Należał do odgałęzienia rodu Gościańskich (Gościeńskich, Gościańczyckich) z Gościeńczyc w Ziemi Czerskiej h. Prus 3. Przodkiem jego był Jan, który w 1416 nabył wieś Mińsk (obecnie Mińsk Maz.) i dla której w 1421 uzyskał prawa m. z rąk księcia maz. Janusza I. Miejscowość ta z czasem stała się siedzibą Gościańskich, którzy od nazwy m. przyjęli nazwisko Mińskich.
Późniejszy podkanclerz kor. ur. się ok. 1561, o. jego Kasper był właścicielem Mińska i Oleksina, a od 1553 pełnił urząd wojskiego warszawskiego. M. Stanisława Dorota z Ojrzanowa była c. znanego na Mazowszu Piotra Goryńskiego, woj. i wicegenerała maz. Miał starszą siostrę Annę, która zm. we wczesnym dzieciństwie. Wg Stefana Gruszeckiego biografistyMińskiego - o. Stanisława był jednym z pierwszych wśród Mińskich posłem na sejm walny kor. (1563), zm. w 1564.
Dzieciństwo i młodość Stanisława nie są dobrze znane. Ok. 1574 jedenastoletni Stanisław z inspiracji swego opiekuna bp. krakowskiego Franciszka Krasińskiego podjął gruntowną edukację za czynsze dzierżawne dziedziczonego po o. maj., m.in. jak się przypuszcza - w kolegium jezuickim w Pułtusku, gdzie grekę wykładał powszechnie znany ks. Jakub Wujek. Bp płocki Piotr Dunin Wolski, który zetknął się z młodym Mińskim w Pułtusku zabrał go do Włoch, gdzie przebywał w 1. 1579-1583. Z d. rodzinnego i przede wszystkim z 1. edukacji M. wyniósł dużą kulturę osobistą, znajomość jęz. obcych i zwyczajów -krajów, które późn. odegrały wielką rolę w życiu przyszłego dygnitarza. W 1583 Stanisław zawarł związek małż. z Urszulą Dembińską - c. kasztelana krakowskiego Walentego Dembińskiego, b. kanclerza wlk. kor.
W tym czasie Miński był właścicielem dóbr ziemskich, których siedzibę stanowił. Mińsk. W wyniku obciążeń finansowych i konieczności ich spłaty doszło do uszczuplenia jego dóbr. Część zach. m. Mińsk z przyległościami w 1588 odsprzedał Janowi Hlebowiczowi. Problemy majątkowe nie przeszkodziły w dalszej jego karierze polit. Dowodem znaczenia Stanisława był jego udział w pogrzebie króla Stefana Batorego w V 1587, kiedy to kroczył w kondukcie żałobnym w towarzystwie najprzedniejszych senatorów. Istotnym wydarzeniem w jego karierze było poparcie kandydatury Zygmunta Wazy na tron Rzeczypospolitej. W zamian król 1VIII 1588 nadal mu dożywotnią dzierżawę Osmolińska w woj. rawskim, 17 III 1591starostwo liwskie w woj. maz. a w niecały mies. późn. 5 IV wieś Bogucie w woj. krakowskim. Poparcie Wazy przyniosło mu kolejne korzyści, w wyniku których zaczął się szybko piąć po szczeblach kariery polit. Jako kasztelanliwski wszedł do senatu, a w 1589 otrzymał urząd kasztelana zakroczymskiego, tym samym zajmując wyższe pozycję w senacie. W 1590 otrzymał urząd woj. łęczyckiego. Na sejmie koronacyjnym w 1590 M. wszedł do rady wojennej przy królu, nast. w 1592 brał udział w obrzędach koronacyjnych Anny Austriackiej. W 1594 posłował do Rzymu, by złożyć obiedencję papieżowi Klemensowi VIII i spowodować ostateczne zakończenie procesu kanonizacyjnego Jacka Odrowąża dominikanina. Poselstwo zostało uwieńczone sukcesem, gdyż 17 IV 1594 Jacek Odrowąż został wpisany do katalogu świętych. Do kraju Miński wrócił z chorągwią św. Jacka.
W nagrodę za poselstwo król Zygmunt III przyznał Mińskiemu w 1594 starostwo tyszowieckie, a w 1595 starostwo płockie. W 1596 uszczupliła się jego fortuna i zmuszony był sprzedać dobra dziedziczne z częścią Mińska Leśnowolskim. W 1606 wydał c. Dorotę za mąż za Jana Tęczyńskiego cedując na rzecz pana młodego starostwo płockie. Na sejmie 1606, w d. 1IV Stanisław Miński został podkanclerzym kor. Zadecydować o tym miały jego wielkie zalety, m.in. wielka znajomości jęz. obcych oraz niezwykłe zdolności wrodzone oraz wykształcenie i doświadczenie zdobyte dzięki licznym podróżom. Jednakże ofiarna służba królowi nadwątliła zdrowie podkanclerzego. W 1606 wskutek przeziębienia stracił na jakiś czas słuch, przez długi czas nie mógł wrócić do zdrowia, dlatego za namową króla udał się do Włoch pod Neapol na podreperowanie zdrowia. Kłopoty we wnętrzne w państwie (rokosz Zebrzydowskiego) spowodowały przerwanie kuracji, na żądanie króla udał się w drogę powrotną, jednak do kraju już nie dotarł. Zm. w Padwie 21VII 1607, gdzie został pochowany. Miejsce spoczynku upamiętniła płyta epitafijna ufundowana przez Erazma Dembowskiego, dziekana krakowskiego, szwagra M.
M. był najwybitniejszą postacią wśród Śwego rodu jednakże w historii jako dygnitarz został szybko zapomniany. Jego postać i zasługi przypomniał na nowo Stanisław Gruszecki w monografii Dzieje Mińska Mazowieckiego 1421-1971 wydanej w 1976. W swoim rodowym m. został upamiętniony dopiero pod koniec XX w. tablicami epitafijnymi w kościołach pw. Narodzenia NMP i św. Antoniego z Padwy.
Stanisław Miński jest autorem pracy Sposób odprawowania poselstwa (wyd. pol. J. Korzeniowski, Ser. Rer. Pol., t. XIII, 1889).
PSB, t. XXI, s. 320-322 (S. Gruszecki); - S. Lubomlczyk (Severinus Cracoviensis Polonus), De vita, miraculis et actis Canonizationis Sancti Hyacinthi…, Rzym 1594; Miński h. Prus III, [w:] Rodzina. Herbarz szlachtypolskiej oprac. Seweryn hr. Urusk1; t. XI, W. 1914, s. 107-109; S. Gruszecki, Stanislaw Miński - zapomniany podkanclerzy koronny (ok. 1561-1607), [w:] Dzieje Mińska Maz., s. 121-156; o. P. Jura, Polskie ślady w Padwie. Stanislaw Miński (1561-1607), [w:] 10 lat funkcjonowania samorządu terytorialnego miasta Mińsk Mazowiecki 1990-2000, s. nlb [3]; o. P. Jura, Związki Mińska Mazowieckiego z Padwq. Stanisław Miński (1561-1607), „Posłaniec Św. Antoniego z Padwy", IX-X 1997, s. 28-29; fot. [http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=81970&from=publication; dostęp 30.04.2021].
(autor Janusz KULIGOWSKI)