Ujejski Kalikst 0


Ur. 22 XII 1838 w Wasylkowcach w pow. husiatyńskim na Podolu Galicyjskim jako s. Piotra Aleksandra i Henryki z d. Koziebrodzkiej. Uczył się w II Gim. we Lw. Wcześnie został osierocony, gdyż w 1852 stracił o., a kilka lat później m. Funkcję jego opiekuna przejął starszy brat Zdzisław. Po uk. gim. U. wyjechał przez Turcję (gościł w domu płk. Yordana) do Francji. Wstąpił do Wyższej Szk. Polskiej. Starał się też bezskutecznie (z powodów finansowych) wstąpić do szk. wojskowej w Saint - Cyr. Wstąpił do Legii Cudzoziemskiej, służył 2 l. w pułku Woltyżerów w Algierii. Był podoficerem w wybranym oddz. „regiment D elite”. Po przybyciu do Paryża i ponownie nieudanej próbie wstąpienia do Saint - Cyr wrócił w rodzinne strony na tereny zaboru austriackiego. Zamieszkał we Lw. odnawiając kontakty rodzinne m.in. z bratem stryjecznym, poetą Kornelem Ujejskim. Po wybuchu powstania styczniowego wyruszył na czele 18 ochotników ze Lw. w kierunku Król. Pol. Zatrzymany przez władze austriackie został przewieziony do więzienia we Lw., skąd był zwolniony 9 III 1863 po usilnych staraniach Kornela Ujejskiego. Przedostał się na tereny Król. Pol. i przyłączył do oddz. dowodzonych przez gen. Antoniego Jeziorańskiego i Marcina Borelowskiego ps. „Lelewel”. Brał udział w bitwie pod Kobylanką i Chruśliną. Następnie w stopniu por. jako dowódca 1 plutonu kaw. wkroczył - będąc podkomendnym Marcina Borelowskiego „Lelewela” - na tereny płn. Lubelszczyzny, a nast. płd. Podl. i wsch. Maz. W 10 VI 1863 na ziemi garwolińskiej pod Korytnicą dowodził tylną strażą wojsk powstańczych. Poległ w wyniku odniesionych ran (kilkadziesiąt ran ciętych i strzaskana głowa) osłaniając odwrót wojsk „Lelewela”. Jak stwierdzono w gazecie lwowskiej „Czas”: „Kalikst Ujejski zasłaniając odwrót został na placu boju przez Moskali okrutnie zamordowany”. Przełożony U. płk Marcin Borelowski „Lelewel” w swoim raporcie napisał: „Imię Kaliksta Ujejskiego, brata wieszcza Kornela, na kartach naszego powstania znaleźć winno oddzielne wspomnienie chwały. Dwadzieścia pięć lat wieku liczący, na wieść o ruchach kraju, z Algierii, gdzie służył jako starszy sierżant, przybywa, by złożyć wszystkie zdolności, a nawet życie na ołtarz niepodległej Ojczyzny. Ujejski za waleczność i zdolność w poprzednich bitwach okazaną i niezmordowaną pracę instruktorska, obdarzony był na prośbę całego oddziału, krzyżem zasługi wojskowej ofiarowanym przez jednego z byłych żołnierzy wojsk polskich”. Oprócz wspomnianego przez dowódcę odznaczenia, U. był awansowany do stopnia kpt. Pochowany został na cm. w Korytnicy. pow. garwoliński.

 

Ujejski S., „Wiadomości o rodzinie Ujejskich”, t. II, s. 110 (rkps w posiadaniu autora). List Kaliksta Ujejskiego do brata Zdzisława Ujejskiego z d. 23 X 1852, s. 111-112; List Kalista Ujejskiego do Zdzisława Ujejskiego z IV 1862, s. 118; List Kaliksta Ujejskiego do Zdzisława Ujejskiego z dnia 10 VII 1862, s. 118; List Kaliksta Ujejskiego do Kornela Ujejskiego, s. 119-120; List Kaliksta Ujejskiego do Kornela Ujejskiego z d. 8 V 1863, s. 122; „Gazeta Narodowa” nr 97, 10 VI 1863 r., s. 124-125; „Czas” nr 140, z d. 23 VI 1863, s. 126-127; Raport płk. Marcina Borelowskiego „Lelewela”, s. 127; ; fot. [https://genealogia.okiem.pl/foto2/albums/userpics/12398/Ujejski_Kalikst~0.jpg; dostęp 29.04.2021].

(autor Michał KALBARCZYK)