Miodoski


Ur. 15 III w Andrychowie (woj. krakowskie), s. Jakuba i Zofii z d. Kuzarek. Szk. powsz. i gim. uk. w Wadowicach. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości rozp. studia w UJ na Wydz. Prawa. Studia przerwał w momencie wybuchu I woj. świat. Od 1VIII 1914 służył jako jednoroczny ochotnik w armii austriacko-węgierskiej (1 Korpus, 56 pp). 1 XI 1914 został skierowany  do Szk. Oficerskiej we Freibergu, w której uk. kursy: km, oficera cz. w. dla d-ców komp. Szkolenie zakończył 1 I 1915, po czym został skierowany jako d-ca plut. na front ros.; od 18 VII 1915 do 24 VI 1916 pełnił funkcję d-cy komp. Po odbyciu nauki w szk. oficerskiej w 1916 został awansowany do stopnia ppor. Brał udział w walkach z wojsk. ros. pod Gorlicami od 28 I do 29 III 1915. Od 28 V 1917 walczył na froncie włoskim, na Nizinie Weneckiej, n. rzeką Piawą. 18 VI 1918 dostał się do niewoli. Od XI 1918 przebywał w obozie jenieckim w Santa Maria.

Brał aktywny udział w organizacji Armii Pol. we Włoszech, do której wstąpił 5 XI 1918. 28 XII 1918 wyjechał do powstającej we Francji armii gen. Józefa Hallera. Został tam przeniesiony do 1 DP (4 bat. 1 Pułku Strzelców Piechoty), z którą do Polski wrócił w 1919. Od 7 IV 1919 pełnił funkcję d-cy 9 komp., m.in. brał udział w walkach z wojsk. ukraińskimi i bolszewickimi.

M. od 13 XII 1919 był d-cą 2 bat., natomiast od 14 I 1920 pełnił służbę na stanowisku oficera inf ormacyjnego w sztabie 25 Bryg. Piech.; uczestniczył m.in. w wyprawie kijowskiej w IV 1920. Brał udział w wojnie pol.­sowieckiej 1920. 4 VIII 1920 został przeniesiony do macierzystego 43 Puł. Piech. Strzel. Kresowych jako d-ca 4 komp. km. Z jednostką cofnął się pod Lwów, stamtąd do Równego. Jesienią 1920 w Zwiahlu zastał go rozejm. Wojnę pol.-sowiecką zakończył w stopniu kpt. Po podpisaniu traktatu pokojowego między Polską a Rosją sowiecką w Rydze, razem ze swoją jednostką wrócił do Równego, potem do Dubna. W XI 1922 przeszedł do rezerwy, ale na b. krótko. Zamieszkał z rodziną w osadzie Hallerowo gm. Tuczyn, pow. Równe. W 1924 uk. kurs dokształcający młodszych oficerów piechoty. W 1934 przeszedł z pułku do korpusu oficerów administracyjnych w PKU w Równem, gdzie pełnił służbę do momentu wkroczenia ACz 17 IX 1939. W V 1939 otrzymał awans na mjr. W VI 1939 został służbowo przeniesiony na stanowisko z-cy k-nta Wojsk. Komendy Rejonowej w Równem. W XII 1939 zagrożony aresztowaniem przez NKWD przekroczył zieloną granicę; do GG uciekł z dwoma starszymi s. (Władysławem i Jerzym) i c. (Ireną), natomiast ż. z dwójką młodszych dzieci (Stefanem i Andrzejem) pozostała pod okupacją radz. Początkowo mieszkał w W., gdzie w 1940 wstąpił do ZWZ. W VI 1940 przeniósł się na Podl., pracował jako referent ds. meldunkowych w gm. Olszanka k. Łosic pow. siedlecki. Polit. związany z endecją, w III 1943 nawiązał kontakt z NSZ. Rozkazem KG NSZ został przeniesiony do S. na stanowisko K-nta XII Okr. NSZ „Podlasie"; 20 XII 1943 otrzymał awans na ppłk. ze starszeństwem od 15 VIII 1943.

W I 1944 wydał rozkaz zorganizowania obozu szkoleniowego w rezerwacie Jata k. Łukowa. Tam przebywał od 12 111 1944 (członkowie sztabu XII KO zostali uwolnieni przez oddz. AS pod dowództwem st. sierż. Stefana Kosobudzkiego „Sęk") na rekonwalescencji po wypadku podjęcia próby samobójczej przez podcięcie sobie żył, kiedy został areszt. przez gestapo 7 III 1944 w S. M. bał się, że w trakcie śledztwa nie wytrzyma przesłuchań.

Był przeciwny umowie scaleniowej NSZ z AK z 7 III 1944. Odmówił wykonania rozkazu scalenia NSZ z AK. Jego osobista postawa miała istotny wpływ na rozłam jaki dokonał się 2 VII 1944 w XII KO NSZ „Podlasie". Na specjalnej odprawie sztabu XII KO w Radzikowie pow. siedlecki z udziałem przedstawiciela KG NSZ-AK mjr. Andrzeja Czajkowskiego „Jan Jung" został zawieszony w funkcji k-nta okr. Walki ACz o S. w VII 1944. M. przeczekał we wsi Żytnia niedaleko S. Po wkroczeniu ACz na Podl. w VII 1944, pozostawał w konspiracji. Nawiązał kontakt z K-ntem Podokr. AK Wschód płk. Lucjanem Szymańskim „Janczar" i k-ntem Obwodu Siedlce. mjr. Marianem Zawarczyńskim „Ziemowit". Podporządkował się Szymańskiemu i został z-cą k-nta Obwodu AK Siedlce, jednocześnie zachowując funkcję k-nta Okr. NSZ „Podlasie". W poł. V 1945 spotkał się w Radomyśli pow. siedlecki z p.o. k-nta XVII Okr. NSZ mjr. Józefem Rychlewskim „Świt" i ustalił warunki objęcia przez siebie stanowiska k-nta XVII Okr., który od II 1945 funkcjonował w ramach KZW. Nast. spotkał się z oficerem do zleceń specjalnych KZW kpt. Władysławem Żwirkiem „Wysoki", który poinformował, że jego kandydatura nie została zaakceptowana przez dowództwo KZW w L. W VI 1945 jako zwolennik KG NSZ­ ONR płk. Stanisława Nakoniecznikowa „Kmicic" oddał się do dyspozycji pod rozkazy KG NSZ-ONR gen. Zygmunta Broniewskiego „Bogucki". Próbował odtworzyć w terenie struktury XII KO NSZ-ONR „Podlasie". Mimo wysiłku M. ostatecznie nie udało się zorganizować siatki terenowej okr., który całkowicie podporządkował się Tymczasowej Narodowej Radzie Polit. Ziem Wschodnich, a struktury NSZ na Podl. podporządkowały się KZW „Wiertacz".

W VII 1945 przez Franciszka Krasiejkę skontaktował się z inspektorem NSZ-ONR Obszaru Wschód kpt. Mirosławem Ostromęckim „Mirski". W 2 poł. VII 1945 we wsi Wyczółki pow. siedlecki, doszło do spotkania łącznika KG NSZ-ONR kpt. „Mirskiego" z ppłk M. Na spotkaniu omówiono zasady kontaktu M. z KG NSZ-ONR w W. Po rozmowie w W., rozkazem KG NSZ-ONR, M. został wyznaczony na k-nta Okr. Śląskiego.

23 VIII 1945 M. wyjechał do Katowic. Tam skontaktował się z Michałem Pobochą - oficerem z KG NSZ w celu prowadzenia działalności konspiracyjnej. Pracował w Woj. Zw. Samopomocy Chłopskiej w Katowicach. Zamieszkał w m. Mała Dąbrówka k. Katowic.

Na początku X 1945 przeniesion go na stanowisko k-nta NSZ - ONR na Śląsku. 28 X 1945 został areszt. przez funkcjonariuszy UBP pod fałszywym nazwiskiem Aleksander Kułakowski „Sokół" i poddany przesłuchaniom w Będzinie, nast. przewieziony do MBP w W. W wyniku ciężkich przesłuchań przyznał się do prawdziwego nazwiska. Był więziony na Mokotowie. 10 XII 1946 WSR skazał M. na karę 10 1. więzienia, zmniejszoną nast. na mocy amnestii do 5 1. Odsiadywał wyrok od 29 VI 1947 we Wronkach. Zmaltretowanego fizycznie i psychicznie zwolniono z więzienia 28 X 1950. Na wniosek gen. prokuratora został ponownie areszt. 22 XII 1950 przez funkcjonariuszy PUBP w Szamotułach; 21III 1951przewieziony do więzienia przy ul. Młyńskiej w Poznaniu. 16 III 1951Wojskowa Prokuratura Rejonowa wnioskowała o skierowanie M. do pracy w obozie pracy na okres 2 1. Jednak Naczelna Prokuratura Wojskowa w W. poleciła sprawę umorzyć. W stanie skrajnego wyczerpania psychicznego i wycieńczenia fizycznego M. został w 1951 zwolniony z więzienia. Zamieszkał w mieszkaniu s. w Wałbrzychu. Zm. 1 VI 1951 i został pochowany na tamtejszym cm.

M. był odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych i Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921. W 2004 wyrokiem SO w W. został zrehabilitowany. Był dwukrotnie żonaty. W 1919 z ks. Walentyną Bajkow, która zm. w 1926; ponownie z Zofią Pietras w 1928. Zofia i jej dwaj s. zostali wywiezieni w głąb ZSRR do Kazachstanu. Do Polski powrócili w 1946, osiedlili się w Rusinowie k. Wałbrzycha. Jerzy M. ps. „Brązowy" uk. kurs konspiracyjny podchorążych przy XII KO „Podlasie". Wchodził w skład oddz. AS pod dowództwem st. sierż. Stefana Kosobudzkiego „Sęk".


AIPN, Biuro Udostępniania i Archiwiazacji Dokumentów, sygn. 0259/68, t. 1-7, Akta śledcze S. Miodońskiego; BUiAD sygn. 0203/3677, Akta sprawy S. Miodońskiego; Materiały nieuporządkowane znajdujące się w Arch. Zw. Żołnierzy NSZ XII KO „Podlasie" (Siedlce); Zbiory prywatne Zygmunta Goławskiego (Siedlce); Konspiracja i opór spoleczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. III, Kr.­ W.-Wr. 2007; W. Charczuk, Formacje zbrojne, W. 2000 (rozpr. dr.), s. 245-246; NSZ na Podlasiu, t. I, s. 253-254.

(autor Wiesław CHARCZUK)