Moritz Mikoaj


Ur. 10 XII w W., s. Wincentego i Marii z d. Kowalskiej. Uk. gim. męskie. Utrzymywał się z pracy urzędnika. Pełnił funkcję pisarza gm. Pod koniec I. 40-tych XIX w. objął urząd wójta gm. Młociny.

Po 1851 osiadł we własnym majątku Nowosielec w pow. bialskim na Podl., co stało się zapewne skutkiem kontaktów ze środowiskiem ziemiańskim podczas pracy urzędniczej. Ożenił się z Hipolitą Włodzimierą Budkowską, ur. w 1820 w Magnuszewie gub. radomskiej, c. Dominika i Tekli z d. Zajączkowskiej. 19 IX 1851 ur. się w Młocinach s. Józef January. Ż. zm. 11 III 1862 w Nowosielcu.

Przez powstańczego naczelnika wojennego wój. podl. Walentego Lewandowskiego został wyznaczony obok Aleksandra Olszewskiego, na d-cę grupy ok. 600 powstańców, mających za zadanie zaatakowanie komp. wojska ros. i magazynów broni w Stoku Lackim. Oddz. powstańców pod d-dztwem M. i A. Olszewskiego uderzył na Rosjan w Stoku Lackim o godz. 4.00 rano 23 I 1863. Był to jedyny atak Powstania Styczniowego, jaki doszedł do skutku z planowanych w pow. siedleckim. Przyczyną niepowodzenia ataku była odsiecz dwóch komp. piechoty i sotni Kozaków z garnizonu siedleckiego.

M. areszt. przez Rosjan, został rozstrzelany 9 III 1863 na Roskoszy w S. W miejscu kaźni również innych powstańców styczniowych, odsłonięto 23 V 1925 pomnik zwany „kolumną Rawicza" lub „kolumną powstańców", wystawiony przez firmę K. R. Kozińskiego z W. z inicjatywy i funduszy Koła Siedlczan.


Księga pamiątkowa siedlczan
, s. 26-27, 295; S. Góra, Partyzantka na Podlasiu 1863-1864, W. 1976; T. Krawczak, Wszlacheckim zaścianku, s. 87; A. Moritz, Kronika rodziny Miłkowskich obywateli miasta Siedlce i spokrewnionych z nią rodzin Moritzów i Słodkiewiczów, „Z Dziejów Ziemi Najbliższej", t. 3, S. 2002, s. 35-37; Powstanie Styczniowe na płd. Podlasiu;  fot. [http://zastawie-netau.net/uszynscy-lukowscy-notariusze-2/; dostęp 30.04.2021].

(autor Sławomir KORDACZUK)