NALECZ


Wg niektórych źródeł pochodził z rodziny drobnoziemiańskiej dziedziczącej na Dybówce w z. łęczyckiej. Jedna z gałęzi tego rodu miała osiąść w XV w. i założyć wieś Dybów na Podl. Autor artykułu o Andrzeju i Sebastianie (zob.) Dybowskich w PSB - Władysław Pociecha wysuwa przypuszczenie, że to dzięki znajomościom i poparciu swoich krewnych z Podl., Andrzej dostał się u schyłku rządów Zygmunta I Starego na dwór królowej Bony, posiadającej rozległe dobra, m.in. na Podl. i dobierającej sobie oddanych współpracowników do prowadzenia reformy ziemskiej trwającej na Litwie.

Jednak wg najnowszych badań okazuje się, że D. prawdopodobnie wywodzi się od gałęzi Dybowskich podl. zwanych Dyszami. W 1466 król Kazimierz Jagiellończyk odpowiednim przywilejem nadał lub potwierdził wcześniejsze nadanie przodkom Sebastiana D. - Mikołajowi i Maciejowi Dyszom wsi Dybów i Wrotnów w z. drohickiej. S. lub wnukiem pierwszego z nich był Stanisław Dysza z Dybowa, który sprawował urząd komornika ziemskiego drohickiego. Przodkowie D. Dybowscy Dyszowie w 1528 wystawili ze swoich dóbr na Podl., m.in. z Dybowa poczet siedmiu żołnierzy z pachołkami na przegląd pospolitego ruszenia do Drohiczyna, co świadczyło o ich zamożności w regionie. D. był prawdopodobnie bliskim kuzynem Sebastiana i podobnie jak ten pochodził z podl. rodu Dybowskich Dyszów, a jego przodkowie byli dziedzicami na Dybowie i Wrotnowie w z. drohickiej.

D. wszedł w koligacje rodzinne z możną rodziną Massalskich poprzez związek małż. z ks. Anną Massalską. Miał z nią c. Reginę, która w 1582 poślubiła podskarbiego Wielk. Ks. Lit. Dymitra Chaleckiego.

Źródła odnotowują, że w 1555 D. był już namiestnikiem dworu tabieńskiego w starostwie grodzieńskim na Litwie, na te stanowisko wprowadziła go królowa Bona. Wiadomo też, że 18 IV 1562 ostatni z Jagiellonów Zygmunt August przyjął go na swój dwór w Wilnie, jako dworzanina służącego w pięć koni. Rok późn. na rozkaz królewski podjął się przeprowadzenia pomiary włócznej na terenie woj. podl., w starostwach brańskim i surażskim. W 1567 sprawował urząd starosty knyszyńskiego, augustowskiego i zabielskiego, co świadczyło o jego pozycji i zamożności. Zm. w 1569.


PSB, t. V 1 (W. Pociecha); A. Boniecki, Herbarz Polski, (hasło: Dybowscy h. Na­łęcz), t. V, s. 127; J. Maroszek, Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta. Z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, Białystok 2000; D. Kosieradzki, W Dybowie Dybowskich już nie ma. Dybowscy herbu Nałęcz, "Życie Sokołowa", z 28 XI 2003; fot. [https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:POL_COA_Na%C5%82%C4%99cz.svg; dostęp 30.04.2021].

(autor Dariusz KOSIERADZKI)