. Lipka, dziękował rodzinie upamiętnionego bohatera za krzewienie tej pamięci o historii, która w niechlubnym czasie była niewygodną prawdą. Lipka podkreślał, że dzięki staraniom rodziny “Wrzosa” mogli poznać prawdę historyczną, która jest wielką wartością dla całego społeczeństwa. Przedstawicielka IPN, Edyta Gula wspomniała o ideałach jakim do końca pozostał wierny L., w jego sercu na zawsze wyryły się hasła Bóg, Honor, Ojczyzna – “dla tego bohatera to nie były puste słowa, to była świętość, za którą oddał życie. Dla niepodległej Polski poświęcił to co miał najcenniejsze i za to należy się mu cześć!” Podczas uroczystości odczytano wiersz o L., który napisała Krystyna Małkowska, wnuczka siostry L.


https://losice.info/czesc-chwala-bohaterom-wrzos-upamietniony; podlasie24.pl/losice/region/przywrocono-pamiec-wrzosowi-22227.html; www.bpsiedlce.pl/3/aktualnosci/905_zywa-lekcja-historii-w-litewnikach-k-losic.

(autor Anna KŁOŚ)