JANKOWSKI Aleksander


Ur. w rodzinie rzemieślniczej 28 VIII w m. Turek woj. poznańskie, s. Stanisława i Marii z Janowskich. W 1902 uk. Sem. Naucz. w Łęczycy, w I. 1902-1905 pracował jako naucz. w szk. powsz. na terenie pow. wieluńskiego, nast. w progim. J. Radwańskiego i Szk. Hand. C. Waszczyńskiej w Łodzi. W V 1912 złożył eksternistycznie egzamin maturalny (tzw. dużą maturę) przy Kuratorium Okr. Szk w Moskwie. We IX t.r. rozp. studia na Wydz. Mechanicznym w Cesarskiej Wyższej Szk. Technicznej w Moskwie, uzyskując 11VI 1918 dyplom inż. mechanika. W I. 1918-1923 zatrudniony na stanowisku kierownika budowy zakładów chłodniczych w Moskwie, Arzamasie i Symbirsku. Do Polski powrócił w X 1923, pracował w poznańskiej firmie Akwawit na etacie inż. ruchu. W VII 1925 przybył do S., podjął pracę w Państw. Szk. Rzemieślniczo-Przemysłowej im. S. Staszica, początkowo na stanowisku kierownika warsztatów, a od 1 I 1927 objął stanowisko dyr. szk., które pełnił do 1950. Uczestniczył w różnych formach doskonalenia zaw., uk. kurs dla dyr. i kierowników warsztatów (1929), kurs dla wizytatorów i dyr. szk. zaw. (1932). W X 1932 otrzymał tytuł naucz. dypl. przed­ miotów zaw. w szk. przemysłowej st. lic. i gim.

Przygotowaniem merytorycznym, zdolnościami organizacyjnymi, a także społ. postawą zyskał duże uznanie wśród lokalnej społeczności. Szk. pod jego kierownictwem przeżywała dynamiczny rozwój, stała się w I. 30-tych największym ośrodkiem szkolenia zaw. na terenie Lubelskiego Okr. Szk.

W czasie okupacji kierował Państw. Szk. Rzemieślniczą Przem. Metalowego (zdegradowanym Gim. Mechanicznym) oraz nowo zorganizowaną w 1941 Publiczną Szk. Zaw. Obowiązkową. W XI 1942, został areszt. za znalezienie przez gestapo nielegalnej literatury w szk., zwolniony po siedmiu d. z więzienia, powrócił do pracy. W VII 1950 zwolniony przez Dyr. Okr. Szkolenia Zaw. w W. ze stanowiska dyr. Państw. Gim. Mechanicznego i Lic. Mechanicznego II stopnia, przeszedł na stanowisko kierownika warsztatów szk. 31VIII 1953 odszedł na emeryturę, przez kilka 1. pracował w niepełnym wymiarze godzin w nowo utworzonym Techn. Mechanicznym w S.

Jako działacz aktywnie uczestniczył w życiu spal m. Należał do siedleckiego Oddz. TNSŚiW oraz ZNP. Od XI 1927 pełnił funkcję prezesa Zarz. Spóldz. Mieszkaniowej Urzędników Państw . i Komunalnych. W 1936 z ramienia RM wszedł, do Komisji Wodociągowej, organu opiniodawczego budowy sieci wodociągów w S. W 1. 1938-1940 pełnił funkcję prezesa siedleckiego oddz. PCK, a od 1940 wiceprezesa Zarz. Okr. Podl. PCK. Pod­ czas II woj. świat. związany z działalnością konspiracyjną; uczestniczył w pracach TON (czl. tzw. „piątki"), reprezentując szkolnictwo zaw. Brał udział w tajnym na uczaniu (1940-1944), prowadząc wykłady z elektrotechniki w Szk. Rzemieślniczej oraz na kursach dla mechaników. Udostępniał również swoje mieszkanie na tajne komplety będące kontynuacją Państw. Gim. i Lic. im. hetm. S. Żółkiewskiego. W 1. 1942-1944 należał do kierownictwa tajnej Pow. Komisji Oświat. iKult. przy Delegaturze Pow. RP oraz Centralnej Komisji Oświat. I Kult. w W. W X 1942 został wiceprzewodn., a nast. przewodn. Pow. Komitetu Opieki w S.; w 1. 1943-1945 prezes oddz. RGO. Rozwinął wszechstronną akcję pomocy w zakresie dożywiania dzieci w szkołach (tzw. bezpłatna kuchnia w Szk nr 4), zbiórki żywności i odzieży, organizacji placów zabaw, pomocy dla rodzin uwięzionych, pomordowanych i osadzonych w obozach, akcją pomocy objęta była także ludność pochodzenia żyd . W jej ramach ukrywano także zbiory biblioteczne, pomoce dydaktyczne, laboratoria, chroniąc je przed .grabieżą i zniszczeniem. Po zakończeniu wojny nadal uczestniczył' w życiu społ. We IX 1944 przyjął funkcję przewodn. Pow. Karnit. Pomocy W. i Ofiarom Wojny, a od 1949 przewodn. Miejs. Komit. Gospodarki Mieszkaniowej, w tymże r. został czł. Zarz. Miejs. Kom. Obrońców Pokoju oraz czł. Zarz. Miejs. Kom. Radiofonizacji Kraju. Nie należał do żadnej partii polit.

Żonaty od Xll 1920 z Mar.ią Awrową - ros. lekarką wyznania prawosławnego. Miał s. Jerzego (ur. 27 VII 1922). Zm. 22 IV 1968 w S.


AS ZSP nr 1 w Siedlcach, Teczka akt osobowych, sygn. 7/ IV kwestionariusz osobowy z 31X 1944, karta ewidencyjna z 10 IV 1950, ankieta personalna z 2 VI 1950; TON 1939-1944.; Walka i martyrologia, s. 88-89; Siedlce 1448-1995, J. Strychalski, Zespól Szkól Za wodowych nr 1. Historia i Wspólczesność (1903-1993), S. 1995; B. Ziontek, W cieniu Staszica. 100 lat najstarszej szkoly zawodowej w Siedlcach W. 2003;  A. Zawadzka, Szkola siedlecka 1939-1944.

(autor Bogdan ZIONTEK) [†]