GROMADZKI Wiesaw


Ur. się 9 XII 1959 w Łukowie, s. Edwarda – inż. technologii drewna - i Genowefy z Jurczaków. Od 1960 r. mieszkał w B. Podl. Ukończył Szk. Podst. nr 3 oraz I Lic. Ogólnokształcące im. J. I. Kraszewskiego w B. Podl. Od dziecka był aktywny w wielu dziedzinach życia. W latach szkolnych brał udział w licznych olimpiadach przedmiotowych (na różnych szczeblach), zdobywał wiele dyplomów w zawodach lekkoatletycznych oraz amatorskim kolarstwie. Jak można przeczytać z jego pamiętników, pisanych pod koniec szk. podst., nie lubił jęz. pol., nie był także mistrzem ortografii. W klasach siódmej i ósmej znalazł się jednak na liście najlepszych uczniów. Podczas nauki w szk. średniej zaczęły kształtować się jego zainteresowania pisarskie i dziennikarskie. Brał także udział w turniejach krasomówczych. Jego pierwszym sukcesem pisarskim było zdobycie w 1976 r. gł. nagrody w ogólnopol. konkursie na recenzję książki społ.-polit., ogłoszonym przez Wydawnictwo Harcerskie „Horyzonty” oraz tyg. „Na Przełaj”. W 1979 r. został jednym z laureatów Turnieju Wiedzy Filozoficznej (na poziomie centralnym), zorganizowanego w ramach Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym.

W lic. był aktywnym harcerzem (uzyskał st. hm.). Współorganizował m.in. wakacyjne obozy harcerskie (gł. w Gnojnie n. Bugiem), piesze wędrówki i rajdy, co było jego młodzieńczą pasją. Konsekwencją pogłębianych zainteresowań okazały się studia na Wydz. Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW (1979-84). Po ukończeniu studiów podjął w 1984 r. pracę w Komendzie Chorągwi ZHP w B. Podl., a następnie w Biurze Wystaw Artystycznych w B. Podl., jako specjalista ds. oświat. W l. 1985-8 pracował jako red. w regionalnym tyg. „Słowo Podlasia”, w l. 1988-93 w bialskim oddz. red. „Sztandaru Ludu” i „Dziennika Wschodniego”. W l. 1987-92 pełnił funkcję red. naczelnego „Bialskopodlaskiego Biuletynu Kulturalnego”, który następnie został przekształcony w „Podlaski Kwartalnik Kulturalny”. W l. 1993-4 zatrudniony był w Młodzieżowym Domu Kultury w B. Podl., w l. 1996-7 pracował w Oficynie Wydawniczej „Vigo”. W następnych latach nie był na stałe związany z żadnym pismem, współpracował jednak z wieloma red., publikował artykuły m.in. w „Słowie Podlasia”, „Podlaskim Kwartalniku Kulturalnym”, „Kresach Literackich”, „Nowinach Podlaskich”. W 1999 r. współredagował Biuletyn Tow. Przyjaciół Pamięci Józefa Piłsudskiego w B. Podl.

G. aktywnie działał w towarzystwach regionalnych. Od 1984 r. był czł. Zarz. Podl. Tow. Społ.-Kult. (ob. Tow. Miłośników Podl.), Bialskopodlaskiego Tow. Literacko-Artystycznego (prezes i wiceprezes), Tow. „Polska-Białoruś”, Tow. Opieki nad Zabytkami. Największym i najbardziej bliskim obszarem działalności G. był Podl. Klub Literacki „Maksyma”, działający przy Klubie Kultury „Piast” w B. Podl. Był jego współzałożycielem (1983), przez blisko 20 lat prezesem, począwszy od 1986 r. W tym czasie „Maksyma” skupiała środowisko podl. literatów. G. patronował zawsze innym twórcom, organizował m in. warsztaty literackie. Dzięki Podl. Spotkaniom Literackim oraz współpracy z Muz. J. I. Kraszewskiego w Romanowie przy organizowaniu Ogólnopol. Konkursu Literackiego im. J. I. Kraszewskiego, a jego prezes był mocno w to zaangażowany, Klub Literacki „Maksyma” zyskał w Polsce sławę. W l. 1995-2002 redagował wydawaną corocznie jednodniówkę „Spotkań”, organizował spotkania literackie, sam w nich uczestniczył. Niejednokrotnie był także czł. jury konkursu. Współpracował z innymi klubami literackimi, osobiście kontaktował się z wieloma znanymi pisarzami. Był współred. (1993-2003) miesięcznika literacko-artystycznego „Jeszcze Jedna”, wydawanego przez Klub Kultury „Eureka” w B. Podl. (jako samoistne czasopismo lub dodatek do „Słowa Podlasia”). Wiele miejsca poświęcał w nim Klubowi Literackiemu „Maksyma” - twórczości jego czł. Współpracował też przy opracowaniu pierwszych numerów bialskiego kwartalnika literacko-artystycznego „Nowa Maksyma”, wydawanego w l. 2006-10 przez Klub Kultury „Piast”.

Zajmował się także opracowaniem i przygotowaniem do druku poetyckich antologii. Był także autorem kalendarium do antologii utworów nagrodzonych w Ogólnopolskich Konkursach Literackich im. J. I. Kraszewskiego „Pokłosie” (1996), dokonał wyboru wierszy i oprac. wstęp (wraz ze Stanisławem Królikiem) do zbioru Drugi oddech: wiersze, proza, reportaż, szkice (1998), wstęp i notki o autorach (z Ryszardem Kornackim) do antologii wierszy o Podl. Igliwia smak (2001), oraz wybór i wstęp do zbiorków poezji Z łukowskiej pasieki (Łuków 1999) i Otwieranie drzwi (Zalesie 2002).

G. zajmował się również edytorsko-redakcyjnym opracowywaniem tomików poetyckich, m.in.: Kolczasty owoc Sławomira Żyłki (2001, wstęp i oprac.), Moja firanka Aleksandry Smyk (2005, wstęp), Trzecie napoczęcie Katarzyny Piątkowskiej (2003, posłowie), Pod welonem czasu Stanisławy Łogonowicz (1999, wstęp), Aż słowa Ryszarda Chojeckiego (1989, oprac. red.), Na skrzydle czasu Franciszka Krasuckiego (1990, wstęp), Martwy sezon Ernesta Szuma (2001, oprac., red. i posłowie), Małpa też płacze Heleny Romaszewskiej (1994,wstęp). Wszystkie powyższe tomiki ukazały się w B.Podl.

Pracując jako red. „Słowa Podl.” i „Dziennika Lubelskiego” opublikował wiele artykułów z dziedziny kultury i sztuki. Opisywał bieżące wydarzenia kulturalne, działalność placówek kult.-ośw., stow. Promował literatów, artystów, przeprowadzał wywiady, popularyzował wiedzę o historii literatury na Podl., m.in. Literackie Podl. – historia i współczesność (1998, nr 28-29). Już jako niezależny, samodzielny współpracownik, w l. 1998-2000 opublikował cykl artykułów w serii „Z Podlasiem w życiorysie” oraz „Literackie Podl.”. Prezentował w nich sylwetki znanych postaci, takich m.in. jak: Zygmunt Chrzanowski, Zygmunt Gloger, J. I. Kraszewski, Zenon Przesmycki, Czesław Tański, August Zamoyski. Artykuły o życiu literackim na Podl. ukazywały się także w „Kresach Literackich” (1990, 1993), „Słowie Powszechnym” (1988), w „Podl. Kwartalniku Kulturalnym”; najobszerniejsze: Podl. literackie (1989, nr 4), Apolinary Nosalski – nauczyciel, regionalista i literat (1992, nr 3-4), Podl. Klub Literacki „Maksyma” – 15 lat działalności (1998, nr 4), W kobiecym kręgu (1999, nr 3-4), Podl. ślady literatury (1992, nr 1, 2), Kraszewski i Podl. – wzajemna pamięć (2003, nr 1). Artykuł pt. Podl. literackie w biografiach i twórczości opublikowany został w „Roczniku Międzyrzeckim”, t. 36 (2005).

Poza artykułami o literaturze recenzował także tomiki literackie oraz publikacje o charakterze regionalnym. Drukowane one były w „Słowie Podl.”, „Podl. Kwartalniku Kulturalnym, „Jeszcze jednej”. Dotyczyły m.in. twórczości Heleny Romaszewskiej, Ryszarda Kornackiego, Ryszarda Chojeckiego, Sławomira Żyłki, Roberta Matejuka i in.

Jako literat G. pisał przede wszystkim wiersze i aforyzmy. Był zwolennikiem krótkich form literackich - fraszek, aforyzmów, haiku. Pierwsze jego utwory powstawały już w szk. średniej. Zadebiutował aforyzmami na łamach „Słowa Podlasia” w 1983 r. Pierwszym jego tomikiem literackim był zbiorek aforyzmów pt. Porady bezpłatne (1991). Jest też autorem tomiku fraszek i aforyzmów pt. Igraszki publiczne (1998) oraz wydanego, wspólnie z Andrzejem Wilbikiem, tomiku fraszek i aforyzmów Z głowy do głowy. Jednak najważniejsza była dla niego poezja, zwłaszcza taka, która nierozerwalnie wiązała się z jego zamiłowaniem do przyrody, umiłowaniem wędrówek. Warto tutaj zacytować Marię Makarską („Podl. Kwartalnik Kulturalny” 2009, nr 1, s. 14): „Poezja W. Gromadzkiego pulsuje plastyczną metaforą, wzruszeniem, bogatą kolorystyką, zapachami ziemi”. Właśnie w tym duchu wydane zostały także kolejne trzy tomiki jego wierszy: Zwykły opis róży: wiersze epigramatyczne (1996), Deptaki i bużyska: wiersze podlaskie (1998) oraz Pióropusze: wiersze i dziennik poetycki (2002). Pośmiertnie w 2012 r. ukazał się tomik są drogi… które, będący wyborem jego wierszy, fraszek i „zamyślników”.

Utwory literackie G. drukowane były w czasopismach: „Słowo Podl.” (1983-8), „Jeszcze Jedna” (1993-8), „Kresy Literackie” (1993), „Krzywe Koło Literatury” (1992), „Na Przykład” (1994), „Podl. Kwartalnik Kulturalny” (2000, 2006), „Własnym Głosem” (1996). Jego wiersze drukowane były także w wydawnictwach zbiorowych: Prezentacje (B. Podl. 1984), Pokłosie (Romanów 1985), Drugi oddech (B. Podl. – Romanów, 1998), Na wspak – wydawnictwo okolicznościowe (Zamość 1998), Laur Powiśla (Sztum 1991) oraz jednodniówkach Podl. Spotkań Literackich - XIII (1997), XVI (2000), XVII (2001), także w wielu innych wydawnictwach pokonkursowych.

W 2005 r. G. przyjęty został w poczet czł. kandydatów Związku Literatów Polskich. Brał udział w wielu konkursach literackich, zdobywając liczne wyróżnienia i nagrody. Pierwszą z nich było wyróżnienie w kategorii poezji w Konkursie Literackim „Moje Podl.”, zorganizowanym w 1984 r. przez Urz. Woj. w B. Podl. Kilkakrotnie nagradzany był w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. J. I. Kraszewskiego: 1986 r. - trzecie miejsce w poezji, 1988 - nagroda specjalna, 1990 - wyróżnienie, 1997 - za tematykę podlaską, 2000 - nagroda Klubu Literackiego „Maksyma”, 2001 - za tematykę podlaską, a także w Ponadregionalnym Konkursie Literackim im. Romualda Mikoszewskiego „Ziemia najbliższa”: 1998 - drugie miejsce, 1999 - wyróżnienie, 2000 - drugie miejsce, 2002 - pierwsze miejsce, 2005 - drugie miejsce. Jego twórczość nagrodzona była także na V Ogólnopol. Konkursie Poetyckim „O laur Opina” (Ciechanów, 1991, wyróżnienie), IV Konkursie Poetyckim im. Bolesława Leśmiana (Zamość, 1998, laureat poetyckich laurów), X Ogólnopol. Konkursie Poetyckim „U progu Kresów – Nowogródek” (Chełm, 1998, II nagroda), XI Ogólnopol. Konkursie Poetyckim „U progu Kresów” (Chełm, 1999, wyróżnienie), Literackim Konkursie Prymasowskim (Radzyń Podl., 2001, II miejsce), XIII Ogólnopol. Konkursie Poetyckim im. Jana Krzewniaka (Karczew, 2002, nagroda specjalna), IV Ogólnopol. Konkursie Literackim im. Stanisława Leca (Nowy Targ, 2002, wyróżnienie), V Ogólnopol. Konkursie Poezji „O złote gęsie pióro” (Wąglany, 2005, mistrz poezji – nagroda gł.) i wielu innych, np. okazjonalnych - wygrana w konkursie na czterowiersz z okazji Dni B. Podl. w 2005 r.

G. za swoją działalność kult.-literacką nie doczekał się zbyt wielu odznaczeń. W 1994 r. otrzymał odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”. Władze samorządowe B. Podl. przyznały mu w 2007 r. (pośmiertnie) statuetkę Bialskiej Nagrody Kultury im. Anny z Sanguszków Radziwiłłowej. Jak podano w uzasadnieniu, uhonorowany został za szczególny wkład w rozwój środowiska literackiego m. B. Podl. oraz twórczość.

Zm. nagle 23 V 2007 w B. Podl., rozwiedziony, pozostawił córkę Kaję (1987) i syna Jakuba (1989).


Smolarz J
., Pisarze współcześni regionu lubelskiego. L. 1999, s. 92-3; Gzella A. L., Leksykon dziennikarzy i redaktorów Lubelszczyzny, L. 2015, s. 94; Matejuk R., Szermierze pióra, „Jeszcze Jedna” 1995, nr 4, s. 21-22; Wagner I., Mit poety tragicznego ... Wiesław Gromadzki, „Podl. Kwartalnik Kulturalny” 2007, nr 3, s. 74-8; Gromadzki Wiesław 1959-2007, „Nowa Maksyma" 2007, nr 4-8, s. 4-26; Wagner I., „Śladami pióra" wspomnienie o Wieśku. Wystawa poświęcona życiu i twórczości Wiesława Gromadzkiego „Twoje miasto: B. Podlaska” 2011, nr 2, s. 11; Wagner I., Śladami pióra, „Jeszcze Jedna” 2011, nr 5, s. 2; Wawryniuk A., Miłośnik poezji i życia, „Echo Katolickie” 2011, nr 5, s. 25; Burda E., Ślady pióra po Wieśku Gromadzkim: wspomnieniowa wystawa w Bibl. Pedagogicznej, „Tyg. Podlaski” 2011, nr 5, s. 27.

(autor Hanna BAJKOWSKA)