GRODZICKI Stefan

Ur. 1 XI 1888 w Patkowie Józefów (ob. pow. łosicki), syn Arkadiusza i Józefy z Rafalskich. Chrztu udzielał ks. Antoni Kamieński, prob. par. Niemojki, w obecności świadków: Józefa Flatta (ciotecznego brata), urzędnika kolei Warszawsko-Terespolskiej, s. Jana i Marii z Grodzickich Flattowej i Jana Kobylińskiego (wuja) męża Seweryny z Grodzickich – dzierżawcy maj. donacyjnego Mierzwice. Do 13. r. życia wychowywany był i nauki pocz. pobierał w rodzinnym domu. Po zdaniu egzaminów uczył się w gim. w S. W 1905 r., jako uczestnik strajku szkolnego, został wydalony ze szk. z wilczym biletem uniemożliwiającym dalszą naukę w Król. Pol. W związku z powyższym powrócił do Józefowa. Po odbyciu praktyk rolniczych w gospodarstwach kuzynów w Rydzewie (Witolda Grodzickiego) i w Siemieniu (Wincentego Grodzickiego), w 1907 r. został przyjęty do Akad. Rolniczej w Taborze. Po ukończeniu studiów, w l. 1911-15, zarządzał dobrami Hruszniew, należącymi do hr. Kazimiery Broel-Plater. W 1918 r., wspólnie ze swoją siostrą Władysławą i jej mężem Janem Czechowskim oraz Józefem Flattem, kupił od Adama Topolnickiego zniszczony działaniami wojennymi maj. Kuczkówka pod B. Podl.

W 1920 r. w chwili wielkiego zagrożenia niepodległości Polski przez bolszewików, jako ochotnik wstąpił do wojska. W 1926 r. G. pojął za żonę Halinę Połubińską z Hrywdy pod Kosowem Poleskim. Odbudowany z wielkim trudem majątek Kuczkówka, po wkroczeniu armii bolszewickiej w 1939 r. doznał ponownie wielkich strat. Czerwonoarmiejcy zabrali wszystkie konie, obrabowany został dwór i opróżnione stodoły i obora. Sam właściciel zmuszony był do ukrywania się, ponieważ groziła mu śmierć z rąk najeźdźców, jako ochotnikowi w wojnie 1920 r. W okresie okupacji hitlerowskiej Kuczkówka stała się obiektem rabunków dokonywanych przez bandy uciekinierów z obozu jenieckiego dla żołnierzy sowieckich. W XI 1944 G. został aresztowany przez NKWD i osadzony na Zamku Lubelskim, gdzie przebywał do I 1945.

Kuczkówka została rozparcelowana, a jej dotychczasowi właściciele pozbawieni dachu nad głową i zmuszeni do zamieszkania u najbliższej rodziny w B. Podl. Tutaj G. w 1946 r. podjął pracę w Komitecie Opieki Społecznej.

W 1950 r. zm. jego żona Halina. G. zm. w 1974 r., nie pozostawiając potomstwa. Oboje małżonkowie pochowani zostali w rodzinnym grobowcu w B. Podl.


Wspomnienia z Taboru. Wydawnictwo Koła Taborczyków przy Związku Rolników Ogrodników z Wyższym Wykształceniem, red. S. Jankowski, W. 1929, s. 110, poz. 91; Dobrowolski T., Majątki Grodzickich i Kopciów w Patkowie, [w:] Dwór Podlaski. Tradycja, tożsamość, Przyszłość, red. S. Kordaczuk, S. 2014, s. 120-23; APL, Akta Stanu Cywilnego par. Niemojki, akt chrztu nr 62/1888; Grodzicki S.J., Dzieje rodu Grodzickich h. Łada, (mps w posiadaniu autora), s. 44.

(autor Tomasz DOBROWOLSKI)