Matysiak


Ur. 18 XII w m. Krukówka, k Mierzączki w pow. ryckim, s. Andrzeja i Bronisławy z d. Szkoda. Szk powsz. uk w Dęblinie. W X 1925 rozp. czynną służbę wojsk w 1psk W 1926 uk z wynikiem celującym Szk Podofic. CKM pułku. W nagrodę otrzymał szablę oraz awans do stopnia kpr., a nast. plut. W I. 1928-1933, przez 6 mies. każdego roku, był instruktorem w Szk Podoficerskiej CKM 2 DKaw., przy 5 p uł. w Ostrołęce i 11 p uł. w Ciechanowie. W 1934 uk specjalistyczne przeszkolenie w Centrum Wyszkolenia Kaw. w Grudziądzu. Rozkazem Departamentu Kaw. przeniesiony do CWK, gdzie od 20 III do 18 IX 1935 był podinspektorem, specjalistą ckm. W wyniku usilnych starań i dzięki wydatnej pomocy gen. bryg. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego wrócił do 1 psk 1936 uk Centralną Szk Strzelniczą CKM w Toruniu. 1 V 1936 został awansowany na wachm. Od 19 XI 1936 przez krótki okres czasu pełnił funkcję wachm. - szefa szw. ckm 1 psk. W wojnie 1939 był d-cą plut. ckm i brał udział w walkach na Lu­ belszczyźnie.

W X t.r. próbował przedostać się do Francji, areszt. na granicy węgierskiej, był więziony w Baligrodzie i Sanoku. Zwolniony po 2 tyg. wrócił do Garwolina i rozp. działałalność konspiracyjną, początkowo w składzie zorganizowanej przez char. Narcyza Witczak-Witaczyńskiego ps. „Kościesza" grupy skupiającej podoficerów i strzelców 1 psk, a nast. w SZP-ZWZ­ AK. Po wejściu w skład SZP W. M. ps. „Ziuk", razem z „Kościeszą" i st. wachm. Władysławem Giczanem ps. „Wład", „Gwat" kontynuował prace związane z odtwarzaniem pułku na terenie Obwodu „Gołąb" Garwolin. Używał ps. „Ziuk" i „Ostoja". W Obwodzie ZWZ - AK pełnił szereg funkcji; był d-cą placówki (X 1940-), z-cą d-cy rejonu i z-cą szefa referatu I Sztabu Obwodu (I 1941-II 1942), p.o. szefa referatu I Sztabu Obwodu (II 1942-III 1943), d-cą plut. Służba Specjalna (XII 1939 - VII 1943), nast. referentem dywersji Obwodu (Kedyw od VII 1943), d-cą Ośrodka Garwolin (od III 1943). W 1. 1943-1944 wykładał terenoznawstwo i naukę o broni na tajnym Kursie Szk. Podchor. Piechoty w Garwolinie. W VI 1943 uk. jako eksternista Tajne Gim. i Lic. im. Marsz. Józefa Piłsudskiego w Garwolinie. St. wachm. od 1942, ppor. cz. w. od 11 XI 1943. 6 VII 1944 na czele siedmiu podległych ludzi (wachm. Stanisław Jaworski ps. „Sęk", plut. Jan Piesiewicz ps. „Czarny" (zob.), kpr. Franciszek Lussa ps. „Grześ", st. strz. Stefan Zyśk ps. „Kruczek", strz. Stanisław Tobiasz ps. „Grab", strz. Henryk Winek ps. „Brodacz" i strz. Kazimierz Wielgosz ps. „Szczupak") przeprowadził na drodze W. - Garwolin, 4 km na północ od Kołbieli, zakończoną sukcesem akcję likwidacji dr. Carla Ludwiga Freudenthala, niem. starosty pow. garwolińskiego. W akcji „Burza" (23-30 VII 1944) dowodził 1 szw. 1 psk AK, na czele, którego walczył w Rębkowie 27 VII 1944.

W czasie, drugiej konspiracji (antykomunistycznej) był d-cą Kedywu i z-cą kom. Obwodu (1945). Dowodził akcją na KKO w Garwolinie (17 V 1945) w czasie, której zdobyto 2 482 308,70 zł. W VI 1945 opuścił teren „Gołębia" i wyjechał na Dolny Śląsk. Ujawnił się w W. we IX 1945. Czł. Komisji Likwidacyjnej AK ujawniającej Obwód „Gołąb" (od 24 IX 1945 przez kilka dni). Nast. ponownie wyjechał na Dolny Śląsk. Pracował m.in. w Dzierżoniowie a późn. w Zakładach Drobiarskich w Łodzi. Wrócił do Garwolina w 1973. Udzielał się w środowisku kombatanckim 1 psk i „Gołębia". Odznaczony Krzyżem VM 5 kl., Krzyżem Walecznych oraz Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Zm. 8 VIII 1985 w Garwolinie i pochowany na miejscowym cm.


CAW, sygn. 62/53/4 k. 218; IPN, 0255/ 274 t. 10, k. 244. Obsady Obwód „Waga"; Wykaz sztabu KO Gołąb, bd., 0203/3593, t. 1, k.6-11, 0223/46, k. 31-33v, 0203/3593 t. 2, k. 19v-20; Z. Gnat-Wieteska, „ZAGROBLA''; tenże, 1 PSK, s. 86, 113-115, 119-120, 122, 132-133, 135, 142, 192; tenże, Biuletyn Informacyjny. Liceum Ogólnoksztalcące im. 2 Pułku Nocnych Bombowców „Kraków" w Garwolinie, Garwolin 1978, s. 6; Garwolin. Dzieje; tenże, Marsz oddziafów AK na pomoc powstańczej Warszawie, „WPH", 1992 nr 3, s. 102; tenże, AK Obwód „Gołąb' s. 21, 25, 26, 31, 32, 36-38, 59, 60, 62, 64, 69, 74, 104, 107, 109-111, 114, 116-118, 127, 130, 143-147, 151, 187, 189, 192, 193; fot. [http://wokol-ponurego.blogspot.com/2019/02/likwidacja-kata-powiatu-garwolinskiego.html; dostęp 30.04.2021].

(autor Zbigniew GNAT-WIETESKA)